BİLGİ OKURYAZARLIK ÖZ YETERLİĞİ İNANCI, ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUM VE ÜST BİLİŞ DÜŞÜNME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 13, 73 - 86, 13.05.2018

Melih Dikmen , Murat Tuncer

Öz

Bu araştırmanın amacı bilgi
okuryazarlık öz-yeterliği, öğretmen mesleğine yönelik tutum ve üstbiliş düşünme
becerileri arasındaki ilişkileri belirlemektir. Araştırma Fırat Üniversitesi
pedagojik formasyon eğitimi sertifika programına kayıtlı 286 öğretmen adayı
üzerinde yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak, bilgi okuryazarlığı öz
yeterlik, üstbiliş düşünme becerileri ve öğretmenlik mesleği tutum ölçekleri kullanılmıştır.
Ölçeklerin güvenirliği belirlemek amacıyla hesaplanan Cronbach’s Alpha
katsayıları sırasıyla .935, .874, .928 olarak bulunmuş olup araştırmada
kullanılması uygun görülmüştür. Ölçekler arasındaki ilişki korelasyon
analiziyle, yordama düzeyi ise çoklu regresyon analiziyle tespit edilmiştir.
Sonuç olarak, bireylerin bilgi okuryazarlığı öz yeterliği ile öğretmenlik
mesleğine yönelik tutum ve üst biliş düşünme becerisi arasında yüksek ilişkiler
olduğu görülmüştür. Bu bulgular araştırılan her üç değişkenin karşılıklı
ilişkisi göz önüne alınarak eğitim-öğretim süreçlerinde birlikte işe
koşulabileceğini göstermektedir.  

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, Bilgi okuryazarlığı özyeterliği, Üstbiliş düşünme becerisi, Regresyon analizi

Kaynakça

• Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Erol, E. (2014). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyonları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 48-62.
• Ata, F. ve Baran, B. (2011, Eylül). Investigation of undergraduate students’ informatıon literacy self–efficacy according to foreign language level, gender, computer ownership and the internet connection duration. In 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium (pp. 22-24).
• Bağçeci, B., Yıldırım, İ., Kara, K. ve Keskinpalta, D. (2015). A comparative study on the attitudes of students from education faculties and science faculties towards being a teacher. Journal of Education Faculty, 17(1), 307-324.
• Bahadır, F. ve Tuncer, M. (2017). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma öz-yeterlikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları açısından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 12(17), 55-72.
• Başbay, M., Ünver, G. ve Bümen, N. T. (2009). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: Boylamsal bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 59(59), 345-366.
• Baykul, Y. (2000). İlköğretimde Matematik Öğretimi 1-5. Sınıflar İçin. Ankara: Pegem Yayınları.
• Chapman, E.N. (1999). Tutum En Değerli Varlığınız. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Christensen, L.B., Johnson, R.B. ve Turner, L.A: (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz (Çev. Eds. Ahmet Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık. Çakır, Ö. (2005). Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı Ve Eğitim Fakülteleri İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı Öğrencilerinin Mesleğe Yönelik Tutumları Ve Mesleki Yeterlik Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(9), 27-42.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Demir, Ö. ve Özmen, S.K. (2011). Üniversite öğrencilerinin üst biliş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 145-160.
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö. ve İmrol, F. (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Research in Education, 2(3), 130-148.
• Demiralay, R. ve Karadeniz, Ş. (2008). İlköğretimde yaşam boyu öğrenme için bilgi okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesi. Cypriot Journal of Educational Sciences, 3(2), 89-119.
• Detlor, B., Julien, H., Willson, R., Serenko, A. ve Lavallee, M. (2011). Learning outcomes of information literacy instruction at business schools. Journal of The American Society for Information Science and Technology, 62(3), 572-585.
• Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 6-19.
• Durdukoca, Ş.F. (2012, Nisan). “Öğretmen Adaylarının Bilişüstü Farkındalık Düzeyleri ve Mesleklerine İlişkin Özyeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi, An Analysis Of Metacognitive Awareness Levels And Self-Efficacy Beliefs Of Teachers Candidates.” 3rd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya.
• Erdem, A.R., Gezer, K. ve Çokadar, H. (2005). Ortaöğretim fen-matematik ve sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. 14. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 471-477, Denizli.
• Gardner, R. (1985). Social psychology and second language learning: the role of attitude and motivation. London: Edward Arnold.
• Gardner, R. (1980). On the validity of affective variables in second language acquisition: conceptual and statistical considerations. Language Learning, 30 (2), 255-270.
• Güçlü, N. (2000). Öğretmen davranışları, Milli Eğitim Dergisi, 147, 21-23.
• Güven, E. (2014). Tahmin-gözlem-açıklama destekli proje tabanlı öğrenme yönteminin çevre sorunlarına yönelik tutum ve davranışlara etkisi. Eğitim ve Bilim, 39 (173), 25-38.
• Hançerlioğlu, O. (1988). Ruhbilim Sözlüğü. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• IFLA, (2006). Guidelines on information literacy for lifelong learning. Erişim tarihi: 13.09.2017 Erişim linki: https://www.ifla.org/files/assets/information-literacy/publications/ifla-guidelines-en.pdf
• Irak, M., Çapan, D. ve Soylu, C. (2015). Üstbilişsel süreçlerde yaşa bağlı değişiklikler. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 64-75.
• İnceoğlu, M. (1993). Tutum Algı İletişim. Ankara: Verso Yayıncılık.
• Karakelle, S. ve Saraç, S. (20109. Üst biliş hakkında bir gözden geçirme: Üst biliş çalışmaları mı yoksa üst bilişsel yaklaşım mı? Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 45-60. Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. S. ve Yılmaz-Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221.
• Kartal, T. ve Afacan, Ö. (2013). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 76-96.
• Koç C. ve Karabağ, S. (2013). İlköğretim ikinci kademe (6-8. sınıf) öğrencilerinin bilişüstü yetileri ile başarı yönelimlerinin incelenmesi. NWSA: Education Sciences, 8(2),308-322.
• Koçak-Usluel, Y. (2006). Öğretmen adayları ve öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı öz-yeterliklerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 22, 233-243.
• Korkut, E. ve Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık öz-yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 178-188.
• Kurbanoğlu, S.S. (2010). Bilgi okuyazarlığı: Kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 723-747.
• Küçükahmet, L. (1976). Öğretmen Yetiştiren Kurum Öğretmenlerinin Tutumları, Ankara Üni-versitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Morgan, C. (1999). Psikolojiye Giriş (Çev. Ed.: Sirel Karakaş), Ankara: Hacettepe Üniversi¬tesi Psikoloji Bölümü Yayınları, Yay.No:1 Meteksan A.Ş.
• Nalçacı, A., Meral, E. ve Şahin, İ.F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ile medya okuryazarlıkları arasındaki ilişki. Eastern Geographical Review, 36, 1-12.
• Özaydınlık, K.B. (2018). Öğretmen adaylarının üstbilişsel öğrenme stratejileri ve öğretmen yeterlik algıları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Eğitim ve Bilim, 33(1), 125-143.
• Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 29-48.
• Polat, S. (2013). Pedagojik Formasyon Sertifika Programı ve Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. e-International Journal of Educational Research , 4(2), 48-60.
• Semerci, N. ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137-146.
• Terzi, A. R. ve Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52(52), 593-614.
• Tunca, N. ve Alkın-Şakin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 47-56.
• Tuncer, M. ve Bahadır, F. (2017). Öğretmen adaylarının üstbiliş düşünme becerileri algıları ve başarı yönelimlerine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1326-1343.
• Tuncer, M. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının araştırılması. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 101-115.
• Tuncer, M. ve Yılmaz, Ö. (2016). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma özyeterliği ve üstbiliş düşünme becerilerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 11(3), 2243-2260.
• Tuncer, M., Berkant, H. ve Doğan, Y. (2015). İngilizce dersine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching, 4(2 ), 260-266.
• Tuncer, M. ve Kaysi, F. (2015). Öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Turkish Journal of Education, 2(4), 44-54.
• Tuncer, M. ve Balcı, K. (2013). The research of the effect of computer and information literacy self-efficacy on the achievement of information literacy. Journal of Studies in Education, 3(4), 81-90.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.
• Yaşar, Ş., Sözer, E. ve Gültekin, M. (2000). İlköğretimde öğrenme-öğretme süreci ve öğretme¬nin rolü, VIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 452-461, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Walton, G. ve Hepworth M. (2011). A longitudinal study of changes in learners’ cognitive states druing and following an information literacy teaching intervention. Journal of Documentation, 67(3), 449-479.
• Vupa, Ö. ve Alma, Ö.G. (2008). Doğrusal regresyon çözümlemesinde çoklu bağlantı probleminin sapan değer içeren küçük örneklemlerde incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31, 97-107.