Okul Müdürlerinin Durumsal Liderlik Davranışlarının Örgütsel Bağlılık ve Verimlilik Düzeylerini Yordama Gücü

Yıl 2015, Sayı: 11, 175 - 194, 23.07.2016

İkram Kaya Engin Karadağ

Öz

Bu araştırmada, okul müdürlerinin durumsal liderlik davranışlarının örgütsel bağlılık ve verimlilik düzeylerini yordama gücü tespit edildi. İlişkisel desende tasarlanan araştırmanın örneklemini tabakalı örnekleme yoluyla belirlenen 105 katılımcıdan oluşturdu. Araştırmada veriler Liderlik Davranışı Belirleme Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Verimlilik Ölçeği kullanılarak elde edildi Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde ortalama (X), standart sapma (SS), Pearson çarpım momentler korelâsyon analizi ve çoklu regresyon analizi teknikleri kullanıldı. Bulgular, okul müdürlerinin yapı kurma liderlik davranışını çoğunlukla sergilediklerini ve bunun verimlilik düzeyi üzerindeki etkili olduğunu gösterdi

Anahtar Kelimeler

Durumsal liderlik, örgütsel bağlılık, verimlilik

The Estimate Rate of Situational Leadership Behaviors of School Principals on the Organizational Commitment and Perception of Productivity

Öz

The purpose of this study is to define the estimate rate of situational leadership behaviors of elementary school principals on the organizational commitment and perception of productivity. Study was designed in the relational pattern. 105 participants took part in the scope of research. Data were collected with scale of Leadership Behavior, scale of Organizational Commitment and scale of Productivity. Data were analyzed with the mean (X), standard deviation (SD), Pearson Product Moment Correlation and Multiple Regression analysis techniques. Findings indicated that primary school principals showed the task orientation much and this behavior affects productivity perception greater than the impact on organizational commitment

Anahtar Kelimeler

Situational leadership, organizational commitment, productivity

Kaynakça

• Akçay, A. (2003). Okul müdürleri öğretmenleri etkileyebiliyor mu?, Milli Eğitim Dergisi, 157.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme kuram strateji ve taktikler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baş, İ. M., & Artar, A. (1990). İşletmelerde verimlilik denetimi, Ankara, Milli Prodüktivite Merkezi.
• Bass, B. (1985) Leadership and performance beyond expectations. New York: Free Press.
• Bass, B. M. (1965). Leadership, psychology and organizational behavior. Tokyo: John Weatherhill.
• Bass, B. M. (1998). Transformational leadership: Industrial, military, and educational ımpact. Mahway, NJ: Erlbaum.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1994). Introduction. In B. M. Bass, & B. J.Avolio (Edit.), Improving organizational effectiveness through transformational leadership (pp.1-10). Thousand Oaks, CA: Sage Pub.
• Bass, B. M., & Steidlmeier, (1999). Ethics, character and authentic transformational leadership. The Leadership Quarterly, 10, 181-217.
• Bogler, R. (2001). The influence of leadership on teacher job satisfaction. Educational Administration Quarterly, 37 (5), 662-673.
• Bommer, W. H., Rubin, R. S., & Baldwin, T. T., (2004). Setting the stage for effective leadership: Antecedents of transformational leadership behaviour. The Leadersip Quarterly, 15, 195-210.
• Buchanan. B. (1974). Building organizational commitment: The socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly, 19, 533546.
• Burns, J. M. (1978) Leadership. New York: Harper & Row. Cabinet Office - Senior Civil Service Competence Framework.
• Çağlar, A. & Yakut, Ö., & Karadağ, E. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan kişilik özellikleri ve liderlik davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 6 (1), 61-80.
• Çakır, Ö. (2001). İşe bağlılık olgusu ve etkileyen faktörler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çubukçu, Z., & Döndar, İ. (2003) Okul yöneticilerinin iletişim becerilerine ilişkin öğretmenlerin algı ve beklentileri, Milli Eğitim Dergisi, 157.
• Daft, R. L. (1991). Management, NY: Dryden Press.
• Dağ, İ. (1991). Rotter’in iç-dış kontrol odağı ölçeği’nin (RİDKOÖ) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7 (26), 10-16.
• Demirkıran, T. (2004). Özel eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin iş tatminleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Edwards, C. B. (2008). An investigation of the relationship between transformational leadership and organizational health: A Dissertation Presented in Portial Fulfillment of The Requirements for The Degree Doctor of Philosophy. Capella University
• Ergün, T. (1981). Türk kamu yönetiminde önderlik davranışları. Ankara: TODAIE.
• Erkuş, R. (1997). İlköğretim okulları müdürlerinin liderlik davranışları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Gates, P., Blanchard, K., & Hersey, P. (1976). Diagnosing educational leadership problems: a situational approach. Educational Leadership, 33 (5), 348-54.
• Geijsel, F., Sleegers, P., & van den Berg, R. (1999). Transformational leadership and the implementation of large-scale innovation programs, Journal of Educational Administration, 37 (4), 309-28.
• Gilbert, D. C., & Levinson, D. J. (1957). Custadializm and humanism in mental hospital structure and in staff ideology. Edit. M. Greenblatt, D. J. Levinson & R. H.Willians. The patient and the mental hospital (s.20-34). Glencoe: Free Press.
• Goleman, D. (2000). Leadership that gets results. Harvard Business Review 78-90.
• Hallinger, P., & Heck, R.H. (1998). Exploring the principal’s contribution to school effectiveness: 1980-1995. School Effectiveness and School Improvement, 9 (2), 157-191.
• Hersey, P., & Blanchard, K. (1989). Management of organizational behavior: Englewood cliff. NJ: Prentice Hall Inc.
• Karahan, A. (2009). bilgi liderliğinin verimlilik üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir araştırma. Bilgi Dünyası, 2009, 10 (1), 60-79.
• Kurt, T., & Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığa etkisi, Milli Eğitim Dergisi, 166
• Leithwood, K. (1994). Leadership for school restructuring. Educational Administration Quarterly, 30 (4), 498-518.
• Liethwood, K., & Riehl, C., (2003). What we know about successful school leadership (a report by Division A of the American Education research Association). Philadelphia: Temple University, Laboratory for Student Success.
• Lindsay, S. R., Halfacre, J. D., & Welch, F. C. (2004). Dancing with the tensions. Principal Leadership, 5 (3), 30-34.
• Marzano, R., Waters, T., & McNulty, B. (2005). School leadership that works. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence based inquiry. Boston: Brown and Company.
• Önal, A, (1979). Kara harp okulunda 1978-1979 akademik yılında seçilmiş bir subay ve öğrenci örneklemi üzerinde lider beklenti ve uygulamaları konusunda yürütülen bir bilimsel araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ostro, N. (1997). The corporate brain. Chief Executive, 123, 58-63.
• Robbins, B. Millett, R. Cacioppe, T., & Waters-Marsh, A. (1998). Organisational behaviour. Sydney: Prentice Hall.
• Salvatore, P., & Lunenburg, F. (1988). A field test of Hersey and Blanchard’s situational leadership theory in a school setting. College Student Journal, 21, 33-37.
• Seçmen, S. (2001). Amirlerin liderlik tarzları ve kişilik özellikleri ile ilgili değerlendirmelerinin iş tatmini üzerine etkileri: TSK’da yapılan bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Sinanoğlu, S. (2000). Proje liderlerinin yöneticilik-liderlik özellikleri ile karakter profilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İstanbul.
• Sink, S. D., & Tattle, T. (1984). Development of a taxonomy of productivity measurement theories. DTIC, 2, 1279.
• Wasti, S. A. (2000), Örgütsel bağlılığı belirleyen evrensel ve kültürel etmenler: türk kültürüne bir bakış. Z. Aycan (Ed.) Türkiye’de yönetim, liderlik ve insan kaynakları uygulamaları (s.201-224). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Yapar, T. (2005). Motivasyonun iş verimliliğine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Yousef, Darwish A. (2003).Validating the dimensionality of porter et al.’s Measurement of organizational commitment in a non-western culture setting. International Journal of Human Resource Management, 14(6), 1067-1079.
• Zel, U. (1996). Liderlik teorileri ve araştırmaları. Ankara: KHO Matbaası