ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE OKUL YÖNETİCİLERİNİN DAĞITIMCI LİDERLİK ROLLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 36, 15.06.2021

Gülşen Köroğlu , Ömür Çoban

https://doi.org/10.48166/ejaes.867866

Öz

Okul yönetiminde liderliğin tek elde toplanması örgütün işleyişini zorlaştırmakta, kurum kültürünün oluşturulmasından uzaklaşmaya sebep olmaktadır. Son yıllarda örgütlerde yaşanan sorunların çözümü için okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik rolleri üzerine odaklanılmaktadır. Bu araştırmada, öğretmenlerin demografik özelliklerine göre okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik rollerinin nasıl algılandığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma, Karaman ilindeki resmi anaokulu, ana sınıfı, ilköğretim ve orta öğretim okulunda görev yapmakta olan öğretmenlerle yürütülmüştür. Bu kademelerden toplam 250 öğretmenin katıldığı çalışmada, “Dağıtımcı Liderlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar ele alındığında, araştırmaya katılan öğretmenlerin görev yaptıkları okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışları öğretmen görüşüne göre incelendiğinde öğretmenler genellikle okul yöneticilerinin görece olarak liderlik fonksiyonlarının, lider olma durumlarına göre daha iyi olduğunu düşündükleri saptanmıştır. Öğretmenlerin demografik özelliklerine göre okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik düzeylerinde cinsiyet ve mesleki kıdem değişkenlerinde anlamlı bir fark tespit edilmezken; öğretmenlerin eğitim değişkenine göre okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik düzeylerinde toplam puanda ve okul yönetimi boyutunda anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Liderlik boyutunda ise anlamlı bir fark tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

lider, liderlik, okul yöneticisi, dağtımcı liderlik

EXAMINING THE DISTRIBUTED LEADERSHIP ROLES OF SCHOOL ADMINISTRATORS ACCORDING TO TEACHER PERCEPTIONS

Öz

Gathering leadership in one hand in school management makes the operation of the organization difficult and causes a departure from the establishment of corporate culture. In order to solve the problems experienced in organizations in recent years, the focus is on the distribution leadership roles of school administrators. In this study, we aimed to examine school administrators’ distributed leadership roles to teachers’ views. We conducted the study with the teachers working in kindergarten, primary school and secondary school in Karaman province. “Distributed Leadership Scale” was delivered 250 teachers. Considering the results obtained in the study, when the distributed leadership behaviors of the school administrators were examined. It was determined that the teachers generally thought that the leadership functions of the school administrators were relatively better than being a leader. While there was no significant difference according to teachers’ gender and professional seniority variables. It was concluded that there was a significant difference in the distributed leadership levels of school administrators in the total score and the school management dimension according to the education variable of teachers. No significant difference was found in the leadership dimension.

Anahtar Kelimeler

leader, leadership, school administrator, distributed leadership

Kaynakça

• Akgün, Ö.F. (2019) Dağıtımcı liderlik davranışlarının okul türüne göre ve müdürlerin belirli özelliklerine göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anderson, S.E. , Moore, S. ve Sun, J. (2009).Positioning the principals in patterns of school leadership distribution. K.Leithwood, B. Mascall ve T. Strauss (Ed). Distributed Leadership According to the Evidence içinde (s. 111-136). Newyork: Routledge.
• Aydoğdu Ü. R. , Bülbül M. Ş. , Karamustafaoğlu O. , (2017), Akademik araştırmalarda araştırma yöntemleri ile örneklem ilişkisi: Doğrulayıcı doküman analizi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 556-565.
• Baloğlu, N. (2011).Dağıtımcı liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 127-148. Bursalıoğlu, Z. (1982). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Cemaloğlu, N. , Çoban, Ö. (2019). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile psikolojik iyi olma durumları arasındaki ilişki. Milli Eğitim Dergisi, 48 (221), 167-192.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. 5. Baskı. Trabzon: Ofset.
• Davis M.W. (2009).Distributed leadership and school performance. Dissertation Submitted to The Faculty of The Graduate School of Education and Human Development of The George Washington University, UMI Number: 3344534.
• Dinham, S. (2009). The relationship between distributed leadership and action learning in schools: A case study. A. Harris (Ed). Distributed Leadership içinde (s. 139-156). London: Springer. Fitzsimons, D., James, K.T. ve Denyer, D. (2011). Alternative approaches for studying shared and distributed leadership. International Journal of Management Reviews,13 (3), 313–328.
• Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The Leadership Quarterly, 13(4), 423–451.
• Gronn P. (2006). The significance of distributed leadership. Educational Leadership Research, 7,160-172.
• Gronn, P. (2009). From distributed to hybrid leadership practice. A. Harris (Ed).Distributed Leadership içinde (s. 197-218). Londan: Springer.
• Gürsel, M. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Konya: Çizgi.
• Hallinger, P. ve Heck, R.H. (2009). Distributed leadership in schools: does system policymake a difference? A. Harris (Ed), Distributed Leadership içinde (s. 101-117).London: Springer Science Business Media.
• Harris, A. (2005). Leading or misleading? Distributed leadership and school improvement. Journal of Curriculum Studies, 37(3), 255–65.
• Harris, A. (2008). Distributed leadership: According to the evidence. Journal of Educational Administration, 46(2), 172–188.
• Harris, A. (2009a). Distributed leadership: what we know? A. Harris (Ed), Distributed Leadership içinde(s. 11-21). London: Springer Science Business Media.
• Harris, A. (2009b). Distributed leadership and knowledge creation. K. Leithwood, B.M. Mascall ve T. Strauss (Ed), Distributed Leadership According to the Evidence içinde (s.253-266). Newyork: Routledge.
• Hodgetts, R. M. (1997). Yönetim, teori, süreç ve uygulama.(C. Çetin ve E. C. Mutlu, Çev.). İstanbul: Der.
• Hulpia, H. , Devos, G., & Rosseel, Y. (2009). Development and validation of scores on the distributed leadership inventory. Educational and Psychological Measurement, 69(6), 1013-1034.
• Koçel, T. (1993). İşletme yöneticiliği yönetici geliştirme, organizasyon ve davranış (4. Baskı). İstanbul: Beta.
• Korkmaz, E. ,& Gündüz, H. B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 123-153.
• Lee, M.,Hallinger, P. ve Walker, A. (2012). A distributed perspective on ınstructional leadership in international baccalaureate (IB) schools. Educational Administration Quarterly, 48(4), 664-698.
• Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School Leadership & Management, 28 (1), 27-42.
• Leithwood, K., Mascall, B., Strauss, T., Sacks, R., Memon, N. ve Yashkina, A. (2009). Distributed leadership to make schools smarter. K.Leithwood, B. Mascall ve T. Strauss (Ed). Distributed Leadership According to the Evidence içinde (s. 223-251). Newyork: Routledge.
• MachBeath, J. (2009). Distributed leadership: paradigms, policy and paradox. K. Leithwood, B.Mascall ve T. Strauss (Ed). Distributed Leadership According to the Evidence içinde (s. 41-58). Newyork: Routledge.
• Mascall, B., Leithwood, K. Strauss, T. ve Sacks, R. (2009). The relationship between distributed leadership and teachers' academik optimism. A Harris (Ed). Distributed Leadership içinde (s. 81-100). London: Springer.
• MEB (2016). 2015 PISA ulusal raporu. Ankara: MEB.
• Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 18(4), 575-598.
• Peker, Ö. ve Aytürk, N. (2002). Yönetim becerileri. Ankara: Yargı.
• Peiperi, M., (1997). “Does empowerment deliver the goods. ”The Financial Post, January 6th, 2-4.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel psikoloji. Bursa: Ezgi.
• Spillane, J. , Halverson, R. , & Diamond, J. (2001). Investigating school leadership practice: A distrubiuted perspective. Educational Researcher, 30(3), 23-28.
• Spillane, J. (2005). Distrubuted leadership. The Educational Forum, 143-150. Spillane, J.P. ve Orlina, E.C. (2005). Investigating leadership practice: exploring the entailments of taking a distributed perspective. Leadership and Policy in Schools, 4, 157–176.
• Spillane, J. P. (2006). Distributed leadership. United States: Jossey Bass.
• Spillane, J. P., Camburn, E. M. ve Pareja, A. S. (2007). Taking a distributed perspective to the school principal’s workday. Leadership and Policy in Schools, 6(1), 103–125.
• Spillane, J. P., Hunt, B. ve Healey, K. (2009). Managing and leading elementary schools: Attending to the formal and informal organisation. International Studies in Educational Administration,37(1), 5–28.
• Şahin, F., & Çoban, Ö. (2020). Effect of school climate, students 'self-handicapping behaviors and demographic characteristics on students' achievement. I.E..: Inquiry in Education, 12 (2), Article 6. https://digitalcommons.nl.edu/ie/vol12/iss2/6 sitesinden alınmıştır.
• Uçar, R. (2015). İlkokul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış doktora tezi). Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, N. (2017). Distributed leadership: a conceptial framework. International Journal of Field Education, 3(2), 18-25.
• Yılmaz, A. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin paylaşılan liderlik. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. (342363)
• Yulk, G. (2018). Örgütlerde liderlik. (Ş. Çetin, R. Baltacı, Çev. ). Ankara, Nobel.