Power Styles of School Principals from Organizational Control Mechanisms According to Teachers' Opinions

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 24, 503 - 524, 15.12.2019

Mukadder Boydak Ozan Murat Demirkol Tuncay Yavuz Özdemir

Öz

The aim of this study is to determine teachers’ perspective serving in primary, secondary and high schools in regard to the control mechanisms (charismatic
power, rewarding power, expertise power, coercive power, and legal power) used by school principals when they manage the schools. This research was carried out
in the phenomenology pattern which is one of the qualitative research methods. The study group consists of 21 teachers serving in public schools in Elazığ during
2018-2019 academic year. The data were obtained through semi-structured interviews and content analysis method was employed in the analysis. The participant
teachers reported that the principals mostly used legal power as they managed the school, which is followed by expertise, charismatic, rewarding, and coercive power.
In addition, while they put emphasis on the necessity of legal power which ensures that there is no problem in terms of official functioning, they also pointed out the
importance of expertise and rewarding power. Moreover, participants stated that although the power styles used by school principals had positive effects on teachers’
professional performance, commitment, and dedication, it also had negative effects as well. The participant teachers listed control mechanisms that school principals
should use according to their severity as following: expertise, charismatic, rewarding, legal, and finally coercive power.

Anahtar Kelimeler

Power Styles, Organizational Control, Teacher

Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Örgütsel Kontrol Mekanizmalarından Güç Stilleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, Elazığ İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerin, okul müdürlerinin okulu idare ederken kullandıkları kontrol mekanizmalarını (karizmatik güç, ödüllendirme gücü, uzmanlık gücü, zorlayıcı gücü, yasal güç) nasıl değerlendirdiklerini belirlemektir.
Bu araştırma, nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan olgu bilim (fenomenoloji) deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019
eğitim öğretim yılında Elazığ İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 21 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri, yarı
yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler
okul müdürlerinin okulu yönetirken en fazla yasal gücü kullandıklarını ardından uzmanlık, karizmatik, ödüllendirme ve zorlayıcı güçleri kullandıklarını belirtmişlerdir. Okul müdürlerinin yasal gücü kullanmalarının, resmi işleyiş açısından sorun yaşanmamasını sağladığını fakat bunun yanı sıra uzmanlık ve ödüllendirme gücünün de kullanılması gerektiğini belirtmişlerdir. Öğretmenler müdürlerinin özellikle alanında uzman olmasını ve gerekli liderlik vasıflarını taşımasının olumlu etkileri olacağını dile getirmişlerdir. Okul müdürlerinin kullandıkları güç stillerinin, öğretmenlerin mesleki performans, bağlılık ve adanmışlık düzeylerine olumlu etkileri olduğu gibi olumsuz etkileri olduğunu belirtmişlerdir. Bu bağlamda okul müdürlerinin yönetimde doğru güç stilini kullanmasının önemli olduğunu vurgulamışlardır. Öğretmenler kullanılan güç stillerini sıraladıklarında okul müdürlerinin, uzmanlık, karizmatik, ödüllendirme, yasal ve son olarak zorlayıcı gücü kullanmalarını gerektiğini belirtmişlerdir

Anahtar Kelimeler

Güç Stilleri, Örgütsel Kontrol, Öğretmen

Kaynakça

• AKYÜZ, Bülent. ve Nihat. KAYA, (2015), “Kamu Çalışanlarının İş Tatmini Üzerinde Liderin Güç Kaynaklarının Rolü”, Journal of Administrative Sciences/Yönetim Bilimleri Dergisi, XIII, 25:71-90. ASLANARGUN, Engin, (2009), “İlköğretim ve Lise Müdürlerinin Okul Yönetiminde Kullandığı Güç Türleri”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. ÇEPNİ, Salih, (2010), Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, Akademi Kitabevi, Trabzon. DENİZ, Mehmet. ve Mehmet. ÇOLAK, (2008), “Örgütlerde Çatışmanın Yönetiminde Gücün Kullanımı ve Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, VII, 23: 304-332. FLOYD, Steven, W. and Peter, J. LANE, (2000), “Strategizing Throughout the Organization: Management role Conflict in Strategic Renewal”. Academy of Management Review. XXV,1: 154-177. FRENCH, John. Robert. and Bertram. RAVEN, (1996), “The basis of social power. J. O. Ott (Ed.)”, Classic Readings in Organizational Behaviour, (ss. 395- 405). USA: Harcourt Brace. GROENEWALD, Thomas, ( 2004 ), “Fenomenologiese navorsingsontwerp geïllustreer, Transl. Van der Linde”, N. Uluslararası Niteliksel Yöntemler Dergisi, III, 42 - 55. GÜNGÖR, Meltem, (2008), Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz, Derin Yayınları, İstanbul. GÜNGÖR, Sabri (2010), “Eleştirel Kuram Bakış Açısından Ankara İli İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Eğitim Yönetiminde Otorite ve Kültür Analizine İlişkin Görüşleri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. HALL, Richard H. (1977), Organisations: Structure and Processes, Prentice Hall, London. HASSENBOEHLER, Donalyn (2004), “The Exercise Of Power By High School”, University of New Orleans Principalsdoctoral Dissertation, USA HELVACI, Mehmet. Akif. ve Musa. KAYALI, (2011), “Okul Müdürlerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynaklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Uşak İli Örneği)”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, I,22, 255-279. HOY, Wayne. K. and Cecil. G. MISKEL, (2008), Educational Administration: Theory, Research, and Practice, McGraw-Hill, New York. JAWORSKI, Bernard, J, (1988), “Toward a Theory of Marketing Control: Environmental Context, Control Types, and Consequences,” Journal Marketing, LII, July: 23-39. KARASAR, Niyazi (2005), Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar-İlkeler-Teknikler (15. Baskı), Nobel Yayınevi, Ankara. KOŞAR, Serkan. ve Temel. ÇALIK, (2011), “Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri İle Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, XVII,4: 581-603. KUL, Murat. ve Mehmet. GÜÇLÜ, (2010), “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, VII,2: 1021-1038. LEBAS, Michel. and Jane. WEIGENSTEIN, (1986), “Management Control: The Roles of Rules, Markets, and Culture”, Journal of Management Studies, XXIII, 3: 259-272. LEE, Kim. Lan. and Guan. Tui. LOW, (2008), “The Exercise Of Social Power And The Effect Of Ethnicity: Evidence From Malaysian’s İndustrial Companies”, International Business Research, I, 2: 53-65. MANZ, Charles. C. and Henry. P. J.r. SIMS, (1991), “Superleadership: Beyond The Myth Of Heroic Leadership”, Organizational Dynamics, XIV: 18-35. MEMDUHOĞLU, Hasan. Basri., ve Mehmet. TURHAN, (2016), “Öğretmen Görüşlerine Göre İlköğretim Okul Müdürlerinin Örgütsel Güç Kaynaklarını Kullanım Düzeyleri”, Eğitim Bilimleri Dergisi, XLIV,44: 73-90. MILES, Matthew. B. and A. Michael. HUBERMAN, (1994), An Expanded Sourcebook: Qualitative Data Analysis, Thousand Oaks, CA: Sage. MILTON, Kimball. (2000), Connected Learning Spaces: The Role of power dynamics in the Social Construction of Knowledge. www.public.asa. edu/ kmilton/ cls. Ziyaret tarihi 15.5.2019. MINTZBERG, Henry, (1989). Mintzberg of Management: Inside Our Strange World of Organizations, The Free Pres, New York. OTT, J. Steven, (ed.). (1996), Classic Readings in Organizational Behavior, Harcourt Brace, USA OUCHI, William. G, (1977), “The Relationship Between Organizational Structure and Organizational Control”. Administrative Science Quarterly, XXII, 95-113. PECA, Kathy, (1986), “An Analysis of the Relationship Between the Paradigmatic Assunptions of Positivism, Phenomenology, Ethnomethodology and Critical Theory in Relation to Educational Administration Theory, Research and Practice, Northern Department of Leadership and Educational Policy Studies Illinois University Doctoral Dissertation, , Dekalb, Illinois. PEKER, Ömer. ve Nihat. AYTÜRK, (2000), Yönetim Becerileri, Ankara: Yargı Yayınevi. RUE, Leslie. W. and Lloyd. L. BYARS (1995), Management, Skills and Application, Irwın, USA SCHERMERHORN, John. R. HUNT., James. G., and Richard. N. OSBORN,. (2002), Organizational Behavior, John Wiley and Sons, USA. SONG, Jian (2005), “Organizational Control Mechanisms and Employee Outcomes: Processes and Configuration”, Hong Kong University of Science and Technology Doctoral Dissertation, Hong Kong. ŞİMŞEK, M. Şerif, (2005), Yönetim ve Organizasyon (8. Baskı), Günay Ofset.Konya. TAVŞANCIL, Ezel. ve Esra. ASLAN, (2001), İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri, Epsilon Yayınları, İstanbul. TİTREK, Osman. ve Demet. ZAFER, (2009), “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynaklarına İlişkin Öğretmen Görüşleri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, LX, 60: 657. TUSHMAN, Michael. L. and Elaine. ROMANELLİ, (1985), “Organizational Evolution: A Metamorphosis of Convergence and Reorientation. In B.M. Staw eds”, Research in Organizational Behavior, VII: 171-222. WEBER, Robert. Philip. (1990), Basic content analysis (2nd ed.). Newbury Park, CA: Sage. YILDIRIM, Ali ve Hasan. ŞİMŞEK, (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara. YILDIRIM, Seda. Kayapalı. ve Canan. Nur. KARABEY, (2017), “Etik İklim ve Örgütsel Kontrol Mekanizmalarının Sanal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Erzurum. YILMAZ, Kürşad. ve Yahya. ALTINKURT, (2012), “Okul Yöneticilerinin Kullandıkları Güç Kaynakları İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki”, Kastamonu Eğitim Dergisi, XX,2: 385-402. ZAFER, Demet. (2008). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynaklarına İlişkin Öğretmen Görüşleri”. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.