İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Sahip Oldukları Öz-Düzenleme Becerileri İle Sosyal Bilgiler Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi*

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 29, 273 - 299, 04.08.2021

Dilek İlhan Beyaztaş Rümeysa Şeyda Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sahip oldukları öz-düzenleme becerileri ile sosyal bilgiler dersi akademik başarıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Yapılan çalışmada, tarama modellerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında Erzincan ili Merkez ilçesindeki 14 okulda öğrenim görmekte olan 550 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen “Öz-Düzenleme Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizinde; betimsel istatistikler, çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) ve pearson moment çarpım korelasyonu analizi kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda elde edilen bulgular aşağıda özetlenmektedir. 1. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sahip oldukları öğrenme stratejileri be cerisine ait puanlarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın yardım arama ve çaba harcama becerilerine ait puanlarının ise düşük olduğu görülmüştür. 2. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin cinsiyet değişkeni açısından öz-düzenleme becerilerine ait puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 3. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin anne ve baba eğitim düzeyi (okuma yazma bilmiyor, okuma yazma biliyor, ilkokul, ortaokul, lise, üniversite) de ğişkeni açısından öz-düzenleme becerilerine ait puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olduğu saptanmıştır.4. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sahip oldukları öz-düzenleme becerileri ile sosyal bilgiler dersi akademik başarıları arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Ancak aradaki bu ilişkinin çok düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Öz-Düzenleme, Akademik Başarı, Sosyal Bilimler

Kaynakça

• AKKUŞ İSPİR, Oylum, AY, Zeynep S. ve SAYGI, Elif (2011), “Üstün Başarılı Öğrencilerin Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri, Matematiğe Karşı Motivasyonları ve Düşünme Stilleri”, Eğitim ve Bilim, XXXVI, 162: 235-246.
• AKTAN, Sümer ve TEZCİ, Erdoğan (2013), “Matematikte Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması”, Journal of New World Sciences Academy, VIII, 1: 46-62.
• AKTAN, Sümer (2015), Öğrencilerin Akademik Başarısı, Öz Düzenleme Becerisi, Motivasyonu ve Öğretmenlerin Öğretim Stilleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• ALTUN, Sertel (2005), Öğrencilerin Öz-Düzenlemeye Dayalı Öğrenme Stratejilerinin ve Öz-Yeterlik Algılarının Öğrenme Stilleri ve Cinsiyete Göre Matematik Başarısını Yordama Gücü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ARSAL, Zeki (2009), “The İmpact Of Self-Regulation Instruction on Mathematics Achievements and Attitudes of Elementary School Students”, Eğitim ve Bilim, XXXIV, 152: 3.
• ARSLANTAŞ, Süleyman (2015), İlköğretim, Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Kendini İzleme Stratejilerinin, Öğrencilerin Kendini İzleme, Öz-Düzenleme ve Akademik Başarı Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• ATAŞ, İbrahim (2009), Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejilerinin Kullanımının İlköğretim Okulu Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersindeki Öz-Yeterlik Algısına ve Başarısına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• BEMBENUTTY, Hefer ve ZIMMERMAN, Barry J. (2003), “The relation of motivational beliefs and self-regulatory processes to homework completion and academic achievement”.
• Bembenutty, Hefer (2009), “Three essential components of college teaching: Achievement calibration, self-efficacy, and self-regulation”, College Student Journal. XLIII, 2: 562-571.
• BURSAL, Murat (2017), SPSS İle Temel Veri Analizleri. Ankara: Anı Yayıncılık. BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, AKGÜN, Özcan E., ÖZKAHVECİ, Özden ve DEMİREL, Funda (2004), “Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, IV, 2: 207-239.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2019), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. (25. Baskı), Ankara: Pegem Akademi. CABI, Emine (2009), Öz-Düzenlemeye Dayalı Karma Öğrenimin Öğrenci Başarısı ve Motivasyonuna Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• CAN, Abdullah (2017), SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. (5. Baskı), Ankara: Pegem Yayıncılık.
• CLARK, Lee Anna ve WATSON, David (1995), “Constructing validity: Basic Issues in Objective Scale Development”, Psychological Assessment, VII, 3: 309-319.
• CLEARY, Timothy J. (2006), “The Development and Validation of the Self-Regulation Strategy Inventory-Self-Report”, Journal of School Psychology, 44: 307-322.
• ÇALIK, Başak (2014), The Relationship Between Mathematics Achievement Emotions, Mathematics Self-Efficacy and Self-Regulated Learning Strategies Among Middle School Students. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DÖNMEZ, Cengiz ve YAZICI, Kubilay (2015), Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• ERDOĞAN, Tolga (2011), “Self-Regulation and its Effects on Academic Achievement”, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, XXI, 2: 127-145.
• ERDOĞAN, Tolga ve SENEMOĞLU, Nuray (2016), “Development and Validation of a Scale on Self Regulation in Learning (SSRL)”, Springer Plus, 5: 1-13.
• ERTÜRK, Hatice Gözde (2013), Öğretmen Çocuk Etkileşiminin Niteliği ile Çocukların Öz-Düzenleme Becerisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• GARCIA, Teresa ve PINTRICH Paul R. (1991), “Student motivation and self regulated learning: A LISREL model”.
• GROLNICK, Wendy S. ve RYAN, Richard M. (1989), “Parent Styles Associated with Children’s Self-Regulation and Competence in School”, Journal of Educational Psychology, LXXXI, 2: 143-154.
• HAIR, Joseph F. BLACK, William C. BABIN, Barry J. ve ANDERSON, Rolph E. (2014), Multivariate Data Analysis. (7. Baskı), Pearson Education Limited.
• HAŞLAMAN, Tülin (2005), Programlama Dersi ile İlgili Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri ile Başarı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• HAŞLAMAN, Tülin (2011), Çevrimiçi Öğrenme Ortamının Öğretmen ve Öğrencilerin Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerileri Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ISRAEL, Eli (2007), Öz-Düzenleme Eğitimi, Fen Başarısı ve Öz-Yeterlilik. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. KADIOĞLU, Cansel, UZUNTİRYAKİ, Esen ve ÇAPA AYDIN, Yeşim (2011), “Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri Ölçeğinin (ÖÖSÖ) Geliştirilmesi”, Eğitim ve Bilim, XXXVI, 160: 11-23.
• KANLAPAN, Theresa Carmela E. ve VELASCO, Joseph C. (2009), “Constructing a Self-Regulation Scale Contextualized in Writing”, TESOL Journal, 1: 79-94. KILIÇOĞLU, Gökçe (2015), Sosyal Bilgiler Tanımı, Dünyada ve Ülkemizde Gelişimi ve Önemi. Safran, M. (Edt.), Sosyal Bilgiler Öğretimi, (4. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• KITSANTAS, Anastasia, STEEN, Sam ve HUIE, Faye (2009), “The Role of Self-Regulated Strategies and Goal Orientation in Predicting Achievement of Elementary School Children”, International Electronic Journal of Elementary Education, II, 1: 65-81. KORKUT, Şengül (2017), Üstün Yetenekli Öğrencilerin Eğitiminde Bütünleştirilmiş Müfredat Modeline Göre Farklılaştırılmış Sosyal Bilgiler Öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• KÖKLÜ, Nilgün (1995), “Tutumların Ölçülmesi ve Likert Tipi Ölçeklerde Kullanılan Seçenekler”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, XXVIII, 2: 81-93.
• KUYUMCU VARDAR, Aslıhan ve ARSAL, Zeki (2014), “Öz-Düzenleme Stratejileri Öğretiminin Öğrencilerin İngilizce Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, II, 3: 32-52.
• LEANA TAŞÇILAR, Marilena Z. (2015), “Öz-Düzenleyici Öğrenme Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, V, 1: 21-43. MAGNO, Carlo (2011), “Validating the Academic Self-Regulated Learning Scale with the Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ) and Learning and Study Strategies Inventory (LASSI)”, The International Journal of Educational and Psychological Assessment, VII, 2: 56-72.
• MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI. (2015; 2017; 2018), Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2019), Akademik Becerilerin İzlenmesi Ve Değerlendirilmesi (ABİDE) 4. Sınıflar Özet Rapor. Ankara.
• NOTA, Laura, SORESI, Salvatore ve ZIMMERMAN, Barry J. (2004), “Self-Regulation and Academic Achievement and Resilience: A Longitudinal Study”, International Journal of Educational Research, XLI, 3: 198-215.
• OCAK, Gürbüz ve YAMAÇ, Ahmet (2013), “İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri, Motivasyonel İnançları, Matematiğe Yönelik Tutum ve Başarıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, XIII, 1: 369-387.
• ÖZDAMAR, Kazım (2004), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-1. (5. Baskı), Eskişehir: Kaan Kitapevi.
• PINTRICH, Paul R. (2000), The Role of Goal Orientation in Self-Regulated Learning. Boekaerts, M. Pintrich, P. R. & Zeidner M. (Eds.), Handbook of self-regulation, 451-502. San Diego: Academic Press.
• PINTRICH, Paul R. (2004), “A Conceptual Framework for Assessing Motivation and Self-Regulated Learning in College Students”, Educational Psychology, XVI, 4: 385-407.
• SAFRAN, Mustafa (2015), Sosyal Bilgiler Öğretimi. (4. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• SARI, Aylin ve AKINOĞLU, Orhan (2009), “Öz Düzenlemeli Öğrenme: Modeller ve Uygulamalar”, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29: 139- 154.
• ŞAHHÜSEYİNOĞLU, Derya ve AKKOYUNLU, Buket, (2010), “İlköğretim (3 – 5. Sınıf) Öğrencilerine Araştırma Becerilerinin Kazandırılması Üzerine Bir Çalışma”, Elementary Education Online, IX, 2: 587–600.
• TOERING, Tynke, ELFERINK GEMSER, Marije T, JONKER, Laura ve HEUVELEN, Marieke J. G. (2012), “Measuring Self Regulation in a Learning Context: Reliability and Validity of the Self-Regulation of Learning Self-Report Scale (SRL-SRS)”,
• International Journal of Sport and Exercise Psychology, 1-15. TURAN, Sevgi ve DEMİREL, Özcan (2010), “Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerilerinin Akademik Başarı İle İlişkisi: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Örneği”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38: 279-291. UYUMAZ, Gizem ve ÇOKLUK, Ömay (2016), “Likert Tipi Ölçeklerde Madde Düzeni ve Derecelendirme Farklılıklarının Psikometrik Özellikler ve Yanıtlayıcı Tutumları Açısından İncelenmesi”, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, IX, 3: 400-425.
• ÜREDİ, Işıl ve ÜREDİ, Lütfi (2005), “İlköğretim 8.Sınıf Öğrencilerinin Öz-Düzenleme Stratejileri ve Motivasyonel İnançlarının Matematik Başarısını Yordama Gücü”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, I, 2: 250–260.
• WOLTERS, Christopher A., YU, Shirley L. ve PINTRICH, Paul R. (1996), “The Relation Between Goal Orientation and Students’ Motivational Beliefs and Self-Regulated Learning”, Learning and Individual Differences, VIII, 3: 211-238.
• WOLTERS, Christopher A. ve PINTRICH, Paul R. (1998), “Contextual Differences in Student Motivation and Self-Regulated Learning in Mathematics, English and Social Studies, Classrooms”, Instructional Science, 26: 27-47.
• WOLTERS, Christopher A., PINTRICH, Paul R. ve KARABENICK, Stuart A. (2005), “Assessing Academic Self-Regulated Learning. In What Do Children Need to Flourish?”, 3: 251-270.
• YAMAÇ, Ahmet (2011), İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri ile Matematiğe Yönelik Tutum ve Başarıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• ZIMMERMAN, Barry J. (1989), “A Social Cognitive View of Self-Regulated Academic Learning”, Journal of Educational Psychology, LXXXI, 3: 329-339.
• ZIMMERMAN, Barry J. (1990), “Self-Regulated Learning and Academic Achievement: An Overview”, Educational Psychologist, XXV, 1: 3-17.
• ZIMMERMAN, Barry J. (2002), “Becoming a Self-Regulated Learner: An Overview”, Theory Into Practice, XLI, 2: 64-70.
• ZIMMERMAN, Barry J. ve MARTINEZ-PONS, M. (1990), “Student Differences in Self-Regulated Learning: Relating Grade, Sex and Giftedness to Self-Efficacy And Strategy Use”, Journal of Educational Psychology, LXXXII, 1: 51-59