Çocuk Suçluluğunun Toplumsal Nedenlerine Sosyolojik Bir Bakış (Antalya Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 21, 739 - 769, 12.12.2018

Adem Öter

Öz

Toplumsal bir olgu olarak çocuk suçluluğu Dünyada çok uzun yıllardır yaşanan ve her geçen gün sayısı gittikçe artan bir sorundur. Genel olarak 19. yüzyıla kadar suça karışan bireylere çocuk yetişkin ayrımı yapılmaksızın aynı ceza kanunlarının hükmü uygulanmıştır. 1899 yılında Chicago, Illinois’de Cook County Çocuk Mahkemesinin kurulmasıyla çocuk suçluluğuyla ilgili davalar bilimsel bir bakış açısıyla ele alınmaya başlanmıştır. Ülkemizde çocuk suçluluğuyla ilgili ilk çalışmalar Cumhuriyetin ilanından sonraki yıllarda yapılmaya başlamıştır. Daha evvelki dönemlerde yeterli istatistiklerin ve konuya ilgi duyan bilim insanlarının bulunmaması nedeniyle çocuk suçluluğu suç sosyolojisi- psikolojisi ve ceza hukukunda geç yer bulmuştur. Türkiye’de suçlu çocuklarla ilgili ilk araştırma 1931 yılında yapılmıştır. O zamandan günümüze çocuk suçluluğunun çözümüne yönelik nicel ve nitel araştırmalar sosyolojik, psikolojik ve hukuki boyutlarıyla geniş bir perspektiften ele alınmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı da, ülkemizde yaşanan çocuk suçluluğu olgusunu ve bu olguya yol açan toplumsal nedenleri Antalya örneğinde araştırarak sosyolojik bağlamda anlamaktır. Araştırmanın saha verileri Temmuz-Aralık 2003 tarihleri arasında Antalya il merkezinde bulunan Antalya İl Emniyet Müdürlüğüne bağlı Çocuk Şube Müdürlüğü’ne suç isnadıyla getirilen çocuklardan oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen verilere göre, Antalya’da suç isnadına karışan çocukların yarıya yakını (%41) iç göç sonucu fiziki çevre değişikliği yaşamış aile çocuklarıdır. Çocukların aile ve akrabalarında suçlu modeli sayısı azımsanmayacak miktardadır (%35). Görüşülenlerin %34’ü daha önce bir suç/suç isnadı davranışında bulunmuştur. Kentleşmeyle birlikte artan insan sayısı ve çeşitlenen suçlara karşı suç sonrası değil suç öncesi uzun vadeli programlar yapılarak mücadele edilmelidir. Çünkü günümüzün en önemli sosyal problemlerinden birisi olan çocuk suçluluğu dünyada olduğu gibi ülkemizde de hızla büyüyen bir sorundur.

Anahtar Kelimeler: Çocuk, Çocuk Suçluluğu, Çocuk Şube Müdürlüğü, Aile, Göç, İşsizlik, Eğitim, Kentleşme.

Abstract : As a social phenomenon, juvenile delinquency is a problem that has been experienced in the world for many years and its number is increasing day by day. Generally, until the 19th century, the same criminal laws were applied to the individuals who were involved in the crime without discriminating between children and adults. In 1899, with the establishment of the Cook County Juvenile Court in Chicago, Illinois, juvenile delinquency cases have been handled with a scientific perspective. In our country, the first studies on juvenile delinquency started after the 1930s. In earlier times, he was late in the psychology of criminal justice and psychology and criminal law because of the lack of adequate statistics and the lack of scientists interested in the subject. The first researches on child offenders have been made in Turkey in 1931. Since then, quantitative and qualitative researches on the solution of juvenile delinquency have begun to be addressed from a broad perspective with sociological, psychological and legal dimensions. The aim of this study is to understand the phenomenon of juvenile delinquency in our country and the social causes leading to this phenomenon in Antalya in a sociological context. The research was conducted between July 7, 2003 and June 30, 2005 in the Children’s Branch of the Antalya Provincial Security Directorate in Antalya. According to the data obtained from the study, almost half of the children (41%) who were involved in the crime in Antalya were the children of the family who experienced a physical environment change due to internal migration. The number of offender models in the family and relatives of children is considerable (35%). 34% of the respondents had previously committed a crime / criminal offense. With urbanization, the number of people increasing and diversified crimes should be tackled by long term programs before crime, not after the crime. Because juvenile delinquency, which is one of the most important social problems of today, is a rapidly growing problem in our country as well as in the world.

Keywords: Child, Juvenile Delinquency, Child Police Department, Family, Migration, Unemployment, Education, Urbanization.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çocuk Suçluluğu, Çocuk Şube Müdürlüğü, Aile, Göç, İşsizlik, Eğitim, Kentleşme

Kaynakça

• Amerikan Sosyoloji Derneği Sözlüğü, http://www.asanet.org/sites/default/files/savvy/introtosociology/Documents/Glossary.html (Erişim: 07.12.2017)
• BAL, Hüseyin, (2004). Çocuk Suçluluğu, Isparta: Fakülte Kitabevi.
• BARKAN, Steven E., (2016), Sociology:Understanding and Changing the Social World, USA: University Of Minnesota Libraries Publishing Edition.
• BRADLEY, Kate, (2008), “Juvenile delinquency and the evolution of the Britishjuvenile courts, c.1900-1950”, https://www.history.ac.uk/ihr/Focus/welfare/articles/bradleyk.html
• BORTNER, M. A. (1988), Delinquency and Justice: An Age Of Crisis, USA: McGraw-Hill Book Company.
• DEMİR, Ömer & Acar, Mustafa (1997), Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara: Vadi Yayınları
• Demirbaş, Timur (2001), Kriminoloji, Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Doğan, D. Mehmet (1996), Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: İz Yayıncılık.
• DOUGHTY, Steve, (21.10.2008), “Broken home children are ‘five times more likely to suffer mental troubles”
• http://www.dailymail.co.uk/news/article-1079510/Children broken-homes-times- likely-suffer-mental-troubles-says-Government-study.html (13.12.2017)
• DÖNMEZER, Sulhi, (1994), Kriminoloji (8. Baskı), İstanbul: Beta Basım Yayım. Federal Criminal Law Center,
• https://federalcriminallawcenter.com/crimes/juvenile-crimes/ ( 08.12.2017).
• FİŞEK A.Gürhan, (2010), Türkiye’de Çocuk Suçluluğunda Öncü Çalışmalar (1930-1954), https://gurhan.fisek.net/turkiyede-cocuk-suclulugunda-oncu-calismalar-1930-1954/ (26.09.2018)
• GLICK, Leonard, (2005), Cirminology, USA: Allyn & Bacon.
• GÜÇLÜ, Sevinç (ÖZEN), (2002), Kentlileşme ve Göç Sürecinde Antalya’da Kent Kültürü ve Kentlilik Bilinci, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• HANCI , İ. Hamit, AKTAŞ , Ekin Ö., AKÇİÇEK, Eren (1996), “İç Göçlerin Çocuk Suçluluğuna Etkisi”, Eğitim Dergisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını Sayı: 1, Sayfa: 173-183.
• https://www.kriminoloji.com/%C4%B0c_goclerin_cocuk_sucluluguna_etkisi-HH-EA-EA.htm (13.12.2017)
• HANCI, İ.Hamit, KENDİ, Özer, BEYDAĞ, Z.Tıraş, (2001), “Mala Yönelik Suçlar Açısından Çocuk Suçluluğu” İzmir Barosu Dergisi, Sayı:2, http://www.izmirbarosu. org.tr/dergi/2001_sayi02_06.htm -->, (01.09.2004).
• İÇLİ, Tülin Günşen (1993), Türkiye’de Suçlular Sosyal Kültürel ve Ekonomik Özellikleri, Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını- Sayı:71.
• KANER, Sema (1992), “Suçluluğu Açıklayan Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:25, Sayı:2.
• KÖMÜR, Esra & GÜNGÖR, Ali, Editörler, (2017), Türkiye’de Çocuklara Yönelik Koruyucu ve Önleyici Politikaları Değerlendirme Çalıştayı Raporu, Ankara, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Yayın No.10.
• KÖSEMİHAL, Nurettin Şazi (1971), Durkheim Sosyolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• MARSHALL, Gorden (1999), Sosyoloji Sözlüğü, Çevirenler: O. Akınhay, D. Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• MERTON, Robert K. (1938), “Social Structure and Anomie” - American Sociological Review, Vol. 3, No. 5 October, pp. 672-682. USA.
• O’BRIEN, Martin & YAR, Majid (2008), Criminology, USA and Canada: Routledge.
• ÖTER, Gülay ve AKALIN, Nejat (1993), “Paşakapısı Cezaevi’ndeki Tutuklu Çocukların Psiko-Sosyal, Sosyokültürel, Ekonomik ve Kriminolojik Özellikleri” M.Ü. Hukuk Fakültesi 10. Yılı Adliye ve Çocuk Suçluluğu Sempozyumu Bildirileri Kitabı, İstanbul.
• ÖZSAN, Muharrem (1990), “Çocuk Suçlarında Aile ve Anne-Baba İlişkilerinin Rolü”, Aile Yazıları Birey, Kişilik ve Toplum, Cilt:3, Derleyenler: Beylü DİKEÇLİ-
• GİL ve Ahmet ÇİĞDEM, Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• SARAN, Nephan (1968), İstanbul Şehrinde Polisle İlgisi Olan Onsekiz Yaşından Küçük Çocukların Sosyo-Kültürel Özellikleri Hakkında Bir Araştırma, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:1362.
• SAVAŞIR, Yusuf (1990), “Suçlu Çocuklarda Atipik Aile Fatörü” Aile Yazıları Birey, Kişilik ve Toplum, Cilt:3, Derleyenler: Beylü DİKEÇLİGİL ve A., ÇİĞDEM, Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• SAYIN, Önal (1990), Aile Sosyolojisi, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:57.
• SHOEMAKER, Donald J. (2009), Theories of Delinquency (6.Edition), New York USA: Oxford University Press.
• SOKULLU AKINCI, Füsun (1999), Kriminoloji, İstanbul : Beta Yayınları.
• UNICEF, International Child Development Centre, Juvenile Justice, Florence, İTALY, Nov 1, 1997.
• https://www.unicef-irc.org/publications/pdf/digest3e.pdf (Erişim:08.12.2017).
• Yavuzer, Haluk (1996), Çocuk ve Suç (8.Baskı), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• AKALIN, Nejat (1999), Suça İtilmiş Çocukların Adli Tıp Açısından İncelenmesi ve Cezaevinde Bulunan Suça İtilmiş Çocukların Deskriptif Olarak İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• ATTAR, Handan (1992), Suçlu Çocukları Yeniden Eğiten Kurumların Yönetimi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Canver Kozanoğlu, M. M. (2001), Islahevindeki Hükümlü Çocuklarda Kişisel ve Sosyal Uyum (Islahevinin Etkilerinin Araştırılması). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• GÜRSEL, (Özsöz) Canan (1997), 13-19 Yaş Grubunda Suça Eğilimin Araştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özçeşmeci Ünal, Hafize (1999), Ailesi Göç Etmiş Tutuklu Çocukların Uyumsal Davranış Özelliklerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• ÖZKAN, Ömer (1994), Hukuki ve Sosyolojik Açıdan Ülkemizde Çocuk ve Çocuk Suçluluğu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TÜRKERİ, Sedat (1995), Çocuk Islahevleri ve Çocuk Cezaevlerindeki Çocukların Suç İşleme Nedenleri Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf (Erişim: 06.12.2017)
• 2253 Sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun http://www.hukuki.net/kanun/2253.15.text.asp (Erişim: 08.12.2017)
• Emniyet Genel Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü/Büro Amirliği Kuruluş Görev ve Çalışma Yönetmeliği: http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/ mevzuat_diger/emniyetgenelmudurlugu.pdf (Erişim: 08.12.2017)
• Germany, Federal Ministry of the Interior and Federal Ministry of Justice, First Periodical Report on Crime and Crime Control in Germany, 2001. http://www.unikonstanz.de/rtf/ki/Download_Abridged_Version.pdf (Erişim: 06.12.2017)
• Georgia in USA; Federal Juvenile Crimes; https://federalcriminallawcenter. com/crimes/juvenile-crimes/ (Erişim:08.12.2017)
• SALAGAEV, A. (2004) “Juvenile Delinquency”, World Youth Report 2003, United Nations publication - Sales No. E.03.IV.7, USA.
• UNICEF, (1998) Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Ankara: Ajans-Türk Basın ve Basım A.Ş.