Okullarda Kriz Yönetimi: Nitel Bir Çalışma Örneği

Yıl 2024, , 56 - 72, 31.10.2024

Adem Abbas , Hasan Karakaya , Bulut Akdoğan , Alpaslan Gözler , Remzi Kılıç , Nuray Akdoğan

https://doi.org/10.32433/eje.1385509

Öz

Okullarda beklenmedik ve ani gelişen durumlarla sıkça karşılaşılmaktadır. İletişim teknolojilerinin hızla gelişmesiyle birlikte, bireysel bir olay kısa sürede büyük kitleleri etkileyebilmektedir. Bu nedenle, meydana gelen bir olayın krize dönüşmesini ve oluşabilecek zararların büyümesini engellemek için zamanında gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır. Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte okullarda velilerin, sosyal medyadaki gördükleri içeriklerden kaynaklanan beklentileri, okul yöneticileri ve öğretmenler tarafından karşılanmadığı zaman beklentiler doğrultusunda çatışmalara veya krizlere neden olabilmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı; okullarda karşılaşılabilecek kriz durumlarının önceden düşünülerek gerekli planlamaların yapılması ile birlikte ortaya çıkan krizlerin kaosa dönüşmeden çözüme ulaşılmasına katkı sağlamak bunun yanında çıkabilecek krizleri yönetmek, olası krizleri önceden ön görmek, anında tedbir alabilmek, kriz öncesi, sırası ve sonrası oluşabilecek zararları en aza indirmek için okul yöneticilerinin yönetim becerilerini ve alacakları önlemleri incelemek ve ilgili kişilere farkındalık kazandırmaktır. Nitel yöntemle yürütülmüş olan bu araştırmada veri toplama tekniği olarak doküman incelenmesi tercih edilmiş ve incelenen dokümanlara yapılan içerik analizi ile sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. Veriler, yüksek lisans ve doktora tezleri, makaleler, basılı kitap bölümleri, sempozyum veya kongre bildirileri ve çevrim içi güvenilir kaynaklardan elde edilmiştir. Araştırmada çalışma evreni ve örneklemi oluşturulmamış, yapılan doküman taraması sonucunda araştırmaya dâhil edilmeye uygun bulunan 45 doküman araştırmanın veri kaynağını oluşturmuştur. Ortaya çıkan sonuçlar literatüre bağlı kalınarak tartışılmış ve bu sonuçlara dayalı bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kriz yönetimi, kriz, okullarda kriz

Crisis Management in Schools: A Qualitative Study Example

Öz

This study aims to investigate crisis management strategies in schools, focusing on preventing and managing potential crises. By analyzing 45 documents using a qualitative research approach, the study explored various aspects of school crisis management, including the role of school administrators, the importance of crisis management plans, and the need for effective communication strategies. The findings highlight the importance of proactive measures in preventing crises. Schools can minimize the impact of unexpected events by identifying potential risks and developing comprehensive crisis management plans. Additionally, the study highlights the importance of effective communication with stakeholders, including parents, students, and staff, during a crisis. Timely and accurate information can help alleviate concerns and prevent the spread of misinformation. The study also highlights the role of school administrators in leading crisis response efforts. Effective crisis management requires strong leadership, sound decision-making, and the ability to coordinate resources and staff, and can enhance their ability to respond effectively to crises by developing strong relationships. The study also highlights the importance of ongoing education and training for school staff. By equipping staff with the necessary knowledge and skills, schools can improve their capacity to respond to crises and reduce their impact. Regular drills and simulations can help ensure that staff are prepared to deal with crisis situations. Ultimately, this research provides valuable insight into the complexities of school crisis management. By understanding the various factors that contribute to crises and implementing effective strategies, schools can increase their resilience and protect the well-being of their students and staff.

Anahtar Kelimeler

Crisis, crisis management, crisis in schools

Kaynakça

• Akdemir, A. (1997). Yönetim düşüncesindeki dönüşümler ve dönüştürücü liderlik profili. Cilt 1. İstanbul: 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
• Akkuş, Y. (2018). Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin kriz yönetme becerileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akman, C. (2013). Eğitim kurumlarında kriz yönetimi. Nobel Yayıncılık.
• Aksoy, H. H. ve Aksoy, N. (2003). Okullarda krize müdahale planlaması. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 37-49.
• Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 4(15), 2435-2450.
• Aksu, A. ve Deveci, S. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin kriz yönetimi becerileri. Education Sciences, 4(2), 448-464.
• Alıç, M. (1990). Genel liselerde örgütsel değişme ihtiyacı:" Eskişehir'de bir uygulama". Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Asunakutlu, T., Safran, B. ve Tosun, E. (2003). Kriz yönetimi üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 141-163.
• Ayyürek, O. (2014). Eğitim örgütlerinde kriz yönetimi: Van depremi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Brock, S. E., Nickerson, A. B., Louvar, Reeves, M. A., Conolly, C.N., Jimerson, S. R. Pecse, R. C. & Lazzaro, B. R. (2016). School Crisis Prevention and Intervention: The PREPARE Model. Bethesda, MD: National Association of School Psychologists.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Özcan, F. ve Karadeniz, Ş. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. Baskı). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design. Sage publications
• Çalık, T. (1997). Türk milli eğitiminin örgütsel değişme ihtiyacı. GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 51-62.
• Çalık, T., Çalık, C. ve Sezgin, F. (2021). Yönetimde problem çözme. Pegem Akademi. https:// doi.org/10.14527/9786053646563.
• Çalık, T., Özbay, Y., Erkan, S., Kurt, T. ve Kandemir, M. (2009). İlköğretim okullarında okul iklimi, zorbalık ve prososyal davranışlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi. 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi Kitabı içinde (s. 17-33).
• Çalık, T., Kurt, T. ve Çalık, C. (2011). Güvenli okulun oluşturulmasında okul iklimi: kavramsal bir çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 73-84.
• Demirtaş, A. G. H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 23 (23), 353-373.
• Gürel, E. (2012). Eğitim kurumlarında kriz yönetimi. Beta Yayınları.
• Hall, C. M. & Valentin, A. (2005), “Content Analysis”, Tourism Research Methods. CAB International.
• Helvacı, M. A. ve Kıcıroğlu, B. (2010). İlköğretim okullarının değişime hazırbulunuşluk düzeyleri (Uşak ili örneği). Akademik Bakış Dergisi, 21, 1-30.
• İnandı, Y. (2008). Resmi ilk ve ortaöğretim okulları müdürlerinin okullarındaki kriz durumlarına ilişkin yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 36-55.
• Kaşıkçı, E. (2004). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme konusundaki yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kozak, M. (2014). Bilimsel araştırma: tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Detay Yayıncılık.
• Kuş, S. (2016). Eğitim kurumlarında kriz yönetimi. Anı Yayıncılık.
• Mabie, G. E. (2003, June). Making schools safe for the 21st century: an interview with Ronald D. Stephens. In The Educational Forum 67(2), 156-162.
• MEB (2006). Eğitim ortamında şiddetin önlenmesi ve azaltılması strateji ve eylem planı (2006-2011+). Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü.
• Ocak, Y. (2006). Ortaöğretim okullarında kriz yönetimi (Edirne ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Örücü, M. Ç., Boztaş, Ö. ve Yaşaran, Ö. Ö. (2020). Okulda kriz yönetimi. Atlas Akademi.
• Özalp, U. ve Levent, F. (2020). Okul müdürlerinin kriz yönetme becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230).
• Özsüer, V. (2019). Okul yöneticilerinin kriz yönetim becerileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Sarı, E. ve Sarı, B. (2020). Kriz zamanlarında eğitim yönetimi: covid-19 örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 49-63.
• Sayın, N. (2008). Ortaöğretim kurumlarında kriz yönetimi stratejisinin incelenmesi: İstanbul ili örneği [Yayımlanmış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Türk dil kurumu sözlükleri. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/
• Tutar, H. (2000). Kriz ve stres ortamında yönetim. Hayat Yayıncılık.
• Welsh, W. N. (2000). The effects of school climate on school disorder. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 567(1), 88-107.
• Yılmaz, G. (2017). Gastronomi ve turizm ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 171-191.
• Yılmaz, İ. (2019). Okul yöneticilerinin kriz yönetim tutumları ile duygusal zekâları arasındaki ilişki [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.