Değerler Eğitiminde Rol Model Olarak Kadın Kahramanlar

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 20, 46 - 62, 31.12.2019

Neslihan Karakuş Pınar Çoksever

Öz

Araştırmanın amacı, Türkçe (5-6-7-8.sınıf), Sosyal Bilgiler (5-6-7.sınıf), T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük (8.sınıf) ders kitaplarında yer alan kadın kahramanların, kişilik gelişiminin en önemli zaman aralığında bulunan ortaokul öğrencilerine hangi değerlerle rol model olabileceklerini tespit etmektir. Kadın kahramanlar ile ilgili değerler Türkçe, Sosyal Bilgiler, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük derslerinin öğretim programları ile MEB Değerler Eğitimi Yönergesi kapsamında ele alınan değerler çerçevesinde belirlenmiştir. Araştırma verileri, nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiş; bulguların analizi ve yorumlanması ise içerik analizi ile yapılmıştır. Ders kitapları incelendiğinde tespit edilen kadın kahramanlar şöyledir: Jale İnan, Safiye Ali, Halet Çambel, Afet İnan, Nüzhet Gökdoğan, Ayşe Hatun, Gevher Nesibe Hatun, Fatma Bacı, Mihrişah Sultan, Sadiye Ardahan, Gül Esin, Tansu Çiller, Nilüfer Hatun, Hafsa Sultan, Halime Çavuş, Kara Fatma, Nezahat Onbaşı, Nene Hatun, Melek Reşit Hanım, Şerife Bacı, Sabiha Gökçen yer almaktadır. Bulgulardan hareketle kadın kahramanların; vatanseverlik, liderlik, saygı, sevgi, eşitlik, duyarlılık, çalışkanlık, yardımseverlik, iyilik yapma, kültürel mirasa sahip çıkma, fedakarlık gibi pek çok değeri kazandırmada öğrencilere rol model olabilecekleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın kahramanlar, rol model, kişisel gelişim, değerler eğitimi, ders kitapları

Kaynakça

• Bandura, A. (1989). Human Agency in Social Cognitive Theory. American Sychologist-American Psychological Association, 44 (9), 1175-1179.
• Bandura, A. (2001). Social Cognitive Theory of Mass Communication. Mediapsychology III-Theoretical Integration and Research Synthesis Essay, 275.
• Baydar, S. ve Öztürk, F. (2018). 8.Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ceran, D. (2015). Çocuklara rol model olması bakımından Millî Mücadele kahramanları ve edebî eserlere yansıması: “Kurtuluşun Kahramanları” kitap dizisi örneği. Tarih Okulu Dergisi. 8 (24), 135-157.
• Ceylan, S., Duru, K., Erkek, G., Pastutmaz, M. (2018). 6.Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Çavdar, D. (2015). Millî Mücadele’de Kahraman Türk Kadınları. Türktob (Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi), 16, 62-65.
• Debreli, Z . (2016). Kutadgu Bilig’de Kadın. Studies of The Ottoman Domain (Osmanlı Hakimiyet Sahası Çalışmaları), 6 (11), 38-60. Retrieved from http://dergipark.org.tr/ohsc/ issue/27166/285803.
• Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. (Ed. C. Öztürk), Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ekşi, H. ve Katılmış, A. (2011). Karakter Eğitimi El Kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Fraenkel, J. R. (1968). Teaching strategies for value education in social studies: A theoretical position. www.eric.ed.gov (ERIC Document Reproduction No: ED 44320).
• Gültekin, G., Akpınar, M., Nohutcu, M., Özerdoğan, P., Aygün, S. (2018). 7.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Hall, D. (2003). Childhood heroes- lesson plan. http://hti.math.uh.edu/curriculum/units/2003/03/03.03.04.php
• Haykır, H. A., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R. (2018). 5.Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Healea, C. (2006). Character education with resident assistants: A model for developing character on college campuse. The Journal of Education, 186 (1), 65-77.
• Higgs, A. L. ve McMillan, V. M. (2006). Teaching Through Modeling: Four Schools’ Experiences in Sustainability Education. The Journal of Environmental Education, 38 (1), 39-53.
• Kara Fatma (1944). İstiklal Savaşı’nda Kara Fatma. İstanbul: Millî Mecmua Basımevi.
• Kır, T., Kırman, E., Yağız, S. (2018). 7.Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Krech, D. ve Crutchfield, R. S. (1980). Sosyal Psikoloji. (çev. E.Güngör). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Küçük, İ. (2010). Halet Abla Destanı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How school can teach respect and responsibility. New York: Battam.
• Manz, C. C. ve Sims, H. P. (1981). Vicarious Learning: The İnfluence of Modeling on Organizational Behaviour. The Academy of Management Review, 6 (1), 105-113.
• Mete, G., Karaaslan, M., Kaya, Y., Ozan, Ş., Özdemir, D. (2018). 8.Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı. Değerler Eğitimi Yönergesi, http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/34/39/749197/dosyalar/2015_02/09093609_degerleregitimi.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018), T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB.
• Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018), Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB.
• Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018), Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB.
• Sanchez, T. R. (1998). Using stories about heroes to teach values. www.ericfacility.net/ericdigests/ed424190.html.
• Sarıçoban, G . (2017). Milli Mücadele’de Anadolu Kadını. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (4), 1331-1346. Retrieved from http://dergipark.org.tr/ataunisosbil/issue/34383/380913
• Savcı, K. (1973), Cumhuriyetin 50. Yılında Kadın, Ankara: Cihan Matbaası.
• Singhue, M. ve Lu, M. (2003). Exploring the function of heroes and heroines in children’s literature. www.eric.ed.gov (ERIC Document Reproduction No: ED 477609).
• Şahin, C. ve Şahin M. (2013). Osmanlı Son Dönemi ile Milli Mücadele Yıllarında Türk Kadınının Sosyal, Siyasi ve Asker Faaliyetleri, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 53-72.
• Şahin, E. (2018). 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları
• Uysal, F. (2008). Karakter Eğitimi Programlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Üstünyer, F. (2009). Karakter Eğitimi ile İlgili Eğitimcilerin Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yazıcı, S. ve Aslan, M. (2011). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma: sosyal bilgiler ders kitapları ile öğretmen adaylarının kahraman tercihlerinin karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4), 2173-2188.
• Yazıcı, S. (2007). Değerler Eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi, 66 (11), 48-51.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, G. (2007). İlköğretim Düzeyinde Bir Karakter Eğitim Programı Model Önerisi ve Uygulanabilirliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, F. G., Bayraktar, H., Özden, M.K., Akpınar, M., Evin, Ö. (2018). 6.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.