Kızılelma’dan Hareketle Ziya Gökalp’in Şiirlerinde Söz Varlığı

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 3, 32 - 41, 24.12.2021

Ferda Merve Karamanoğlu

Öz

Söz varlığı, bir dilin en önemli hazinesidir. Bir dildeki kelimeler, bize o dil ve o dili konuşan millet hakkında birçok bilgi vermektedir. Bu manada Türk dilinin söz varlığını ortaya koymada Ziya Gökalp’in eserlerinin önemi ve içerisinde bulunulan zaman dilimi göz ardı edilmemelidir. Bu çalışmanın amacı Ziya Gökalp’in şiirlerindeki söz varlığını ortaya koymaktır. Bu amaçla Doç. Dr. Halil İbrahim Şahin tarafından hazırlanan “Ziya Gökalp Kızılelma Şiirler” adlı eserden faydalanılmıştır.
Çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda şiirlerde kullanılan kelimeler kavram alanlarına göre 34 farklı başlıkta gruplandırılarak verilmiştir. Bu kelimeler ve kullanım sıklıkları incelendiğinde Ziya Gökalp’in şiirlerinin oldukça zengin bir içeriğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Kısa ve öz anlatımlar ile etkili, bireysellikten çok toplumsal olguların ön plana çıktığı belirlenmiştir. Duygu ve düşüncelerinin yanı sıra şiirlerini yazdığı dönemin dil ve diğer özelliklerini yansıttığı görülmektedir. Genel manada Ziya Gökalp’in şiirlerinin Türklük, millîyetçilik ve İslamlaşmak fikirlerinin doğrultusunda olduğu görülmektedir.
Çalışmada belirtilen gruplar içinde en sık tekrar edilen kelimeler de- (249), ne (85), gün (52), yok (47), düşman (36), vatan (25) olarak tespit edilmiştir. Bu çalışma birçok alanda önemli bir isim olan Ziya Gökalp’in şiirlerindeki üslubunu ve kelime dünyasını ortaya koyarak bilim dünyasına ve bundan sonraki söz varlığı çalışmalarına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Kızılelma, Şiir, Söz Varlığı, Kelime Dünyası, Sıklık

Vocabulary in Ziya Gökalp's Poems From The Point of Kızılelma

Öz

Vocabulary is the most important treasure of a language. Words in a language give us a lot of information about that language and the people who speak that language. In this sense, the importance of Ziya Gökalp's works and the current time period should not be ignored in revealing the vocabulary of the Turkish language. The aim of this study is to reveal the vocabulary in Ziya Gökalp's poems. For this purpose, the work named “Ziya Gökalp Kızılelma Poems” prepared by Assoc. Dr. Halil İbrahim Şahin was used.
In line with the results obtained in the study, the words used in the poems were grouped under 34 different titles according to their conceptual fields. When these words and their frequency of use are examined, it has been determined that Ziya Gökalp's poems have a very rich content. It has been determined that effective with short and concise explanations, social facts rather than individuality come to the fore. In addition to his feelings and thoughts, it is seen that he reflects the language and other characteristics of the period in which he wrote his poems. It is seen that Ziya Gökalp's poems are in line with the ideas of Turkishness, nationalism and Islamization.
Among the groups mentioned in the study, the most frequently repeated words were also found say (249), what (85), day (52), none (47), enemy (36), homeland (25).This study will reveal the style and vocabulary of Ziya Gökalp, who is an important name in many fields, in poetry, and will contribute to the world of science and future vocabulary studies.

Anahtar Kelimeler

Ziya Gökalp, Kızılelma, Poem, Vocabulary, The World of Words, Frequency

Kaynakça

• Aksakallı, M. 2015. Âşık Mahzunî Şerif'in Şiirlerinde Söz Varlığı. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yüksek lisans tezi., 532 sayfa.
• Aksan, D. 2018. Türkçenin Sözvarlığı. Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Şahin, H.İ. 2016. Ziya Gökalp Kızılelma Şiirler. Ötüken Neşriyat A.Ş., Ankara.
• TDK, 2021. Güncel Türkçe Sözlük, 17 Mayıs 2021, https://sozluk.gov.tr/.