Öğretmenlikte Meslek Ahlâkı ve Mesleki Değerler1

Yıl 2012, Sayı: 6, 3 - 18, 23.07.2016

NURETTİN Ateş

Öz

Eğitimde meslek ahlâkı öğretmenlikten beklenen davranış ve tutumları belirleyen ilke ve standartlar bütünüdür. Öğretme ve öğrenmenin, sınıfın toplumsal ve kültürel ortamının yanı sıra öğretmenlerin değer yargılarını, ahlâki yapısını, duygularını, anlayışlarını ve inançlarını da içerdiği belirlenmiştir. Değerli olarak kabul edilen içselleştirilmiş normatif inanç ölçütleri, o okulun veya öğretmenin değerleridir. Eğitimöğretim sürecinde beklenen davranışların kazandırılmasında, özellikle de ahlâksal gelişimde, öğretmenin rol modelliğinin önemi ortaya koyulmuştur. Bu makalede; öğretmenin bireyler için en önemli model olduğu, öğretmenlik meslek ahlakı ve mesleki değerlerinin evrensel, milli ve kültürel değerlere göre şekillendiği, öğretmen alımlarında eğitim fakültesi mezunu olmayan öğretmenlerin genel olarak beklentileri karşılayamadığı sonuçları çıkarılmış, öğretmenlik meslek ahlâkı ve mesleki değerleri netleştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik, Meslek Ahlâkı, Mesleki Değerler

Work Ethics and Values in Teaching

Öz

Work ethics in education is a set of principles and rules that determines the anticipated behaviors and attitudes of teachers. Learning and teaching include not only the socio – cultural environment of the class but also the values, ethos, emotions, perceptions and believes of a teacher. Internalized normative belief standards that are accepted as valuable, are the values of the school or the teacher. In the process of education and teaching, especially in moral development, the teacher is the one of the most important role models. Some of the points emphasized in this article are teachers as the most important role model for the individuals; teaching ethics; the relationship between the universal, national, cultural values and teaching ethics and values and the problem of not meeting expectations of the teachers who aren’t graduated from faculties of education

Anahtar Kelimeler

Teaching, Work Ethics, Work Values

Kaynakça

• Aktan, C. C. (1999). Kirli Devletten Temiz Devlete. Ankara: Yeni Türkiye.
• Arat, R. R. (1998). Kutadgu Bilig. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Bacanlı, H. (2007). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pagem.
• Bloom, B. S. (1979). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. Durmuş Ali Özçelik (Çev.). Ankara: MEB.
• Brophy, J. (1981). Teacher Praise: A Functional Analysis. Review of Educational Reserch, 51 (1). 5-32.
• Çelikten, M. Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(19), 207-237.
• Dilaçar, A. (1988). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Durkheim E. (1986). Meslek Ahlâkı. M. Kaplan (Çev.). İstanbul: MEB.
• EFQM Mükemmellik Modeli (2010). Türkiye Kalite Derneği.İstanbul: Kalder.
• Evin, İ. & Kafadar, O. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programının ve Ders Kitaplarının Ulusal ve Evrensel Değerler Yönünden İçerik Çözümlemesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Yaz 2 (3), 293–302.
• Feeney, S. & Freeman, N. K. (1999). Ethics and The Early Childhood Educator: Using the NAEYC Code, Washington, DC: Naeyc. Erişim http://www.rshm.gov.tr/kres/ etik.html
• Gözütok, D. (1999). Öğretmenlerin Etik Davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(32), 83-99.
• Gültekin, F. (2011). Psikoloji, Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Sosyal Hizmet Öğrencilerinin Ahlâki Yargı Yeteneklerinin İncelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 228-229.
• Güzel, A. (2005). Birey Toplum Devlet İlişkisi ve Kutadgu Bilig. İzmir: Kanyılmaz.
• İnal, K. (2004). Eğitim ve İktidar: Türkiye’de Ders Kitaplarında Demokratik ve Milliyetçi Değerler. Ankara: Ütopya.
• Jorgensen, G. (2006). Kohlberg And Gilligan: Duet Or Duel? Journal of Moral Education, 35(2). 179-196.
• Kaçalin, M. S. (2008). Yûsûf Hâs Hâcib. Erişim http://ekitap.kulturturizm.gov. tr/dosya/1-215461/h/yusufhashacibkutadgubiligmustafakacalin.pdf
• MEB (1973). 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. Erişim http://mevzuat. meb.gov.tr/html/88.html
• MEB (2006). 2590 Sayılı Tebliğler Dergisi. Erişim http://otmg.meb.gov.tr/ belgeler/2590.pdf
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2008). Öğretmen Yeterlilikleri. Ankara: MEB. Erişim
• Sümbül, M. (1996). Öğretmen Niteliği ve Öğretimdeki Rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(8). 597-608.
• Şen, M. L. (1998). Kamu Yönetiminde Yozlaşmanın Önkenmesinde Yönetsel Etik Yaklaşımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir, Türkiye.
• Şişman ,M. (2007). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pagem.
• Taşdemir, M. (2009). İlköğretimde Değerler Eğitimi ve Bu Değerlerin Alevî- Bektaşî Değerleri ile İlişkililiği. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 16(51). 295-326.
• Tezcan, M. (1991). Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Yargıçoğlu.
• Tezcan, M. (2003). Gizli Müfredat: Eğitim Sosyolojisi Açısından Bir Kavram Çözümlemesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış 1(1). 53–58.
• Topsakal, C. (2005). AB Eğitim Programları ve Türk Eğitim Sistemi. A. Murat Sünbül (Ed.). Öğretmenin Dünyası (s. 109-127). Ankara: Mikro.
• Türkdoğan, O. (1996). Değişme Kültür ve Sosyal Çözülme. İstanbul: Birleşik.
• Yıldırım, B. (2005). Eğitim Örgütlerinde Kültürel Liderlikle Meslek Ahlâkı İlişkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13). 231-232.
• Yılmaz, B. (2005). Öğretmenlik Nasıl Bir Meslektir? A. Murat Sünbül (Ed.). Öğretmenin Dünyası (s. 7-22). Ankara: Mikro.