BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 50 - 67, 16.03.2014

Orhan Sevgi , Ünal Akkemik

Öz

In this study, the treatise named “List of Turkish Flora “has been investigated with regards to the source of information and terminology. Review has been from two directions. Firstly, by giving examples of some woody plants, some parts that need to be corrected concerning some woody plants such as Picea, Abies, Pinus, Philedelphus, Ulmus and Tilia, have been pointed out and the reasons that led to these mistakes have been scrutinized. Secondly, Turkish plant names were dwelt on in detail. The subject matter has been reviewed under the titles of Resource Utilization, Irregular Naming, Misnomer and Ambiguous Naming. Examples were mostly given from Orchidaceae family and throughout the study. Accumulation of woody species in Turkey was not reflected in the text. The most important reason for this is that the contribution to be made by experts on the subject could not be provided. In the treatise, the reflections of the sensitivity for the plant names in Turkish are lower than expected. For example, the name salep (orchid) was added to certain species of Orchidaceae family but this was not the case for some of them. The names based on ethnicity, which is not seen in the naming of plants in Turkish, were given. Adjectives either used for human beings or animals were also used for the plants. For example "nazlı, coy salep (orchid)", "nur, radiant orchid", "yetim, orphan, orchid", "hırçın, fierce salep", etc. The relationship of nomenclatures (based on features such as habitat, shape, size, appearance, etc. which are given as names to the plant) to the plant is unclear. Also, designations are made using the words that are very close to each other in meaning and their differences cannot be understood. In the light of this evaluation, we concluded that (1) there was a problem in the methods of the naming, and (2) the method used was unclear and not discussed clearly. In this context our suggestions are which the Turkish naming methods of the plants should be disccued widely and this naming should be made again after accepting a clear method.

Anahtar Kelimeler

Term Turkish plant names Source of Information

Kaynakça

  • Baytop, T., 1999: Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. Nobel Tıp Kitabevi, 2. baskı, ISBN: 975 – 420 – 021 – 1, 480 sayfa.
  • Bedevian, A.K., 1936. Illustrated Polyglotttic Dictionary of Plant Names: In Latin, Arabic, Armenian, English, French, German, Italian and Turkish Languages, Including Economic, Medicinal, Poisonous and Ornamental Plants and Common Weeds, Argus&Papazian Presses.
  • Coode, M.J.E., Cullen J. 1965. Cupressus L. Davis PH (ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1, pp. 76-78. Edinburgh; Edinburgh University Press.
  • Debreczy, Z., Racz, I. 2012. Conifers Around the World: Conifers of the Temperate Zones and Adjacent Regions. DendroPress Citt 1-2.
  • Demir, D. 2003. Türkiye’de Doğal olarak yetişen Ihlamur (Tilia L.) Taksonlarının Morfolojik ve Palinolojik Özellikleri. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 178 s.
  • Demiriz, H., 1993: Türkiye Flora ve Vejetasyonu Bibliyografyası. TÜBİTAK, Temel Bilimler Araştırma Grubu, TBAG-DPTÇ. Sek.1, 670 sayfa.
  • Eckenwalder, JE. 2009. Conifers of the World: The complete reference. Timber Press, London.
  • Eliçin, G., 1971. Sözlük I Gymnospermae. (Latince, Türkçe, Fransızca, İngilizce, Almanca) 44 sayfa, Küçük Boy Baskı.
  • Eliçin, G., 1980. Sözlük (Bitki Adları). İstanbul Ün. Orman Fak. 116 sayfa.
  • Farjon, A. 2010. A Handbook of the World’s Conifers, V.1-2. Brill Academic Publishers, Leiden-Boston.
  • Güner, A., Akyıldırım, B., Alkayış, M. F. Çıngay B., Kanoğlu, S.S., Özkan, A.M., Öztekin, M. ve Tuğ, G.N. (2012). Türkçe bitki adları. Şu eserde: Güner, A., aslan, S. Ekim, T. Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları Flora Dizisi 1 İstanbul.
  • Kayacık, H. 1980. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sitematiği, Cilt 1, Gymnospermae (Açık Tohumlular). İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını No:2642/281.
  • Kayacık, H., 1981. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, Cilt 2, Angiospermae (Kapalı Tohumlar), Bozak Matbaası, İstanbul.
  • Kayacık, H. 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistemetiği. III. Cilt. 4. Baskı. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları 3013/321. İstanbul.
  • Sarıbaş, M., 2006. Bitki Adları Sözlüğü. Türkiye Ormancılar Derneği.
  • Sevgi, E. ve Kızılarslan, Ç., 2013: Bir İsim Çok Bitki - Mayasıl Otu. Avrasya Terim Dergisi 1(1): 17 - 29.
  • Sezik, E., 1969: Muğla Civarında Salep Elde Edilen Bitkilerin Mahallî İsimleri. İstanbul Ezc. Fak. Mec. 5: 77 – 79.
  • Simpson M.A., 2000. Cassell’s Latin Dictionary. ISBN:0-8264-5378-3.
  • Tayanç, Y., Çengel, B., Kandemir, G., Velioğlu, E. 2013. Türkiye’de Yayılış Gösteren Göknar (Abies spp.) Populasyonlarının Genetik Çeşitliliği ve Filogenetik Sınıflandırması. Orman Genel Müdürlüğü Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No: 47.
  • Tecimen, H.B., Sevgi, O., Kara, Ö., Sevgi, E., Altundağ, E., Bolat, İ. 2010 Türkiye Salep Türlerinin Sorunları ve Öneriler Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi Sayı 10, Cilt 2, ss: 1-30.
  • Tuzlacı, E., 2006: Türkiye Bitkileri Sözlüğü (A Dictionary of Turkish Plants). Alfa Basım 363 sayfa.
  • Tuzlacı, E., 2011: Türkiye Bitkileri Sözlüğü (A Dictionary of Turkish Plants). Alfa Basım, ISBN: 975 – 605 – 106 – 361 - 4, 1294 sayfa.
  • www.theplantlist.org
  • Yaltırık, F. 1988a. Dendroloji Ders Kitabı I, Gymnospermae, İ.Ü. Orman Fakültesi. Yayınları, Yayın No: 3443, OF Yayın No:386, istanbul.
  • Yaltırık, F. 1988b. Dendroloji Ders Kitabı II Angiospermae (Kapalı Tohumlular) Bölüm I, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, İstanbul.
  • Yaltırık, F., Akkemik, Ü. 2011. Türkiye’nin Doğal Gymnospermleri (Açık Tohumlular), T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Duman Ofset, ISBN: 978-605-60143-1-4, Ankara.

“Türkiye Bitkileri Listesi” Adlı Eserin Bilgi Kaynağı ve Terim Yaklaşımı Üzerine Değerlendirmeler

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 50 - 67, 16.03.2014

Orhan Sevgi , Ünal Akkemik

Öz

            Bu çalışmada "Türkiye Bitkileri Listesi" isimli eser bilgi kaynağı ve terim açısında incelenmiştir. Değerlendirme iki yönden olmuştur. Birincisi, bazı odunsu bitkilere ilişkin örnekler verilerek Cupressus, Picea, Abies, Pinus, Philedelphus, Ulmus, Tilia gibi bazı odunsu bitkilere ilişkin, düzeltilmesi gereken kısımlar belirtilmiş, bu hatalara yol açan nedenler irdelenmiştir. İkincisi ise Türkçe bitki adları üzerinde durulmuştur. Konu kaynak kullanımı, düzensiz adlandırma, yanlış adlandırma, belirsiz adlandırma başlıklarında incelenmiştir. Örnekler genelde Orchidaceae familyasından ve çalışmanın genelinden verilmiştir. Türkiye'nin odunsu türleriyle ilgili birikimi metne yansımamıştır. Bunun en önemli sebebi konuyla ilgili uzmanların yapacağı katkıların sağlanamamasıdır. Türkçe bitki adları konusunda gösterilen hassasiyetin eserdeki yansımaları beklenenin altındadır. Örneğin Orchidaceae familyasının bazı cinslerine salep ismi eklenmiş, bazılarında eklenmemiştir. Türkçe bitki adlandırılmasında görülmeyen etnisiteye dayalı isimler bitkilere verilmiştir. İnsan veya hayvanlara ait sıfatların bitkilere kullanılmıştır. Örneğin "nazlı salep", "nur salebi", "yetim salebi", "hırçın salep" vb. Bitkiler isim olarak verilen yetişme ortamı, şekil, büyüklük, görünüş vb özelliklere dayalı adlandırmaların bitkiyle olan ilişkileri belirsizdir. Ayrıca birbirine çok yakın kelimelerle isimlendirmeler yapılmış fakat farkları anlaşılmamaktadır. Örneğin, bodur, güdük, kısa, köse, küçük, minik kelimelerinde nasıl bir fark bulunmaktadır? Tabi ki bu olumsuzlukları daha gerçekci ve tutarlı değerlendirmeden mağrum eden en önemli etken ise yöntem konusudur. Çalışmada Türkçe bitki adlarının nasıl verildiğini açıklayan bir yöntem yazılmamıştır. Oysa bu çalışmada kesinlikle olması beklenen en önemli kısımdır.

 

Anahtar Kelimeler

Terim Türkçe Bitki Adları Kaynak Kullanımı

Kaynakça

  • Baytop, T., 1999: Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. Nobel Tıp Kitabevi, 2. baskı, ISBN: 975 – 420 – 021 – 1, 480 sayfa.
  • Bedevian, A.K., 1936. Illustrated Polyglotttic Dictionary of Plant Names: In Latin, Arabic, Armenian, English, French, German, Italian and Turkish Languages, Including Economic, Medicinal, Poisonous and Ornamental Plants and Common Weeds, Argus&Papazian Presses.
  • Coode, M.J.E., Cullen J. 1965. Cupressus L. Davis PH (ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1, pp. 76-78. Edinburgh; Edinburgh University Press.
  • Debreczy, Z., Racz, I. 2012. Conifers Around the World: Conifers of the Temperate Zones and Adjacent Regions. DendroPress Citt 1-2.
  • Demir, D. 2003. Türkiye’de Doğal olarak yetişen Ihlamur (Tilia L.) Taksonlarının Morfolojik ve Palinolojik Özellikleri. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 178 s.
  • Demiriz, H., 1993: Türkiye Flora ve Vejetasyonu Bibliyografyası. TÜBİTAK, Temel Bilimler Araştırma Grubu, TBAG-DPTÇ. Sek.1, 670 sayfa.
  • Eckenwalder, JE. 2009. Conifers of the World: The complete reference. Timber Press, London.
  • Eliçin, G., 1971. Sözlük I Gymnospermae. (Latince, Türkçe, Fransızca, İngilizce, Almanca) 44 sayfa, Küçük Boy Baskı.
  • Eliçin, G., 1980. Sözlük (Bitki Adları). İstanbul Ün. Orman Fak. 116 sayfa.
  • Farjon, A. 2010. A Handbook of the World’s Conifers, V.1-2. Brill Academic Publishers, Leiden-Boston.
  • Güner, A., Akyıldırım, B., Alkayış, M. F. Çıngay B., Kanoğlu, S.S., Özkan, A.M., Öztekin, M. ve Tuğ, G.N. (2012). Türkçe bitki adları. Şu eserde: Güner, A., aslan, S. Ekim, T. Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları Flora Dizisi 1 İstanbul.
  • Kayacık, H. 1980. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sitematiği, Cilt 1, Gymnospermae (Açık Tohumlular). İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını No:2642/281.
  • Kayacık, H., 1981. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, Cilt 2, Angiospermae (Kapalı Tohumlar), Bozak Matbaası, İstanbul.
  • Kayacık, H. 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistemetiği. III. Cilt. 4. Baskı. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları 3013/321. İstanbul.
  • Sarıbaş, M., 2006. Bitki Adları Sözlüğü. Türkiye Ormancılar Derneği.
  • Sevgi, E. ve Kızılarslan, Ç., 2013: Bir İsim Çok Bitki - Mayasıl Otu. Avrasya Terim Dergisi 1(1): 17 - 29.
  • Sezik, E., 1969: Muğla Civarında Salep Elde Edilen Bitkilerin Mahallî İsimleri. İstanbul Ezc. Fak. Mec. 5: 77 – 79.
  • Simpson M.A., 2000. Cassell’s Latin Dictionary. ISBN:0-8264-5378-3.
  • Tayanç, Y., Çengel, B., Kandemir, G., Velioğlu, E. 2013. Türkiye’de Yayılış Gösteren Göknar (Abies spp.) Populasyonlarının Genetik Çeşitliliği ve Filogenetik Sınıflandırması. Orman Genel Müdürlüğü Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No: 47.
  • Tecimen, H.B., Sevgi, O., Kara, Ö., Sevgi, E., Altundağ, E., Bolat, İ. 2010 Türkiye Salep Türlerinin Sorunları ve Öneriler Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi Sayı 10, Cilt 2, ss: 1-30.
  • Tuzlacı, E., 2006: Türkiye Bitkileri Sözlüğü (A Dictionary of Turkish Plants). Alfa Basım 363 sayfa.
  • Tuzlacı, E., 2011: Türkiye Bitkileri Sözlüğü (A Dictionary of Turkish Plants). Alfa Basım, ISBN: 975 – 605 – 106 – 361 - 4, 1294 sayfa.
  • www.theplantlist.org
  • Yaltırık, F. 1988a. Dendroloji Ders Kitabı I, Gymnospermae, İ.Ü. Orman Fakültesi. Yayınları, Yayın No: 3443, OF Yayın No:386, istanbul.
  • Yaltırık, F. 1988b. Dendroloji Ders Kitabı II Angiospermae (Kapalı Tohumlular) Bölüm I, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, İstanbul.
  • Yaltırık, F., Akkemik, Ü. 2011. Türkiye’nin Doğal Gymnospermleri (Açık Tohumlular), T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Duman Ofset, ISBN: 978-605-60143-1-4, Ankara.
Toplam 26 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Orhan Sevgi

Ünal Akkemik

Yayımlanma Tarihi 16 Mart 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 2 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Sevgi, O., & Akkemik, Ü. (2014). “Türkiye Bitkileri Listesi” Adlı Eserin Bilgi Kaynağı ve Terim Yaklaşımı Üzerine Değerlendirmeler. Avrasya Terim Dergisi, 2(1), 50-67.
 Kapak Resmi İndir


 

ISSN: 2147-7507

Avrasya Terim Dergisi