Habitat term is used widely in biology. The abstract book of traditional National Biology Congress, is a worthwhile source to investigate the use of habitat term in Turkish. Within the current study, 2955 structured abstracts of 21st and 22nd National Biology Congress have been used. The habitat term and its derivatives were detected, taken the inventory of them and evaluated. The habitat term and its derivatives were used 280 times in 133 proceedings and 242 times in 120 proceedings at 21st and 22nd National Biology Congresses respectively. The habitat term is the most widely used term and it has been used 153 times in both congresses. The reading form of habitat term and its derivatives in English has been preferred. Use of synonims of some of the words have been detected. For example, “farklı, çeşitli” and “değişik” words can be given. The affixes, such as “-ak, -cul(-cıl), -(u)l, -lık, -lu(-li), -sal, -su” are the most common used ones, besides elementary form also has been used. We found that the affix “-cul(-cıl)” has been misused in terms of meaning. So, instead of the “kayacıl habitat tipi, tuzcul habitat tipi, sucul habitatlar”, we suggested the terms “kaya habitat tipi, tuz (veya tuzlu) habitat tipi, su habitatları” in our current study. Our one of other replacement suggestion is use of “otluk habitatı” or “otlak habitatı” instead of “otsu habitat”. To enable the understanding of the perception of the terms “Epifitik habitat (1), epifitik mikrohabitat (2), epilitik mikrohabitat (4), epipelik mikrohabitat (4)” and clarify the misunderstanding, the terms should be made Turkish and the habitat nominations should be corrected. For example, while the term “Epipelik” is used for the organisms living in and on the muddy surface of the marshy ecosystems, instead of “epipelik mikrohabitat” term, “çamur habitatı” should be preferred. This kind of using makes an emphasis on habitat. As some of the terms used with habitat terms are controversial, those kind of words are named as term-like words. Some of main samples of the term-like words can be the ones; “çeşitli habitatlar”, “farklı habitatlar”, or misleading term-likes could have been used because of mis- or insufficient-understanding of the subjects. For instance the term-likes “habitat çevresi, habitat ortamı, keşfedilmemiş habitatlar, kirlenmiş habitatlar and habitatın ekolojik özellikleri” can be given. Subjection of the habitat term and its derivatives and keeping the debates continue will help to seize the term issues and will provide irreplaceable contribution.
Keywords; National Biology Congress, Scientific Knowledge, Habitat, Term
Habitat terimi yaygın olarak canlı bilimlerinde kullanılmaktadır. Gelenekselleşen Ulusal Biyoloji Kongrelerinin özet kitapları habitat teriminin Türkçede kullanımının belirlenmesi için değerli kaynaklardır. Çalışmada 21. ve 22. Ulusal Biyoloji Kongreleri’nde sunulan 2955 bildirinin yapılandırılmış özetleri kullanılmıştır. Bu özetlerde habitat terimi ve türevleri belirlenmiş, dökümü yapılmış ve değerlendirilmiştir. 22. Ulusal Biyoloji Kongresi’nde habitat terimi ve türevleri 133 bildiride 280 defa, diğer Kongrede ise 120 bildiride 242 defa kullanılmıştır. Habitat teriminin en yaygın kullanım şekli habitat olup, her iki kongrede toplam 153 defa kullanıldığı belirlenmiştir. Habitat ve türevlerinde İngilizce okunuşların tercih edildiği görülmektedir. Bazı sözcüklerin eş anlamlılarının terimlerde kullanıldığı belirlenmiştir. Örneğin; farklı, çeşitli, değişik sözcükleri eş anlamlı kullanılmıştır. Habitatların isimlendirilmesinde kullanılan ekler; -ak, -cul(-cıl), -(u)l, -lık, -lu(-li), -sal, -su, ve yalın şeklindedir. Bunlardan özellikle -cul(cil) ekinin anlamına uygun olarak kullanılmadığı belirlenmiştir. Dolayısıyla kayacıl habitat tipi, tuzcul habitat tipi, sucul habitatlar gibi terimler yerine bu çalışmamızda kaya habitat tipi, tuz (veya tuzlu) habitat tipi, su habitatları terimleri önerilmektedir. Bir başka öneri ise otsu habitatı yerine otluk habitatı veya otlak habitatı teriminin kullanılmasıdır. Epifitik habitat (1), epifitik mikrohabitat (2), epilitik mikrohabitat (4), epipelik mikrohabitat (4) gibi terimlerinin kolay anlaşılabilmesi ve yanlış anlamaları önlemek için Türkçeleştirilmesi hem de habitat isimlendirilmesinin düzeltilmesi gerekmektedir. Örneğin Epipelik: Suların dip kısımlarında çamurlar üzerinde yaşayan anlamında kullanıldığından, epipelik mikrohabitat terimi yerine çamur habitatı tercih edilebilir. Bu kullanım habitata vurgu yapmaktadır. Habitat terimi ve türevlerinde bazı sözcüklerin terim olup olmadığı tartışma konusu olduğundan bu tür sözcükler terimsiler olarak isimlendirilmiştir. Bu şekilde kullanılan başlıca örnekler; çeşitli habitatlar veya farklı habitatlar gibi gerçek terimsiler olduğu gibi, konunun yanlış, eksik veya yetersiz anlamadan kaynaklanan yanıltıcı terimsilerin kullanımları da bulunmaktadır. Örneğin; habitat çevresi, habitat ortamı, keşfedilmemiş habitatlar, kirlenmiş habitatlar ve habitatın ekolojik özellikleri verilebilir. Habitat terimi ve türevlerinin kavramsal tartışmalara konu edilmesi ve çalışmaların devam ettirilmesi konunun anlaşılmasına yardımcı olacağı gibi, konunun aktarılmasına da yeri doldurulamaz katkılar sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler; Ulusal Biyoloji Kongreleri, Bilimsel Bilgi, Habitat, Terim
Bölüm | Makaleler |
---|---|
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Eylül 2016 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 4 Sayı: 2 |
ISSN: 2147-7507
Avrasya Terim Dergisi