The Basic Concepts Related to Valuation of Non-Market Goods And Services in Forestry

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 3, 109 - 119, 30.12.2020

Tuğba Deniz

https://doi.org/10.31451/ejatd.794646

Cited By: 2

Öz

The purpose of this study is to define some terms that are frequently mentioned in determination of the values of non-market forest goods and services which has become increasingly important in recent years, and to create awareness for forest resource managers about including these concepts in decision processes related to forest resources and land use changes. In this context, firstly, the terms of value and benefit were economically and environmentally defined, then, the definitions of terms such as valuation, total economic value, externality, environmental cost, and environmental accounting which are closely related to these terms and their English and Turkish synonyms were given and the relationship among them are mentioned. It was emphasized that the concept of benefit is one of the elements that creates the concept of value, and that the concept of value is a response to changes in benefit level. As a result, it has been mentioned that if these concepts are not taken into account in the management of forest resources and land allocation decisions, economic losses and inefficiency in resource management may ocur. In addition, in order to reveal the real contribution of the forestry sector to the welfare level of the society, the importance of a forest resource management in which these concepts are taken into account was put forward.

Anahtar Kelimeler

Value, Benefit, Total economic value, Valuation, Externality, Environmental cost

Ormancılıkta Pazarı Olmayan Mal ve Hizmetlerin Değerlerinin Belirlenmesi ile İlgili Temel Kavramlar

Öz

Bu çalışmanın amacı, son yıllarda önemi gittikçe artan pazarı olmayan orman mal ve hizmetlerinin değerlerinin belirlenmesinde sıklıkla adı geçen ve çoğu zaman tam karşılıkları anlaşılmayan bazı terimleri tanımlamak, orman kaynaklarıyla ve arazi kullanım değişiklikleriyle ilgili karar süreçlerinde bu kavramlara yer verilmesi hususunda orman kaynak yöneticilerinde farkındalık yaratmaktır. Bu kapsamda öncelikle, ekonomik ve çevresel anlamda değer ve fayda terimleri tanımlanmış, daha sonra bu terimlerle yakından ilişkili değer belirleme, toplam ekonomik değer, dışsallık, çevresel maliyet ve çevresel muhasebe terimlerinin İngilizce ve Türkçe karşılıkları ile tanımları verilmiş ve aralarındaki ilişkilere değinilmiştir. Fayda kavramının değer olgusunu yaratan unsurlardan birisi olduğu, değer kavramının ise fayda düzeyindeki değişimlerin bir karşılığı olduğu vurgulanmıştır. Sonuç olarak, bu kavramların orman kaynaklarının yönetiminde ve arazi tahsis kararlarında dikkate alınmadıkları takdirde, ekonomik kayıpların oluşabileceği ve kaynak yönetiminde etkinsizliğe yol açılabileceğine değinilmiştir. Ayrıca, ormancılık sektörünün toplumun refah düzeyine olan gerçek katkısını ortaya koyabilmek için bu kavramların da göz önünde bulundurulduğu bir orman kaynak yönetiminin önemi ortaya konulmuştur

Anahtar Kelimeler

değer, fayda, toplam ekonomik değer, değer belirleme, dışsallık, çevresel maliyet, çevresel muhasebe, Environmental accounting

Kaynakça

• Akgüngör, S., 1997. Doğal kaynakların parasal değerinin ölçülmesinde kullanılan yaklaşım ve yöntemler, Doğal kaynak kullanımında alternatif yöntemler ve yeni yaklaşımlar sempozyumu bildiri kitabı, Marmara üniversitesi Türkiye ekonomisi araştırma merkezi ve Friedrich-Naumann Vakfı, Ankara.
• Alkin, E., Yıldırım, K., Özer, M., 2003. Kamusal Mallar ve Dışsallıklar, İktisada Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1472, Açık öğretim Fakültesi Yayın No: 785, 10. Ünite, 230-245, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Aslan, Ü., 1995. Çevre muhasebesi ve Nuh Çimento AŞ’nde çevre muhasebesi üzerine pilot bir çalışma, Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başol, K., Durman, M., Önder, H., 2007. Doğal kaynakların ve çevrenin ekonomik analizi. Alfa aktüel yayınları, Bursa.
• Bekiroğlu, S., 1998. Arazi ve orman değerinin saptanması konusunda araştırmalar (Ayvalık örneği), doktora tezi (yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Croitoru, L., Divrak, B. B., Xie, J., 2016. Valuing water resources in Turkey: A Case of Beyşehir Lake, Journal of Environmental Protection, 7, 1904-1922.
• ÇED Yönetmeliği, 2008. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Resmi Gazete 17 Temmuz 2008, Sayı: 26939.
• Deniz, T., 2006. Çevresel muhasebe ve uygulamaları, Yüksek lisans tezi (yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Deniz, T., 2012. Erozyon kontrolü çalışmalarında değer analizi, Doktora tezi (Yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Deniz, T., Ok, K., 2016. Erozyon kontrolü çalışmalarında değer analizi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66(1): 139-158. DOI: 10.17099/jffiu.18338.
• FAO, 2004. Manual for Environmental and Economic Accounts for Forestry: A Tool for Cross-Sectoral Policy Analysis, Working Paper, March 2004, Italy.
• Fırat, F., 1971. Ormancılık işletme iktisadı, İ.Ü. yayın no: 1541, O. F. yayın no: 156, 336 sayfa, İstanbul.
• Gautam, H. C., 1997. Environmental Accounting at National and Firm Level: A Case of India, IAADER 8.Congress (Sekizinci Dünya Muhasebe Eğitimcileri Kongresi Bildirileri, Fransa.
• Georgiou, S., Whittington, D., Pearce, D., Moran, D., 1997. Economic Values and the Environment in the Developing World, Edward Elgar Publishing, ISBN: 1-85898-500-5, UK.
• Geray, U, 1998. Ekonomi, İ.Ü. Orman fakültesi yayınları, Rektörlük no: 3870, Fakülte no: 430, ISBN: 975-404-369-8, Dilek ofset matbaacılık, İstanbul.
• Geray, U., 2000. Kamu Malı Niteliğinin Önemi ve Su Yönetimi, Sürdürülebilir Orman Kaynakları Yönetimi Sempozyumu, Antalya.
• Gregersen, H., Lundgren, A., Kengen, S., Byron, N., 1997. Measuring and Capturing Forest Values Issues for the Decision-Maker, Proceedings Book of XI. World Forestry Congress, V.4, Topic 24. Antalya, Turkey.
• Hanley, N., Barbier, E. B., 2009, Pricing Nature: Cost-benefit analysis and environmental policy, Edward Elgar Publishing, ISBN: 978 84844 470 6, Cambridge, UK.
• Hecht, J.E., 2005, National Environmental Accounting, Resources for the Future, 255 p., 1-891853-94-5.
• IUCN. 1999. Environmental Accounting: What’s It All About?, Washington.
• Kaya, G., 1998. Orman kaynaklarının değerlerinin belirlenmesi, Çevre ekonomisi ve politikası’98, Uluslar arası çevre ekonomisi ve politikası konferansı, 18-19 Nisan 1998, İstanbul, S.O.S yayınları, 78-92.
• Kaya, G., 2002. Pazarı olmayan ürünler çerçevesinde orman kaynaklarının değerinin belirlenmesi, Doktora tezi (yayınlanmamış), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Kaya, G., 2007. Orman kaynaklarının ürettiği pazar dışı faydaların ekonomik değerinin işlevsel kaynak yönetimine entegrasyonunu engelleyen darboğazlar, Orman kaynaklarının işlevleri kapsamında darboğazlar, çözüm önerileri ve öncelikler uluslararası sempozyumu bildiriler kitabı, 17-19 Ekim, İstanbul.
• Kırlıoğlu, H., Can, A. V., 1998. Çevre Muhasebesi, Değişim Yayınları, Adapazarı, 1. Basım, 975-8289-05-5.
• Masiero, M., Pettenella, D., Boscolo, M., Barua, S.K., Animon, I., Matta, R., 2019. Valuing forest ecosystem services; a training manual for planners and project developers, Forestry Working Paper, No.11, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 216 pp.Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
• Mavsar, R., Varela, E., 2014. Valuation of Ecosystem Services, The provision of Forest Ecosystem Services, Volume I: Quantifying and Valuing non-marketed ecosystem services, What Science Can Tell Us?, European Forest Institute, NEWFOREX Project, ISBN: 978-952-5980-13-4.
• Mehmet Cavid Bey, 1900. “İlm-i İktisad”, (Osmanlıca’dan çeviren: Sema Alpun Çakmak, sadeleştiren: Orhan Çakmak), Liberte yayınları 48, ISBN: 975-6877-35-9, Ankara.
• Menger, C., 1871. Principles of Economics, (İngilizce’den Çeviren; A.Kemal Çelebi), Liberte Yayınları:157, ISBN: 978-975-6201-46-6.
• Merlo, M., Croitoru, L., 2005. Valuing mediterranean forests: towards total economic value, CABI International, Wallingford UK/Cambridge MA, 406 pp.
• Oğuz, O., Uludağ, İ., 1981. Genel ekonomi-I (Giriş-mikro analiz), İ.İ.T.İ.A Nihad Sayar-yayın ve yardım vakfı yayınları, no: 355-588, Cem ofset, İstanbul.
• Ok, K., 2003. Ormancılık Sektörünün Finansmanında Katılım, Orman ve Av Dergisi, Yıl: 78, Sayı:5, Cilt:80, Sayfa 20-32.
• Özbirecikli, M., 2002. Çevre Muhasebesi, Natürel kitap ve yayıncılık, Ankara.
• Özbirecikli, M., Melek, Z., 2002. Çevre muhasebesi ve çevresel maliyetlerin maliyet muhasebesi sistemine etkileri ve bir araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, sayı:14.
• Özkol, E., 1998, Çevre Muhasebesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,13(1), 15-26.
• Özsabuncuoğlu, İ.H., Uğur, A.A., 2005. Doğal Kaynaklar: Ekonomi, Yönetim ve Politika, İmaj yayınevi, ISBN: 975-8752-31-6, Ankara.
• Pearce, D., Markandya, A., Barbier E. B., 1992, Blueprint for e Green Economy, Earthscan Publications, 1-85383-066-6.
• Pearce D., Özdemiroğlu, E., 2002. Economic valuation with stated preference techniques. summary guide. department for transport, local government and the regions: London.
• Ragan, J.F., Thomas, L.B., 1993. Principles of Economics, Second Edition, Harcourt Brace Jovanovich Inc, ISBN: 0-03-096632-9, USA.
• Seyidoğlu, H., 2001. Ekonomi ve işletmecilik terimleri, İngilizce Türkçe açıklamalı sözlük, Güzem can yayınları: 17, geliştirilmiş 2. baskı, İstanbul.
• TDK. 2020. Türk Dil Kurumu Sözlükleri, http://sozluk.gov.tr, Ziyaret Tarihi: 29.06.2020.
• Türker, M. F., 2008. Ormancılık işletme ekonomisi, I. Baskı, 255 sayfa, Derya kitabevi, ISBN: 978-605-60295-0-9, Trabzon.
• Türker, A., Akesen, A., 2009. Maliyet Muhasebesi, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, Üniversite Yayın No.4783, Fakülte Yayın No.491, ISBN No:978-975-404-822-3, İstanbul Üniversitesi Basın ve Yayınevi Müdürlüğü, İstanbul.
• Yarbaşı, E., 1998. Çevre-İşletme-Maliyet İlişkilerinin Mali Durum Tablolarına Yansıtılması, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, K., 2003. Kıtlık tercih ve fayda, İktisada giriş, ünite 2, Anadolu üniversitesi yayın no: 1472, Açıköğretim fakültesi yayın no: 785, Eskişehir.
• Yıldırım, U., 2004. Çevre Sorunlarına Ekonomik Yaklaşımlar, Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar: Ekolojik, Ekonomik, Politik ve Yönetsel Perspektifler, III. Bölüm, Editörler: Mehmet C. Marın, Uğur Yıldırım, Beta Yayınları, İstanbul.