The interview issue in admission to teacher training higher education institutions in Turkey: When and how should it be conducted?

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: Özel Sayı: Türkiye’de Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Yeniklikler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Kongresi, 193 - 222, 06.11.2025

Şaban Berk

Öz

This study examines the necessity and feasibility of interviews in the admission process to higher education institutions that train teachers, within the context of the current situation and global examples, and proposes a model. The study employs a case study approach from qualitative research methodologies. Reports prepared by official institutions of the countries included in the study, information available on official websites, and scientific articles written about the teacher training system of the relevant country were used as data sources. In addition, posts on various forums regarding the reasons behind the views of those in the Turkish public who oppose interviews were also used as data. The data were analyzed using content analysis and presented in a manner appropriate to the nature of the data. According to the results obtained, some economically or educationally developed countries (Finland, the United Kingdom, South Korea) conduct interviews both for admission to higher education institutions that train teachers and at the stage of starting the profession. Some countries, such as France and the United States, widely use interviews for admission to higher education institutions that train teachers, although it is not mandatory. In Turkey, the main reason for opposing interviews for admission to higher education institutions that train teachers or for appointment is based on problems with the current practice, and there is no criticism of the necessity of interviews or their contribution to teacher quality. The interview conducted during the teacher appointment process is too late. The appropriate time is during the admission phase to higher education institutions that train teachers. Turkey should comprehensively review its teacher training policies and develop an interview system for admission to higher education institutions that train teachers, in line with the views of all stakeholders in education.

Anahtar Kelimeler

Interview in Teacher Training , Interview in Teacher Education , Interviews in the Admission Process to Teacher Education Programs , Designing and Implementing Teacher Selection Interviews

Türkiye’de Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarına Girişte Mülakat Sorunu: Ne Zaman ve Nasıl Yapılmalı?

Öz

Bu çalışma, öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarına girişte mülakatın gerekliliğini ve uygulanabilirliğini mevcut durum ve küresel örnekler bağlamında incelemekte ve bir model önermektedir. Çalışmada, nitel araştırma yaklaşımlarından durum analizi kullanılmıştır. Veri kaynağı olarak incelemeye dahil edilen ülkelerin resmî kurumlarının hazırladığı raporlar, resmi internet sitelerinde bulunan bilgiler ve ilgili ülkenin öğretmen yetiştirme sistemi hakkında yazılmış bilimsel makaleler kullanılmıştır. Ayrıca Türkiye kamuoyunda mülakata karşı olanların görüşlerinin nedenlerine ilişkin farklı forumlardaki paylaşımları da veri olarak kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiş ve verinin niteliğine uygun biçimde sunulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre; dünyada ekonomik ya da eğitim sistemi olarak gelişmiş bazı ülkeler (Finlandiya, İngiltere, Güney Kore) hem öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına girişte hem de mesleğe başlama aşamasında mülakat yapmaktadır. Fransa ve Amerika gibi bazı ülkeler öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarına girişte zorunlu olmasa da yaygın olarak mülakat yapmaktadır. Türkiye’de öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına girişte ya da atamada mülakatı karşı olanların temel gerekçesi mevcut uygulamadaki sorunlardan kaynaklanmakta olup mülakatın gerekliliğine ve öğretmen niteliğine katkısına yönelik bir eleştirisi bulunmamaktadır. Öğretmen atama sürecinde yapılan mülakat geç kalmış bir mülakattır. Uygun zamanı öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına giriş aşamasındadır. Türkiye, öğretmen yetiştirme politikalarını kapsamlı biçimde gözden geçirmeli, öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarına girişte, eğitimle ilgili tüm paydaşların görüşleri doğrultusunda, bir mülakat sistemi geliştirmelidir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarına Girişte Mülakat , Öğretmen Mülakatı ne Zaman yapılmalı , Öğretmen Yetiştirmede Mülaka

Kaynakça

• Akpunar, B., & Erdamar, F. S. (2020). Öğretmen istihdamı ve atanamayan öğretmenler bağlamında aşırı eğitimlilik sorunu. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74), 838-852.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(51), 395-407. https://doi.org/10.30794/pausbed.1116878
• Ateş, H., & Burgaz, B. (2015). Türkiye, ABD ve Finlandiya öğretmen yetiştirme sistemlerine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri ve Türkiye’deki sistemin geliştirilmesine ilişkin öneriler. Kastamonu Education Journal, 23(4), 1711-1722.
• Ateş, N. (2012). Öğretmenlikte meslek ahlâkı ve mesleki değerler¹. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama(6), 3-18.
• Baş, H., & Nural, E. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(1), 16-46. https://doi.org/10.54637/ebad.1222046
• Berk, Ş. (2014). Türkiye’de öğretmen niteliğinin artırılması. Kamuda Sosyal Politika, Hayat Ağacının Toprağı; Eğitim(29), 101-106.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Cambridge University. (n.d.). The Faculty of Education entry requirements. Erişim 12 Ağustos 2025, https://www.educ.cam.ac.uk/courses/undergrad/apply/
• Casey, C. E., & Childs, R. A. (2007). Teacher education program admission criteria and what beginning teachers need to know to be successful teachers. Canadian Journal of Educational Administration and Policy(67), 1-23.
• Campion, M. A., Palmer, D. K., & Campion, J. E. (1997). A review of structure in the selection interview. Personnel Psychology, 50(3), 655-702. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1997.tb00709.x
• Cho, H. (2025). Educational assessment and policy change: A study on university admission reforms in South Korea. Oxford Review of Education, 1-17.
• College of Education. (n.d.). Undergraduate Admissions. Erişim 01 Eylül 2025, https://education.uw.edu/admissions/undergraduate
• Cornu, B. (2015). Teacher education in France: Universitisation and professionalisation – from IUFMs to ESPEs. Education Inquiry, 6(3), 241-260. https://doi.org/10.3402/edui.v6.28649
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3. baskı). Sage Publications.
• Çelik, Z., & Bozgeyikli, H. (2019, Mart). Dünyada ve Türkiye’de öğretmen yetiştirme, istihdam ve mesleki gelişim politikaları (Odak Analiz No. 2). Ankara: EBSAM.
• Darling-Hammond, L. (2005). Preparing teachers for a changing world: What America’s best colleges are doing in teacher education. Jossey-Bass.
• Darling-Hammond, L. (2010). Teacher education and the American future. Journal of Teacher Education, 61(1-2), 35-47. https://doi.org/10.1177/0022487109348024
• Darling-Hammond, L. (2017). Teacher education around the world: What can we learn from international practice? European Journal of Teacher Education, 40(3), 291–309. https://doi.org/10.1080/02619768.2017.1315399
• Denner, P. R., Salzman, S. A., & Newsome, J. D. (2001). Selecting the qualified: A standards-based teacher education admission process. Journal of Personnel Evaluation in Education, 15(3), 165–180. https://doi.org/10.1023/A:1012748624856
• Department for Education. (2025). Initial teacher training (ITT): Criteria and supporting advice statutory guidance for accredited ITT providers. Erişim 20 Ağustos 2025, https://www.gov.uk/government/publications/initial-teacher-training-criteria
• Dewey, J. (2004). Demokrasi ve Eğitim (T. Göbekçin, Çev.). Yeryüzü Yayınevi.
• Eğitim Reformu Girişimi. (n.d.). Türkiye’de öğretmen planlaması ve öğretmenin mesleki güçlenmesi politika önerileri. Erişim 10 Ağustos 2025, https://www.egitimreformugirisimi.org/turkiyede-ogretmenplanlamasi- ve-ogretmenin-mesleki-guclenmesi-politika-onerileri/
• Eminoğlu, Ö. (2019). Türkiye’de kamu hizmetine girme hakkı ve liyakat ilkesi açısından sözlü sınavlar: Bir kamu kurumu örneği [Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi].
• Eurydice. (2024). Finnish education system: Teachers and education staff. Erişim 07 Temmuz 2025, https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/eurypedia/finland/teachers-and-education-staff
• Eurydice. (2024a). Teachers and education staff: Initial education for teachers working in early childhood and school education. Erişim 07 Temmuz 2025, https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/eurypedia/france/initial-education-teachers-working- early-childhood-and-school-education
• Fallon, M., & Ackley, B. C. (2003, Nisan). Standards for admission to teacher education programs. (ERIC Document No. ED477735). Sunum, Annual Meeting of the American Educational Research Association, Chicago, IL. Erişim 10 Ağustos 2025, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED477735.pdf
• Feuer, M. J., Floden, R. E., Chudowsky, N., & Ahn, J. (2013). Evaluation of teacher preparation programs: Purposes, methods, and policy options. National Academy of Education.
• Fransa Eğitim, Yükseköğretim ve Araştırma Bakanlığı. (n.d.). Le recrutement par concours. Erişim 02 Eylül 2025, https://www.devenirenseignant.gouv.fr/le-recrutement-par-concours-1265
• Haataja, E. S., Tolvanen, A., Vilppu, H., Kallio, M., Peltonen, J., & Metsäpelto, R. L. (2023). Measuring higher-order cognitive skills with multiple choice questions – potentials and pitfalls of Finnish teacher education entrance. Teaching and Teacher Education, 122, 103943. https://doi.org/10.1016/j.tate.2022.103943
• Im, S., Yoon, H.-G., & Cha, J. (2016). Pre-service science teacher education system in South Korea: Prospects and challenges. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(7), 1863–1880. https://doi.org/10.12973/eurasia.2016.1533a
• Ingvarson, L., Reid, K., Buckley, S., Kleinhenz, E., Masters, G. N., & Rowley, G. (2014). Best practice teacher education programs and Australia’s own programs. Department of Education. Erişim 11 Ağustos 2025, https://research.acer.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=teachereducation
• Ingvarson, L., & Rowley, G. (2017). Quality assurance in teacher education and outcomes: A study of 17 countries. Educational Researcher, 46(4), 177–193. https://doi.org/10.3102/0013189X17711900
• INSPÉ de l’Académie de Paris. (2021). Guide pratique à l’usage des étudiants et des équipes pédagogiques – Année universitaire 2021-2022. Erişim 02 Eylül 2025, https://www.inspe-paris.fr/system/files/2021-08/INSPE_guide%20Pratique_2021.pdf
• Kahramanoğlu, R., Özer, B., & Döş, B. (2017). Öğretmen alımında mülakat: Bir model önerisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(63), 1371–1390.
• Kaliforniya Üniversitesi. (n.d.). Teacher Education Admissions. Erişim 20 Ağustos 2025, https://education.ucr.edu/tep/ teacher-education-admissions
• Kalkan, A. (2021). Türkiye ve bazı gelişmiş ülkelerin öğretmen yetiştirme sistemleri ve programlarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-16.
• Kansanen, P. (2015). The strengths of Finnish teacher training. Academia Scientiarum Fennica, 64-69.
• Klusmann, U., Lüdtke, O., Harrer, K., & Schrader, J. (2019). Selecting teachers and prospective teachers: A meta-analysis. Teaching and Teacher Education, 86, 102935. https://doi.org/10.1016/j.tate.2019.102935
• Korthagen, F. A. J. (2010). How teacher education can make a difference. Journal of Education for Teaching, 36(4), 407–423. https://doi.org/10.1080/02607476.2010.513854
• Koşar, D., Er, E., Koşar, S., & Kılınç, A. Ç. (2018). Öğretmen atamalarında sözlü sınav uygulamasının değerlendirilmesi: Atanan ve atanamayan öğretmen adaylarının görüşlerine dayalı nitel bir analiz. Milli Eğitim Dergisi, 47(218), 135-162.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T., Yazıcı, E. C., & İbicek, G. (2018). Öğretmen adaylarının mülakat uygulamasına ilişkin görüşleri: Bir durum çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(64), 305–316. https://doi.org/10.16992/ASOS.12746
• Kunnari, J., Pursiainen, J., Läärä, E., Rusanen, J., & Muukkonen, H. (2023). Fit between applicants’ prior knowledge and university selection criteria: Study of Finnish teacher education student admission in 2013–2015. Journal of Education for Teaching, 49(2), 180-193.
• Lavonen, J., Mahlamäki-Kultanen, S., Vahtivuori-Hänninen, S., & Mikkola, A. (2020). A collaborative design for a Finnish teacher education development programme. Journal of Teacher Education and Educators, 9(2), 241–262.
• Lapostolle, G., & Mabilon, B. (2022). The (2020) reform of initial teacher training in France: Between requirements and realities. Academia, (29), 51–65.
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam Books.
• Maaranen, K. (2023). Teacher’s profession is (still) attractive in Finland. Info-TED Blogi.
• Manav, Ö. (2022). Ataması yapılanmayan öğretmenlerin işsizlikle baş etme durumları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 459-473.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3. baskı). SAGE Publications.
• Min, M. (2021). Teacher effectiveness: Policies and practices for evaluating and enhancing teacher quality in South Korea. In L. W. Grant, J. H. Stronge, & Xianxuan, X. (Eds.), International beliefs and practices that characterize teacher effectiveness (ss. 227-244). IGI Global.
• Ministry of Education and Culture. (2016). Teacher Education in Finland. Erişim 10 Ağustos 2025, https://okm.fi/documents/1410845/4150027/ Teacher+education+in+Finland/57c88304-216b-41a7-ab36-7ddd4597b925
• OECD. (2019). Teachers and school leaders as lifelong learners: TALIS 2018 results (Volume I). OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/1d0bc92a-en
• OECD. (2024). Education at a Glance. Korea. Erişim 10 Ağustos 2025, https://www.oecd.org/en/publications/education-at-a-glance-2024-country-notes_fab77ef0-en/korea-republic-of_a362e6bb-en.html
• Olsen, B., & Wyss, M. C. (2022). Teachers can change the world: Scaling quality teacher professional development. Erişim 06 Mayıs 2025, https://www.brookings.edu/articles/teachers-can-change-the-world-scaling-quality-teacher-professional-development/
• ÖSYM. (2018). 2018 yükseköğretim kurumları sınavı (YKS) yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/YKS/KONTKILAVUZ6082018.pdf
• ÖSYM. (2025). 2025-YKS yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu. https://ais.osym.gov.tr
• ÖSYM. (2025A). 2025-YKS Spor Bilimleri için özel yetenek sınavı (ÖZYES) Kılavuzu. Erişim 02 Eylül 2025, https://ais.osym.gov.tr
• Öztürk, B. (2021). Türkçe/Edebiyat öğretmeni yetiştirme tarihinde örnek bir kurum: Yüksek Öğretmen Okulu. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 9(26), 93–107.
• Palmer, P. J. (2017). The courage to teach: Exploring the inner landscape of a teacher's life. Jossey-Bass. Park, J. (2019). Elementary science teacher education in Korea: Past, present, and future. Asia-Pacific Science Education, 5(1), 1–11.
• Pepperdine School of Education and Psychology. (2025). Admission requirements. Interview questions for education students. Erişim 11 Ağustos 2025, https://gsep.pepperdine.edu/career-services/students-alumni/content/pdfs/2013-education-interview-questions.pdf
• Petersen, G. J., & Speaker, K. M. (1996). An examination of admission criteria to programs of teacher education. ERIC Document. Erişim 15 Ağustos 2025, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED401278.pdf
• Princeton Üniversitesi. (n.d.). Teacher preparation: Admission to the program. Erişim 10 Ağustos 2025, https://ua.princeton.edu/fields-study/certificate-programs/teacher-preparation
• Sahlberg, P. (2011). Finnish lessons: What can the world learn from educational change in Finland? Teachers College Press.
• Saluk, T. (2023). Türk kamu yönetiminde liyakat ilkesine yönelik bir algı araştırması: Karaman örneği [Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi]. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://earsiv.kmu.edu.tr/items/26401592-eacd-4d0c-98fd-56861f6bd3e2
• Schleicher, A. (2018). World Class: How to build a 21st-century school system, Strong Performers and Successful Reformers in Education. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/4789264300002-en
• Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1–22.
• Sun, X., & Shi, L. (2025). A qualitative study of Chinese teacher’s perceptions and practices of meritocracy. PLoS ONE, 20(4), e0321424. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0321424
• TEDMEM. (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği (TEDMEM Rapor Dizisi, 3). Erişim 01 Ağustos 2025, https://ted.org.tr/wp-content/uploads/2024/03/ogretmengozuyle_ogretmenlik_meslegi.pdf
• Toom, A., & Husu, J. (2016). Finnish teachers as ‘makers of the many’: Balancing between broad pedagogical freedom and responsibility. In H. Niemi, A. Toom, & A. Kallioniemi (Eds.), Miracle of education: The principles and practices of teaching and learning in Finnish schools (ss. 41–55). Sense Publishers.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Jossey-Bass.
• Turan, B. N., Asal Özkan, R., & Şahin, A. (2023). Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Güney Kore sınıf öğretmeni yetiştirme sistemlerinin karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(4), 1243-1259.
• Tutar, H. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik: Bir model önerisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 117-140.
• Universities and Colleges Admissions Service. (n.d.). Teacher training entry requirements in England. Erişim 18 Ağustos 2025, https://www.ucas.com/postgraduate/teacher-training/teacher-training-entry-requirements-in-england
• Ünsal, S. (2021). Öğretmenlik mesleğinin tanımı, önemi ve öğretmenlerin değişen rolleri üzerine nitel betimsel bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1481-1504. https://doi.org/10.46928/iticusbe.956111
• Üstün, U., & Eryilmaz, A. (2018). Analysis of Finnish education system to question the reasons behind Finnish success in PISA. Online Submission, 2(2), 93-114.
• Vilppu, H., Lavonen, J., Kauppinen, S., & Toom, A. (2024). Exploring the reliability and validity of multiple mini-interviews in admission to teacher education. European Journal of Teacher Education, 47(1), 76–94. https://doi.org/10.1080/02619768.2023.2239383
• Westbury, I., Hansén, S. E., Kansanen, P., & Björkvist, O. (2005). Teacher education for research-based practice in expanded roles: Finland’s experience. Scandinavian Journal of Educational Research, 49(5), 475–485. https://doi.org/10.1080/00313830500267937
• Wilson, S. M., & Kelley, L. M. (2022). Landscape of teacher preparation programs and teacher candidates. Erişim 11 Ağustos 2025, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED618996.pdf
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. (2023). Türk Kamu Yönetiminde Liyakat Sistemi: Uygulama Biçimleri, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 37-63.
• Yılmaz, F., & Çakıcı, A. (2021). Kamu çalışanlarının liyakat ihlali algısı, kaynakları ve etkileri. İş ve İnsan Dergisi, 8(2), 195-208.
• You, J. (2014). Pedagogies of teacher selection: A South Korean case. In International Teacher Education: Promising Pedagogies (Part A) (Vol. 22, ss. 15–32). Emerald Group Publishing.