Öğretmen Adaylarının Denetim, Denetmen ve Denetlenen Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2015, Sayı: 11, 23 - 58, 23.07.2016

ZÜLFÜ Demirtaş GÖKHAN Kahveci

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının denetim, denetmen ve denetlenen kavramlarına ilişkin algılarını, metaforlar aracılığı ile ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, bir üniversitesinin Eğitim Fakültesinin Sınıf Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, İlköğretim Matematik Öğretmenliği ve Fen Bilgisi Öğretmenliği programlarının 4. sınıflarında öğrenimlerine devam eden öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğretmen adaylarına “Denetim… gibidir. Çünkü… Denetmen… gibidir. Çünkü… ve Denetlenen… gibidir. Çünkü… sorularının yazılı olduğu bir görüşme formu dağıtılmıştır. Bu şekilde her öğretmen adayının denetim, denetmen ve denetlenen kavramlarına ilişkin birer metafor üretmesi beklenmiştir. Araştırma sonucunda Öğretmen adaylarının denetim, denetmen ve denetlenen kavramlarına ilişkin ürettikleri metafor ifadeleri incelendiğinde, bu metaforların ortak özellikleri bakımından farklı kavramsal kategoriler altında toplanabildiği görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmen adaylarının zihinlerindeki denetim, denetmen ve denetlenen algılarının genellikle olumsuz yönde olduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, denetim, denetmen, denetlenen, metafor

Teacher Candidates’ Metaphoric Perception of Concepts Related to Supervision, Supervisor and Supervised

Öz

The purpose of this study is to reveal teacher candidates’ perception of supervision, supervisor and supervised concepts through metaphors. The study group of this research is teacher candidates who are still senior students a university, Faculty of Education, Department of Primary School Teaching, Social Sciences Teaching, Primary School Mathematics Teaching and Science Teaching Departments. As a tool of data collection, this study handed out interview forms to the teacher candidates and questions such as “Supervision is like … Because…, Supervisor is like… Because … and Supervised is like … Because…”. Thus, each teacher candidate was expected to create a metaphor about concepts of supervision, supervisor and supervised. As a result of the study, the metaphors created by teacher candidates about the concepts of supervision, supervisor and supervised are reviewed and it is concluded that these metaphors might be grouped under different categories in terms of their common characteristics. The results of this study have concluded that the concepts of supervision, supervisor and supervised generally have negative connotations for teacher candidates

Anahtar Kelimeler

Teacher candidate, supervision, supervisor, supervised, metaphor

Kaynakça

• Aküzüm, C. ve Özmen, F. (2013). Eğitim denetmenlerinin rollerini gerçekleştirme yeterlikleri bir meta-sentez çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 1 (1), 97-120.
• Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim, 171, 100-107.
• Aslanargun, E., Kılıç, A. ve Eriş, M. (2013). Eğitim denetmenlerine yönelik öğretmen bakış açısını belirleme ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (4), 1419-1430.
• Ateş, F. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin denetim sürecinden beklentileri ve bunların gerçekleşme düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (3), 1293-1322.
• Aydın, İ. (2005). Öğretimde denetim. Ankara: Pegem A.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Bakioğlu, A. ve Banoğlu, K. (2013). Öğretmenlikte kariyer basamakları uygulamasına ilişkin öğretmen görüşlerinin metaforlar ve sosyal ağ analizi yöntemiyle incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 28-55.
• Beşkardeş, S. (2007). Üstün zekâlı ve özel yetenekli öğrencilerin yabancı dil (İngilizce) öğretiminde metafor sisteminin uygulanması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Bostancı, A. B., Bulut, M. Ş. ve Özbey, H. (2011). Öğretmen denetiminde sanatsal denetim yaklaşımının uygulamasına yönelik öğretmen ve denetmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 238-254.
• Boyacı, A. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim planlaması süreçlerine yönelik kullandıkları metaforlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 21, 111-123.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yönetici görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Chairoula, P. (2011). Eğitim denetimi Türkiye-Yunanistan-Bulgaristan Örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 269-283.
• Dağlı, A. ve Akyıldız, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin görüşlerine göre ilköğretim denetmenlerinin etik davranışları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 27-38.
• Demirkasımoğlu, N. (2011). Türk eğitim sisteminde bir alt sistem olan denetim sisteminin seçilmiş bazı ülkelerin denetim sistemleri ile karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (23), 23-48.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H. ve Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 69- 91.
• Döş, İ. (2010). Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (3), 607-629.
• Döş, İ. ve Cömert, M. (2012). Öğretmen denetiminde çoklu zekâ kuramı. Turkish Journal of Education, 1 (1), 38-51.
• Döş, İ. ve Kayran, M. (2013). İl eğitim denetmenlerinin rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin müdür yetkili öğretmen görüşleri. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 87-103.
• Ekinci, A. ve Karakuş, M. (2011) İlköğretim okullarında müfettişlerce yapılan rehberlik ve denetim çalışmalarının işlevselliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (4), 1849-1867.
• Erdem, A. R. ve Eroğul, M. G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 97-109.
• Eroğul, M. G. (2012). Eğitim müfettişlerince yapılan ders denetimlerinin sınıf öğretmeni tarafından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ersoy, A. ve Türkkan, B. (2009). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde internet algısı. İlköğretim Online, 8 (1), 57-73.
• Geçit, Y. ve Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi Örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
• Glanz, J. (2005). Action research as instructional supervision: Suggestions for principals. NASSP Bulletin, 89 (643), 17-27.
• Gökçe, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 73-78.
• Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü. ve Öner, Ü. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bir değer olarak demokrasi kavramına ilişkin metaforik algıları. Değerler Eğitimi Dergisi, 10 (24), 79-100.
• Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar konusunda bir içerik analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (2), 93-111.
• Gündüz, Y. (2012a). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 1-6.
• Gündüz, Y. (2012b). İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin ilköğretim müfettişlerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Ahi Erivan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 1-23.
• Güven, B. ve Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2), 503-512.
• Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş. ve Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 97-121.
• Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15 (9), 1277-1288.
• İnal, A. (2008). İlköğretim okullarında yapılan denetimlerde müfettişlerin tutum ve davranışlarının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Karaırmak, Ö. ve Güloğlu, B. (2012). Metafor: Danışan ve psikolojik danışman arasındaki köprü, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 122-135.
• Karakuş, M. ve Yasan, T. (2013). Denetmen ve öğretmen algılarına göre il eğitim denetmenlerinin yeterlikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-19.
• Kocabaş, İ. ve Özdemir, T. Y. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin teftişe ilişkin metaforik algıları, 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Temsen, 23-25 Haziran. Kütahya.
• Köklü, N. Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk, Ö. (1999). İlköğretim müfettişlerinin araştırma yeterlikleri ve araştırma eğitimine ilişkin görüşler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19, 325-339.
• Köroğlu, H. ve Oğuz, E. (2011). Eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerine yönelik öğretmen, yönetici ve eğitim müfettişi görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 9-25.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Nalçacı, A. ve Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Erivan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 239-258.
• Oğuz, E., Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2007). İlköğretim Denetmenlerinin ve İlköğretim Okul Yöneticilerinin Denetim İnançları, Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 40-51. Boydak-Ozan, M. ve Özdemir, T. Y. (2010). Denetimin öğretmen üzerinde oluşturduğu psikolojik baskı, 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Temsen, 23-25 Haziran.
• Özgözgü, S. (2008). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin, denetmenlerin sözlü iletişim becerilerine ilişkin algı ve beklentileri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6 (23), 70-93.
• Özmen, F. ve Yasan, T. (2007). Türk eğitim sisteminde denetim ve avrupa birliği ülkeleri ile karşılaştırılması, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 6 (1), 204-210.
• Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 55-69.
• Pilav, S. ve Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies, 8 (4), 1207-1220.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. İlköğretim Online, 7 (2), 421-455.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 281-326.
• Saban, A., Koçbekir, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2) 461-522.
• Sabancı, A. ve Şahin, A. (2007). Denetmenlerin, öğretmenlik yeterlik alanları açısından devlet ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerine rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 32 (145), 85-95.
• Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31 (2), 125-140.
• Şahin, Ş. ve Baturay, M. H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: bir metafor analizi çalışması, Kastamonu Eğitim Dergisi, 1, 177-192
• Tatar, N. ve Murat, S. (2011). Öğretmen adaylarının değerlendirmeye yönelik algıları, e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 70-88.
• Taymaz, H. (2011). Eğitim sisteminde teftiş, kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara: Pegem.
• TDK (2005). Türk dil kurumu sözlüğü. Ankara.
• Tekin, A. ve Yılmaz, S. (2012). İlk ve ortaöğretim kurumu öğretmenlerinin teftişe ilişkin metaforik algıları. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 1 (4), 36-44.
• Tortop, H. S. (2013). Öğretmen adaylarının üniversite hocası hakkındaki metaforları ve bir değerlendirme aracı olarak metafor. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3 (2), 153-160.
• Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (4), 1973-2012.
• Ünal, A., Yıldırım, A. ve Çelik, M. (2010). İlköğretim okulu müdür ve öğretmenlerinin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 260-272.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, Ç. (2007). Derrida’nın metafor kullanımı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.