İstatistik Öz Yeterlilik İnanç Ölçeğinin Türkiye Örneklemine Uyarlanması

Nur Esra Sevimli; Emin Aydın

Araştırma Makalesi

İstatistik Öz Yeterlilik İnanç Ölçeğinin Türkiye Örneklemine Uyarlanması

Yıl 2017, Sayı: 16, 44 - 57, 26.12.2017

Öz

İstatistik ve veri analizi konuları uzun yıllar boyunca, Türkiye’de yapılan matematik müfredat
geliştirme çalışmalarında ihmal edilen konular arasındadır. Matematik öğretim programı
içinde ilkokul seviyesinde dört, ortaokul seviyesinde beş, lise seviyesinde üç temel öğrenme
alanından biri istatistikle ilgilidir (MEB, 2009; 2013a; 2013b; 2017). Bu sebeple istatistik
konusu ile ilgili kavramsal eksiklikler, öğretmen eğitimi sürecine de yansıyarak devam etme
eğilimindedir. Uluslararası platformlarda yapılan tartışmalar, temel matematik eğitimi kadar
önemli olan bir diğer başlığın istatistik eğitimi olduğunu göstermiştir (Gar eld ve Ben-Zvi,
2008). İstatistik dersinin öğretim sistemindeki yeri kadar, ders başarısını etkileyen bileşenlerin
neler olduğu ve süreçte karşılaşılan bilişsel zorlukların nasıl giderilebileceği de tartışılmalıdır.
İstatistik dersindeki başarıyı etkileyen faktörlerden biri, öğrencilerin istatistik dersine yönelik
öz yeterlilik inançlarıdır (Finney ve Schraw, 2003). İstatistik eğitimine yönelik olumlu tutum
geliştirmek ve bilişsel yeterlikleri gerçekleştirilebilmek için öz yeterlilik önemlidir (Sevimli,
2010). Öğrencilerin istatistik dersine ilişkin inançlarını belirlemek, istatistik kavramlarını
ve süreçlerini daha iyi anlamak açısından, istatistiğe yönelik öz yeterlilik inançlarını
belirleyebilecek bir ölçeğin geliştirilmesi veya hâlihazırda var olan farklı dildeki bir ölçeğin Türkçe literatüre kazandırılması oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Finney ve Schraw
(2003) tarafından öğrencilerin istatistik dersi öz yeterlilik inanç düzeylerini ölçmek amacıyla
geliştirilen “İstatistik Öz Yeterlilik Ölçeği”nin Türk dili ve kültürüne geçerli ve güvenilir bir
şekilde adaptasyonunu sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Matematik eğitimi, istatistik eğitimi, öz yeterlilik inancı, ölçek uyarlama

Kaynakça

Akpınar, B., Dönder, A. ve Doğan, Y. (2011). Lisansüstü öğrencilerinin bilgisayara ilişkin özyeterliliği ve kullanım becerilerinin çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi örneği). 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium. Fırat Üniversitesi. Elazığ. Aslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlik inancı kaynaklarının öğrenme ve performansla ilgili öz yeterlik inancını yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1907-1920. Aydın, E. (2002). Mathematics Teachers’ Perspectives on Internal School Assessment. Unpublished PhD Thesis, The University of Leeds School of Education, Leeds, England Aydın, R., Ömür, Y. E. ve Argon, T. (2014). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile akademik alanda arzularını erteleme düzeylerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 40, 1-12. Bandalos, D. L., Yates, K. ve Thorndike-Christ, T. (1995). Effects of math self-concept, perceived self-ef cacy, andattributions for failure and success on test anxiety. Journal of Educational Psychology, 87(4), 611-623 Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Clifts, NJ: Prentice Hall. Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Bandura, A. (1994). Self-Ef cacy. In V.S. Ramachaudran (Ed), Encylopedia of Human Behavior. (Vol. 4, pp.71–81). New York: Academic; Press. Bryman, A. ve Cramer, D. (2001). Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows. London: Routledge. Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (6. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık. Çalışkan, S., Selçuk, G. S. ve Özcan, Ö. (2010). Fizik öğretmen adaylarının özyeterlik inançları: cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarının etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 449-466. Comrey, A. L. ve Lee, H. L. (1992). A First Course in Factor Analysis. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum. Gar eld, J., ve Ben-Zvi, D. (2008). Developing Students’ Statistical Reasoning: Connecting Research and Teaching Practice. Dordrecht, The Netherlands: Springer. Gorusch, R. L. (1983). Factor Analysis, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Finney, S. ve Schraw, G. (2003). Self-ef cacy beliefs in college statistics courses. Contemporary Educational Psychology, 28(2), 161–186. İpek, C., Tekbıyık, A. ve Ursavaş, Ö. F. (2010). Lisansüstü Öğrencilerinin Araştırma Öz- Yeterlik inançları ve Bilgisayar Tutumları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1),127-145. Milli Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim Matematik Dersi 1–5. Sını ar Öğretim Programı. Ankara: MEB. Milli Eğitim Bakanlığı (2013a). Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB. Milli Eğitim Bakanlığı (2013b). Ortaöğretim Matematik Dersi (9, 10, 11, 12. Sını ar) Öğretim Programı. Ankara: MEB. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Ortaöğretim Matematik Dersi (9, 10, 11, 12. Sını ar) Öğretim Programı. Ankara: MEB. Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory. NewYork: McGrawHill. Pajares, F. (1996). Self-ef cacy beliefs and mathematical problem-solving in gifted students. Contemporary Educational Psychology, 21(4), 325–344. Pajares, F. ve Miller, M. D. (1994). Role of self-ef cacy and self-concept beliefs in mathematical problem-solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86(2), 193–203. Pajares, F. ve Graham, L. (1999). Self-ef cacy, motivation constructs, and mathematics performance of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 24(2), 124–139. Pajares, F. ve Kranzler, J. (1995). Self-ef cacy beliefs and general mental ability in mathematical problem-solving. Contemporary Educational Psychology, 20(4), 426–443. Pajares, F. ve Kranzler, J. (1997). An exploratory factor analysis of the mathematics self- ef cacy scale revised (MSES-R). Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 29(4), 215-228. Paksu, A. D. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının geometri hazırbulunuşlukları, düşünme düzeyleri, geometriye karşı özyeterlikleri ve tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 203-218. Sevimli, N. E. (2010) Matematik Öğretmen Adaylarının Istatistik Dersi Konularındaki Kavram Yanılgıları; Istatistik Dersine Yönelik Özyeterlik Inançları ve Tutumlarının Incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul-Türkiye. Taşdemir, C. (2012). Lise son sınıf öğrencilerinin matematik öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Bitlis İli Örneği). Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2(6), 39-50. Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Unrau, Y. ve Beck, A. (2004). Increasing research self-ef cacy among students in professional academic programs. Innovative Higher Education, 28(3), 187-204. Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226. Wood, R. ve Bandura, A. (1989). Social cognitive theory of organizational management. The Academy of Management Review, 14(3), 361–384. Yenice N., Saracaloğlu, A. S. ve Özden, B. (2013). Fen bilgisi, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen özyeterlik algıları ile akademik kontrol odağı arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 227-250. Yenilmez, K. (2016). Öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ve matematik öğretimine yönelik öz-yeterliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 316-323.

Yıl 2017, Sayı: 16, 44 - 57, 26.12.2017

Nur Esra Sevimli Emin Aydın

Öz

Kaynakça

Akpınar, B., Dönder, A. ve Doğan, Y. (2011). Lisansüstü öğrencilerinin bilgisayara ilişkin özyeterliliği ve kullanım becerilerinin çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi örneği). 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium. Fırat Üniversitesi. Elazığ. Aslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlik inancı kaynaklarının öğrenme ve performansla ilgili öz yeterlik inancını yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1907-1920. Aydın, E. (2002). Mathematics Teachers’ Perspectives on Internal School Assessment. Unpublished PhD Thesis, The University of Leeds School of Education, Leeds, England Aydın, R., Ömür, Y. E. ve Argon, T. (2014). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile akademik alanda arzularını erteleme düzeylerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 40, 1-12. Bandalos, D. L., Yates, K. ve Thorndike-Christ, T. (1995). Effects of math self-concept, perceived self-ef cacy, andattributions for failure and success on test anxiety. Journal of Educational Psychology, 87(4), 611-623 Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Clifts, NJ: Prentice Hall. Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Bandura, A. (1994). Self-Ef cacy. In V.S. Ramachaudran (Ed), Encylopedia of Human Behavior. (Vol. 4, pp.71–81). New York: Academic; Press. Bryman, A. ve Cramer, D. (2001). Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows. London: Routledge. Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (6. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık. Çalışkan, S., Selçuk, G. S. ve Özcan, Ö. (2010). Fizik öğretmen adaylarının özyeterlik inançları: cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarının etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 449-466. Comrey, A. L. ve Lee, H. L. (1992). A First Course in Factor Analysis. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum. Gar eld, J., ve Ben-Zvi, D. (2008). Developing Students’ Statistical Reasoning: Connecting Research and Teaching Practice. Dordrecht, The Netherlands: Springer. Gorusch, R. L. (1983). Factor Analysis, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Finney, S. ve Schraw, G. (2003). Self-ef cacy beliefs in college statistics courses. Contemporary Educational Psychology, 28(2), 161–186. İpek, C., Tekbıyık, A. ve Ursavaş, Ö. F. (2010). Lisansüstü Öğrencilerinin Araştırma Öz- Yeterlik inançları ve Bilgisayar Tutumları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1),127-145. Milli Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim Matematik Dersi 1–5. Sını ar Öğretim Programı. Ankara: MEB. Milli Eğitim Bakanlığı (2013a). Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB. Milli Eğitim Bakanlığı (2013b). Ortaöğretim Matematik Dersi (9, 10, 11, 12. Sını ar) Öğretim Programı. Ankara: MEB. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Ortaöğretim Matematik Dersi (9, 10, 11, 12. Sını ar) Öğretim Programı. Ankara: MEB. Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory. NewYork: McGrawHill. Pajares, F. (1996). Self-ef cacy beliefs and mathematical problem-solving in gifted students. Contemporary Educational Psychology, 21(4), 325–344. Pajares, F. ve Miller, M. D. (1994). Role of self-ef cacy and self-concept beliefs in mathematical problem-solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86(2), 193–203. Pajares, F. ve Graham, L. (1999). Self-ef cacy, motivation constructs, and mathematics performance of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 24(2), 124–139. Pajares, F. ve Kranzler, J. (1995). Self-ef cacy beliefs and general mental ability in mathematical problem-solving. Contemporary Educational Psychology, 20(4), 426–443. Pajares, F. ve Kranzler, J. (1997). An exploratory factor analysis of the mathematics self- ef cacy scale revised (MSES-R). Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 29(4), 215-228. Paksu, A. D. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının geometri hazırbulunuşlukları, düşünme düzeyleri, geometriye karşı özyeterlikleri ve tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 203-218. Sevimli, N. E. (2010) Matematik Öğretmen Adaylarının Istatistik Dersi Konularındaki Kavram Yanılgıları; Istatistik Dersine Yönelik Özyeterlik Inançları ve Tutumlarının Incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul-Türkiye. Taşdemir, C. (2012). Lise son sınıf öğrencilerinin matematik öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Bitlis İli Örneği). Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2(6), 39-50. Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Unrau, Y. ve Beck, A. (2004). Increasing research self-ef cacy among students in professional academic programs. Innovative Higher Education, 28(3), 187-204. Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226. Wood, R. ve Bandura, A. (1989). Social cognitive theory of organizational management. The Academy of Management Review, 14(3), 361–384. Yenice N., Saracaloğlu, A. S. ve Özden, B. (2013). Fen bilgisi, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen özyeterlik algıları ile akademik kontrol odağı arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 227-250. Yenilmez, K. (2016). Öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ve matematik öğretimine yönelik öz-yeterliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 316-323.

Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Konular	Eğitim Üzerine Çalışmalar
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Nur Esra Sevimli Bu kişi benim Emin Aydın
Yayımlanma Tarihi	26 Aralık 2017
Gönderilme Tarihi	30 Temmuz 2017
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2017 Sayı: 16

Kaynak Göster

APA	Sevimli, N. E., & Aydın, E. (2017). İstatistik Öz Yeterlilik İnanç Ölçeğinin Türkiye Örneklemine Uyarlanması. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 8(16), 44-57.