Osmanlı Hanedanının Aile Yapısı ve Güncel Yaşamı

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 213 - 225, 13.08.2014

Umut Karadoğan

Öz

Osmanlı hanedan ailesi aslında toplumun diğer bireylerinden ayrılan bir yapı
hiçbir zaman olmamıştır. Osmanlı Devleti’nde aristokratik bir yapılanma olmadığı için varolan yapı tamamen Şer’i hukuka ve Türk töresine dayanmaktadır. Ayrıca
Osmanlı’da aile devlet müdahalesinden uzak bir kurumdur.
Osmanlı hanedanında erkek ise, Kanunname-i Ali Osman’a göre “harem”
içerisinden çok kadınla evlenebilme hakkına sahiptir. Ancak taşra ve alt sosyoekonomik tabakalar da bulunan toplum yapıları arasında tek evlilik esastır. Üstelik erkek hegemon bir yapılanma toplumun en alt katmanından en üstüne kadar
görülebilmektedir. Fakat Osmanlı ailesinde kadınların, bazı hakları diledikleri
gibi kullanabildikleri de bilinmektedir. Bu Osmanlı’da kadınların hüküm sahibi
olabildikleri anlamını taşımamasına rağmen “valide sultan” kavramı, “haremde”
kadınlar arasında bir üstünlük sıfatı anlamını da taşımaktadır.
Toplumsal yapıya bakıldığında kadının hakkı yok denecek kadar azdır. Aile
konumunda, tıpkı devlette olduğu gibi “reis” erkektir. Osmanlı ailesinde de, toplumunda da (reis=otorite) anlamına gelmektedir. Şehzadeler de hükümdarın ve
devletin genel teamülleri doğrultusunda sosyalleşebilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Aile, Sosyo-Kültürel Yapı, Hanedan, Osmanlı Devleti, Şer’i Hukuk, Töre

Ottoman Dynasty’s Family Attitude And Actual Life

Öz

Ottoman dynasty family had never had a structure that was separated from the
rest of the society. Since there was no aristocratically structuralism in the Ottoman
Empire, the structure was based on laws of sharia and Turkish moral laws. Moreover in Ottoman, government did not have an effect on the family.
In Ottoman Empire, the men had right to marry more than one woman from
harem according to the law of Ali Osman. However, in rural and sub socio economic classes, the main rule was based on marrying only one woman or monogamy. Beside, men hegemony was seen in every levels of the society. However, in
spite of it was known that women has some rights which did not mean that women
could be sovereign, they had some labels such as “valide sultan” was considered as
more powerful in harem.
When it comes to the structure of society women’s rights were scarcely any, and
similar to structure of government, in the family man was the authority as well.
Therefore, the meaning of man was authority in both society and family. Sultan’s
sons could socialize in the customary practise of the government and the Sultan. 

Anahtar Kelimeler

Family, socio-cultural structure, dynasty, Ottoman Government, Laws of Sharia, moral laws