Sürdürülebilir Kalkınma Ekseninde Enerji Verimliliği Uygulamaları: Türkiye Değerlendirmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 43 - 50, 30.12.2018

Aysun Sağbaş , Büşra Başbuğ

Öz

Günümüzde çok önemli bir kullanım oranına sahip
enerji kaynağı olarak, kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtların hızla
azalması ve bu kaynakların yarattığı çevresel problemler, hem bu kaynakların
rasyonel ve ekonomik biçimde kullanımını zorunlu kılmakta, hem de enerji
verimliliğinin sürdürülebilir kalkınma için mutlak gerekliliğini ortaya
koymaktadır. Son yıllarda tüm dünyada kullanılan enerji miktarının hızla artması
ve buna bağlı olarak ekosistem dengesinin bozulması sadece çevreyi koruma
konusunda değil, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma açısından da, enerji
kullanımı üzerinde yeni yaklaşımların oluşmasına neden olmuştur. Bu kapsamda
enerji verimliliği; sürdürülebilir kalkınma açısından öncelikli olarak
incelenmesi ve mevcut durum ve geliştirilme potansiyeli açısından araştırılması
gereken önemli bir konudur. Sunulan çalışmada; Türkiye’nin enerji görünümü ve
potansiyeli değerlendirilerek, enerji verimliliği ve iklim değişikliği
performansı irdelenmiş ve sektörel bazda enerji verimliği çalışmaları mevcut
durum ve gelecek projeksiyonları açısından değerlendirilmiştir. Ayrıca,
Türkiye’de enerji verimliliği uygulamalarının artırılması için öneriler sunulmuş
ve enerji verimliliği indeksi (ODEX) sektörel bazlı değerlendirilerek, enerji
verimliliği uygulamalarının tasarruf potansiyelleri karşılaştırmalı olarak
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enerji verimliliği, Sürdürülebilirlik, ODEX indeksi, İklim değişikliği, Türkiye

Energy Efficiency Applications Based on Sustainable Development: Assessing of Turkey

Öz

Today, the rapid reduction of fossil fuels such as coal, oil and
natural gas, which have a significant utilization rate and the environmental
problems created by these sources, necessitate both the rational and economic
use of these resources and the absolute necessity of energy efficiency for
sustainable development.In recent years, the increase in the amount of energy
used all over the world and the decline of ecosystem balance has caused new
approaches to energy use not only in protecting the environment but also in
terms of sustainable development.In this context, energy efficiency is an
important issue that needs to be investigated in terms of sustainable
development and the potential for present situation and development.In the
present study; Turkey's energy outlook and evaluating potential, energy
efficiency and climate change performance is examined and sectoral energy
efficiency studies have been analyzed in terms of the current situation and future
projections.Additionaly, offered suggestions for the improvement of energy
efficiency applications in Turkey and an energy efficiency index (ODEX)
evaluated based sector, the savings potential of energy efficiency practices
are presented comparatively.

Anahtar Kelimeler

ODEX index, Energy efficiency, Sustainability, Climate change, Turkey

Kaynakça

• [1]OECD, (2012), OECD Environmental Outlook to 2050: The Consequences of Inaction International Government Publication, Paris.
• [2] YEGM, 2018. Türkiye Enerji Verimliliği Gelişim Raporu
• [3] Ozturk, A. Yeşil Bina Sertifikasyon Sisteminin Analizi.(2015). Yüksek Lisans Tezi, İTU Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [4] Cetinkaya, E. Binalarda Enerji Verimliliği Analizi.(2012). İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [5] Cabak B. Tekstil Fabrikasında Enerji Verimliliği Uygulamaları. (2018). Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• [6] Çavuşoğlu, B. Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Teknolojisi Uygulamaları.(2015). Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• [7] Oztürk, E., Köseoğlu, H., Karaboyacı, M., Yiğit, O., Yetiş, U., Kitis, M., (2016), Sustainable Textile Production: Cleaner Production Assessment/Eco-Efficiency Analysis Study in a Textile Mill, Journal of Cleaner Production, 138(2), 248-263.
• [8] Alkaya, E., Demirer, N., G., (2014), Sustainable Textile Production: A Case Study from a Woven Fabric Manufacturing Mill in Turkey, Journal of Cleaner Production 65, 595-603.
• [9] Çay, A., (2018), Energy Consumption and Energy Saving Potential in Clothing Industry, Energy 159, 74-85.
• [10] Pulat, E ., Etemoglu, B., A., Can, M., (2009), Waste-Heat Recovery Potential in Turkish Textile Industry: Case Study for City of Bursa, Renewable and Sustainable Energy Reviews 13, 663–672.
• [11] Atmaca, A., Yumrutas, R., (2014), Analysis of the Parameters Affecting Energy Consumption of a Rotary Kiln in Cement Industry, Applied Thermal Engineering 66, 435-444.
• [12]Kar, B., Y. Atıkların Gazifikasyonunu Yapan Bir Tesiste; Endüstriyel Arıtma Çamurlarının Enerji Verimliliğinin Değerlendirilmesi.(2014). Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• [13]Sapmaz, S., Kaya, D., (2017), Basınçlı Hava Sistemlerinde Enerji Verimliliği ve Emisyon Azaltım Fırsatlarının İncelenmesi, Mühendis ve Makina, 58(689), 23-36.
• [14]Ates, A., S., (2015), Energy Efficiency and CO2Mitigation Potential of the Turkish Iron and Steel Industry Using the LEAP (Long-Range Energy Alternatives Planning) System, Energy 90, 417-428.
• [15]Ozkara, Y., Atak, M., (2015), Regional Total-Factor Energy Efficiency and Electricity Saving Potential of Manufacturing Industry in Turkey, Energy 93, 495-510.
• [16]Akbas, B., Kaya, D., Eyidoğan, M., (2018), Bir Otomobil Montaj Fabrikasının Enerji Tüketim Analizi ve Enerji Tasarrufu Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Mühendis ve Makina, 59(691), 85-100.
• [17] Kavak, K. Dünyada ve Türkiye’de Enerji Verimliliği ve Türk Sanayinde Enerji Verimliliğinin İncelenmesi.(2004). DPT Uzmanlık Tezleri, Ankara.
• [18] Terzi, K., Ü., Baykal, R., (2011), Efficient and Effective Use of Energy: a Case Study of TOFAS, Environmental Research, Engineering and Management 1(55), 29-33.
• [19] TMMOB (2008). Dünyada ve Türkiye’de Enerji Verimliliği Oda Raporu, Ankara.
• [20]Türkay, M., Yılmaz, Ş., Akça, B. Ş., Aras, B., Denk, A., Kılavuz, M. T. ve diğ. (2012). Türkiye’nin Enerji Verimliliği Haritası ve Hedefler, Koç Üniversitesi Tüpraş Enerji Merkezi, İstanbul.
• [21] Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)
• [22]WWO.(2011).EnerjiRaporu.http://d2hawiim0tjbd8.cloudfront.net/downloads/wwf_enerjiraporu.pdf
• [23] http://www.eigm.gov.tr/tr
• [24] Makine Mühendisleri Odası . (2012).
• [25] Özyurt G, ve Karabalık K,(2009) Enerji Verimliliği, Binalarda Enerji Performansı ve Türkiye’deki Durum, TMH-457, (5), 32-34
• [26]Bilen, L. Türkiye Elektrik Enerji Sektöründe Robust Optimizasyon Modeli. (2016). Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [27] www.enver.org.tr
• [28] Enerjini Boşa Harcama Kitapçığı.(2008).
• [29] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB). 2010–2014.StratejikPlanı.
• [30] Düzgün,B. Türkiye’nin Enerji Verimliliğinin Değerlendirilmesi: Beyaz Sertifikalar Sisteminin Türkiye’ye Uygulabilirliğinin İncelenmesi. (2014). Yüksek Lisans Tezi, ITU Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [31] Yılmaz, B. BinalardaEnerji Verimliliği ve Sürdürülebilirlik.(2009).Yüksek Lisans Tezi, ITU Fen Bilimleri Enstitüsü.
• [32] Türkiye Enerji ve Enerji Verimliliği ÇalışmalarıRaporu, 2010.
• [33] World Energy Council Türk Milli Komistesi .(2013)
• [34] Selva Tüzüner.(2008). Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi.
• [35] Workshop on Early Options for Carbon Capture and Storage.(2007).Oslo-Norway.
• [36] Keskin,T.,Ünlü,H.(2010).Türkiye'deEnerji Verimliliğinin Durumu ve Yerel Yönetimlerin Rolü.