Sınıf Öğretmeni Adaylarının Hayat Bilgisi Öğretimi Dersine Yönelik Tutumları ile Öz Yeterlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 20, 24 - 44, 31.12.2019

Onur Batmaz , Taner Altun

Öz

Bu araştırma, sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimi dersine yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. İlişkisel tarama modeline dayalı bu araştırmanın çalışma grubunu, 2018 – 2019 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Yozgat Bozok Üniversitesi, Kafkas Üniversitesi, Ordu Üniversitesi, Artvin Çoruh Üniversitesi ve Trabzon Üniversitesi sınıf eğitimi anabilim dallarında 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören 464 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklem grubunun belirlenmesinde uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, Sarikaya, Özgöl ve Yılar (2017) tarafından geliştirilen “Hayat Bilgisi Öğretimi Tutum Ölçeği” ve Bektaş (2007a) tarafından geliştirilen “Hayat Bilgisi Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” ile toplanmıştır. Toplanan bu verilerin çözümlenmesinde SPSS yazılımı kullanılmıştır. Yapılan analizlere göre; çalışma grubunun hayat bilgisi öğretimi dersine yönelik tutumlarının yüksek düzeyde olduğu, cinsiyet değişkenine göre kadın öğretmen adaylarının lehine ve fakültede aldıkları hayat bilgisi öğretimi dersini yeterli bulanların lehine anlamlı bir farklılaşmanın olduğu, sınıf düzeyi ve öğrenim gördükleri üniversite değişkenine göre ise, anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı bulunmuştur. Ayrıca adayların hayat bilgisi öğretimi dersine yönelik öz yeterlik algılarının da yüksek olduğu, cinsiyet, fakültede aldıkları hayat bilgisi öğretimi dersini yeterli bulup bulmama ve öğrenim görülen üniversite değişkenine göre anlamlı bir farklılaşmanın olduğu, sınıf düzeyi değişkenine göre ise anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı tespit edilmiştir. Adayların hayat bilgisi öğretimi dersine yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayları, hayat bilgisi öğretimine yönelik tutum, öz yeterlik algısı

Kaynakça

• Akınoğlu, O. (2005). Hayat bilgisi öğretimi. İçinde Öztürk, C. ve Dilek, D. (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Bayındır, N. (2007). Yeni eğitim programı ile yeniden şekillenen hayat bilgisi öğretim çatısının uygulamalara yansıması: Bir ders planı örneği analizi. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eskişehir.
• Bektaş, M. (2007a). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin hayat bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algısı ölçeği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 175-183.
• Bektaş, M. (2007b). Hayat bilgisi dersinde ailelerin çoklu zekâ kuramı hakkında bilgilendirilme biçimlerinin ve öğrencilerin farklı baskın zekâ gruplarında yer almalarının proje başarıları ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çetin, B. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimi dersine yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 640-651.
• Denizoğlu, P. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen bilgisi öğretimi öz-yeterlik inanç düzeyleri, öğrenme stilleri ve fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deveci, H. (2008). Hayat bilgisi dersinin tanımı, kapsamı ve ilköğretim programındaki yeri. İçinde Yaşar, S. (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Gülev, D. (2008). Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji konularındaki kavram yanılgıları, biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları ve tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güven, B. ve Ersoy, E. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi I dersine ilişkin öz yeterlik algıları ve bilişsel tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 15-32.
• Güven, B., Soydaş, S. ve Durulan, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yenilenen hayat bilgisi dersi programını uygulamaya yönelik öz-yeterlik algıları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(2), 61-84.
• Huck, S. W. (2008). Reading statistics and research. Pearson: Boston.
• Işıksal, M., ve Çakıroğlu, E. (2006). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiğe ve matematik öğretimine yönelik yeterlik algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 74-84.
• Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. (3. Baskı.). Ankara: Pegem Akademi.
• Kılınç, E. ve Uygun, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algıları ile bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 1-15.
• Küçükyılmaz, E. A. ve N. Duban. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-23.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul 1, 2 ve 3. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları, Ankara
• Margolis, H. (2005). Increasing struggling learners’ self - efficacy: What tutors can do and say. Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 13(2), 221-238.
• Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A. S. (2006). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 62-72.
• Öztürk, C., Deveci, H ve Karaduman, H. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler programına ilişkin özyeterlik algıları. VI. Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildiler Kitabı, Eskişehir.
• Sarikaya, İ., Özgöl, M. ve Yılar, R. (2017). Hayat bilgisi öğretimi tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 16(3), 992–1006.
• Sönmez, V. (2010). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Türkmen, L. ve Bonnstetter, R. (1999). A study of Turkish preservice science teachers’ attitudes toward science and science seaching. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching. Boston.
• Wagner, K. V. (2019). Self efficacy and why believing in yourself matters. Retrieved from https://www.verywellmind.com/what-is-self-efficacy-2795954.