Modern Dönüşümün İki Yüzü: Metropol Tipi Bireysellik Ve Sessiz İzleyicilik (Yuri Trifonov’un “Uzun Veda” Adlı Eseri Örneğinde)

Yıl 2021, Cilt 10, Sayı 30, 645 - 657, 06.12.2021

Eda H. TAN METREŞ

Öz

Her çağda o dönemin ruhunu oluşturan temel metafizik anlayışa denk düşen bir insan tanımı vardır. Modern düşünce de buna iyi bir örnektir. Modernlik hem insanın dünya tasavvurunun hem de buna eş değer olarak insanın kendini algılayışının köklü bir biçimde geleneksel dünyadan ayrılıp yeni, modern bir biçimde tanımlandığı bir dönemdir. Toplumsal yaşamda öne çıkan bu konular olgunlaşarak insanların gündelik yaşamlarına, iç dünyalarına, bireysel olarak yaşamı algılayışlarına indirgenerek edebiyatta da yer bulmuş, modern dönüşümle yeni bir boyuta taşınan kent yaşamı, kent insanı, yitirilen geleneksel yaşayış, alışkanlıklar, geçmişe duyulan özlem ve yeni olana duyulan yabancılık hissi, aile yaşamı ve ikili ilişkiler kent-insan çerçevesinde ele alınmıştır. Bu anlamda 1970’lerde kaleme aldığı eserlerinde modern Sovyet toplumuna ait önemli saptamalarda bulunan Yuri Valentinoviç Trifonov’un vurguladığı Sovyet orta sınıfı ve yeni, kentli aydın kesimin gündelik yaşam panoraması söz konusu dönemin kent yaşamındaki temel sorunu – konut problemini – gözler önüne serer. Bunun yanı sıra modern Sovyet gündelik yaşamındaki etik değer anlayışı da eserlerde aktarılan olay örgüsü ve insan ilişkilerini oluşturan temel öğelerden sayılabilir. Söz konusu temel sorunlar bu çalışmada XX. yüzyıl Rus edebiyatının ikinci yarısında kendine özgü bir yer edinerek, “Moskova Metinleri”nin öncü yazarlarından biri addedilen Yuri Trifonov’un “Uzun Veda” (Долгое прощание) adlı eseri örneğinde, disiplinlerarası bir yöntemle irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Modern birey, modern kent, ''uzun veda'', Trifonov, sessiz izleyici

Kaynakça

• AKBAL SÜALP, Z. T., (2004), Zamanmekân Kuram ve Sinema, İstanbul: Bağlam, Yayınları.
• ALPTEKİN, M. Y., (2013-14), “Şehirden Kente Mekânsal Dönüşüm”, Doğu Batı, Sayı:67, 35-63.
• BAGE, L. C., (1997), The Evolution of Iurii Trifonov as a Writer, Durham: Durham Univesrity.
• BAL, H. (2011), Kent Sosyolojisi, Isparta: Fakülte Kitabevi.
• CENGİZKAN, A. (2002), “Modernin Saati”, 20. Yüzyılda Modernleşme ve Demokratikleşme Pratiğinde Mimarlar, Kamusal Mekân ve Konut Mimarlığı, No: 1, İstanbul: Boyut Yayın Grubu, 2002, 253-263.
• DENİZ, Ş. “Öznelcilik ve Eleştirisi”, AKÜ Toplumsal Bilimler Dergisi, 8 (2), 2006, 219-230.
• GİLLESPİE, D., (2006), Iurii Trifonov: Unity through Time (Cambridge Studies in Russian Literature), Cambridge: Cambridge University Press.
• GÜNAY, D., (2007), Metin Bilgisi, 3.bs., İstanbul: Multilingual. GÜRBİLEK, N., (2014), Ev Ödevi, 5. bs., İstanbul: Metis
• HARVEY, D., (2006), Toplumsal Adalet ve Şehir, (Çev. M. Moralı), İstanbul: Metis.
• HITCHOCK, L. A., (2013), Kuramlar ve Kuramcılar, (Çev. S. Pekşen), İstanbul: İletişim.
• İVANOVA, N. (1984). Proza Yuriya Trifonova, Moskva: Sovetskiy pisatel.
• KUMAR, K. (1999), Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma, Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları, (Çev. M. Küçük), Ankara: Dost Kitabevi.
• MOSHE, L., (2009). Sovyet Yüzyılı, (Çev. Y. Onay), İstanbul: İletişim.
• NOVOSELOVA, E. A. “Destruktivnıy harakter lyubvi kak syujetoobrauyuşçiy motiv v povesti YU. V. Trifonova ‘Dolgoe proşçanie’”, (Çevrimiçi) http://elar.urfu.ru/ bitstream /10995/37540/1/avfn_2014 _71.pdf, 9 Ekim 2017.
• TRİFONOV, Yu. V., (1986), Sobranie soçineniya 4 tomah T. 2: Povesti, Moskva: Hudojestvennaya literatura.