Cumhuriyetin İlanının Konya Basınındaki Yankıları: Babalık Gazetesi (1923-1933)

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 27, 751 - 778, 15.12.2020

Osman Akhan

Öz

“Konya, muhtelif Türk Devletleri yaşamış öz Türk vatanıdır. Konya asırlardan beri tüten büyük bir Türk Ocağı’dır; Türk harsının esaslı membalarından biridir.” Mustafa Kemal Atatürk’ün bu sözleri ile dikkat çektiği Konya, Anadolu’da uzun yıllar Anadolu Selçuklu Devleti’nin merkezi olmuş, köklü kültür müesseselerinin kurulduğu bir şehir olmuştur. Konya bu durumunu Osmanlı Devleti zamanında da her bakımdan devam ettirmiş; tarihinden aldığı zenginlikle, Millî Mücadele yıllarından itibaren, Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulana kadar önemli roller üstlenmiş, o dönemlere ait önemli kaynaklara da ev sahipliği yapmıştır. Bu önemli kaynakların başında Millî Mücadelenin yanında ve safında olan Konya basını gelmektedir. Özellikle “Öğüt ve Babalık” gazeteleri o dönemin önemli yayın organları olmuşlardır. Öğüt gazetesi Cumhuriyet döneminde yayın hayatını noktalasa da, Babalık gazetesi Konya’nın en uzun soluklu gazetesi olmasından da güç alarak Konya halkının coşkusu, sevinci ve Cumhuriyet’in yılmaz bekçisi olmuştur. Mahalli basın, bir şehrin tarihine en iyi ışık tutan vasıtalardır. Cumhuriyet döneminin kritikliği basına ayrı bir sorumluluk yüklemiştir. Çok uzun süre Cumhuriyet kelimesinin telaffuzundan çekinilmiş, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet çığlıkları basın aracılığı ile ilk defa halk ile tanışmıştır. Ağır bir buhrandan çıkan halkın aklında ki soru işaretleri basının doğru yaklaşımları ile giderilmiş, halk Cumhuriyet ile
buluşmuştur. Yurt çapında yayın yapan diğer basın organları gibi Konya basını da kendine düşen görevi Millî Mücadele yıllarından Cumhuriyet’in kurulup yerleşmesine kadar en iyi şekilde yerine getirmiştir. Cumhuriyet, Konya’da coşkulu bir şekilde karşılanıp, kutlanmıştır. Basında en iyi şekilde bu kutlamaları duyurmuştur. Bu çalışmada öncelikle Cumhuriyet dönemi Konya basını tanıtılarak, o döneme tanıklık etmiş iki gazeteden biri olan, ulaşabildiğimiz Babalık gazetesinin 1923-1933 yılı nüshalarından kesitler unulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Konya, Basın, Babalık

Kaynakça

• ARABACI, Caner, AYHAN, Bünyamin, DEMİRSOY, Adem ve AYDIN, Hakan, (2009), Konya Basın Tarihi, Konya: Palet Yayınları.
• DOĞANER, Yasemin, (2007), “Cumhuriyetin Onuncu Yıl Kutlamaları”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 5(9): 119-143.
• GÖKÇEER, Fikri (1996). “Ulusal günlerimiz ve Mustafa Kemal Atatürk”, Türk İdare Dergisi, 411: 41-45. Komisyon, Yurt Ansiklopedisi (1981), Cilt VII, İstanbul: Anadolu Yayıncılık.
• ÖNDER, Mehmet (1949). Konya Matbuatı Tarihi, Konya: Halkevi Yayını.
• ÖNDER, Mehmet, (1999), “Cumhuriyet’ten Önce ve Cumhuriyet Döneminde Konya’da Basın”, Milli Mücadeleden Günümüze Konya (1915-1965) Cilt I, Konya: T.C. Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü.
• ÖZTOPRAK, İzzet (1981). Kurtuluş Savaşı’nda Türk Basını. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayını.
• ŞAPOLYO, Enver Behnan (1969). Türk Gazeteciliği Tarihi Her Yönüyle Basın. Ankara: Güven Matbaası.
• TANFER, M. Vehbi, (1997), “Atatürk’ün Türk Milletine Armağan Ettiği Milli Bayramlar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 13-3: 1039-1052.
• TEMEL, Faruk, (2020), “Türkiye’de Cumhuriyet Vatandaşının İnşasında Basın”, Selçuk İletişim Dergisi,13(2): 409-437.