Yedigöller Bölgesinin (Erzurum/Türkiye) Botanik Kompozisyonu ve Mera Durumunun Belirlenmesi

Yıl 2024, , 114 - 123, 20.12.2024

Hüseyin Baykal , Muhammed İkbal Çatal , Adil Bakoğlu

https://doi.org/10.31195/ejejfs.1539258

Öz

Bu çalışma, Türkiye'nin Erzurum ili, İspir ilçesi, Yedigöller bölgesinde yer alan bir mera alanının 2020 yılında botanik kompozisyonu, toprağı kaplama oranı ve kalitesini incelemiştir. Bu parametreleri belirlemek için Lup yöntemi kullanılmıştır. Çalışma alanında toplam 44 takson belirlenmiş olup, bunlardan en baskın familyalar Asteraceae (13 takson), Poaceae (8 takson) ve Lamiaceae (4 takson)'dır. Toplam toprağı kaplama oranı %70,29 olarak belirlenmiştir. Bitki örtüsü içerisinde Poaceae türleri %40,38, Fabaceae %3,55 ve diğer familyalar %56,07 oranında yer almaktadır. Mera kalitesi 2,17 kalite derecesi ile "Zayıf" olarak değerlendirilmiştir. Bu bulgular, çalışma alanındaki meranın düşük kalitede olduğunu ve iyileştirme önlemlerine ihtiyaç duyduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Erzurum, botanik kompozisyon, Lup yöntemi, mera kalite derecesi

Determination of Botanical Composition and Rangeland Status of Yedigöller Region (Erzurum/Türkiye)

Öz

This study investigated the botanical composition, soil cover, and quality of a rangeland located in the Yedigöller region of İspir district, Erzurum province, Türkiye, in 2020. The Loop method was employed to determine these parameters. A total of 44 taxa were identified in the study area, with Asteraceae (13 taxa), Poaceae (8 taxa), and Lamiaceae (4 taxa) being the most dominant families. The overall soil cover was determined to be 70.29%. Poaceae species accounted for 40.38% of the vegetation cover, followed by Fabaceae (3.55%) and other families (56.07%). The rangeland quality was assessed as "Poor" with a quality index of 2.17. These findings indicate that the rangeland in the study area is of low quality and requires improvement measures.

Anahtar Kelimeler

Erzurum, botanical composition, Loop method, rangeland quality degree

Kaynakça

• Akdeniz, S. (2009). Ayaş-Kazan-Yenikent arasında kalan bölgenin florası. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Anonymous. (2008). Türkiye’nin çayır ve mera bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, 468 s.
• Anonymous. (2021). T.C. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Erzurum İl Müdürlüğü Kayıtları.
• Babalık, A. A., Kılınç, O. (2021). Isparta ili Yalvaç ilçesi Tokmacık köyü doğal merasında botanik kompozisyonun belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 22(3), 277-282.
• Babalık, A. A., Ercan, A. (2018). Eskişehir ili Karaören köyü merasının vejetasyon özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(3), 246-251.
• Babalık, A. A., Sarıkaya, H. (2015). Isparta ili Zengi merasında ot verimi ve botanik kompozisyonun tespiti üzerine bir araştırma. Türkiye Ormancılık Dergisi, 16(2), 96-101.
• Bakoğlu, A., Baykal, H., Çatal M. İ. (2021). A Research on the Determination of the Botanical Composition of the High Altitudes of Anzer Region (Ikizdere-RIZE). International Journal of Scientific and Technological Research, cilt.7, sa.10, ss.14-19.
• Bakoğlu, A. (1999). Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin bazı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi. Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Erzurum, Türkiye, 128s.
• Baykal, H., Bakoğlu, A., Çatal, M. İ. (2021). Legiş yaylasının (İkizdere-RİZE) botanik kompozisyonunun belirlenmesi. Eurasian Journal of Forest Science, 9(2): 63-69, DOI: 10.3195/ejejfs.907727
• Bilgin, F., Özalp, M. (2016). Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 135-147.
• Carlier, L., De Vliegher, D., Van Cleemput, O., Boeckx, P. (2005). Importance and functions of European grasslands. Communications in Agricultural and Applied Biological Sciences, 70, 5-15.
• Çaçan, E., Başbağ, M. (2016). Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen-Dikme köylerinin farklı yöney ve yükseltilerde yer alan mera kesimlerinde botanik kompozisyon ve ot veriminin değişimi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 53(1), 1-9.
• Çatal, M. İ., Baykal, H., Bakoğlu, A. (2019). Ovit yaylasının (İkizdere-RİZE) botanik kompozisyonunun belirlenmesi, Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 4, 435-440.
• Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., Yücel, C., İnal, İ. (2019). Adana ili Tufanbeyli ilçesi meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. KSÜ Tar Doğa Derg 22(1), 143-152, Doi: 10.18016/ ksutarimdoga.vi.448421.
• Davis, P. H. (1965-1985). Flora of Türkiye and The East Aegean Islands, Vol. 1-9, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P. H., Mill, R. R., Tan, K. (1988). Flora of Türkiye and The East Aegean Islands, Vol. 10, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• De Vries, D. M., De Boer, T. A., Dirver, J. P. P. (1951). Evalation of grassland by botanical research in the Netherlands. In Proc. United National Sci. Conf. on the Conservation and Utilization of Resources, 6, 522-524.
• Dursun, İ., Babalık, A. A., Saud, S. (2023). Determination of Vegetation Structure and Biomass Estimation in Kaplanlı Village Natural Rangeland in Isparta Province Using Geographic Information Systems (GIS). Innovative Research in Agriculture, Forestry and Water Issues, Duvar Publishing, ISBN: 978-625-6507-49-4, August 2023, Chapter 8, 155-176, İzmir.
• Erik, S., Guner, A., Yıldırımlı, Ş., Sümbül, H. (1996). Tohumlu bitkiler sistematiği laboratuvar kılavuzu. Literature Yayınları, Ankara.
• Euro+Med Plant Base. (2020). http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/query.asp/ [Accessed 16 September 2020].
• Fayetörbay, D. (2007). Palandöken Dağında Farklı Rakıma Sahip Mera Kesimlerinin Bitki Örtülerinin Karşılaştırılması. Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Tarla Bit. Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Gökkuş, A., Koç, A., Çomaklı, B. (1993). Çayır-mera uygulama kılavuzu. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No:142, A.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M. T. (ed.). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K. H. C. (2000). Flora of Türkiye. Vol. 11. Edinburgh: University Press. İspirli, K., Alay, F., Uzun, F., Çankaya, N. (2016). Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topografyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 14-22.
• Koç, A., Çakal, S. (2004) Comparison of Some Rangeland Canopy Coverage Methods. International Soil Congress Natural Resource Management for Sustaiable Development. 7-10 June, Erzurum, Türkiye, 41-45.
• Ok, H., Çaçan, E. (2023). Övündüler Köyü (Diyarbakır-Türkiye) merasının verim, botanik kompozisyonu ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. AÇÜ Orman Fakültesi Dergisi, 24(1), 148-154.
• Sürmen, M., Kara, E. (2018). Aydın ili ekolojik koşullarında farklı eğimlerdeki mera vejetasyonlarının verim ve kalite özellikleri. Derim, 35(1), 67-72, Doi: 10.16882/derim.2018.343428.
• Tosun, F. (1968). Doğu Anadolu kıraç meralarının ıslahında uygulanabilecek teknik metodların tesbiti üzerine bir araştırma. Zirai Araştırma Enstitüsü Araştırma Bülteni No: 29, Ankara.
• Türk, M., Bayram, G., Budaklı, E., Çelik, N. (2003). Sekonder mera vejetasyonunda farklı ölçüm metodlarının karşılaştırılması ve mera durumunun belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Bursa, 17(1), 65-77.
• Uzun, F., Alay, F., İspirli, K. (2016). Bartın ili meralarının bazı özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 174-183.
• Yavuz, T., Sürmen, M. (2016). Vegetation features of alpine and subalpine rangelands in Eastern Black Sea region. Scientific Papers Series A Agronomy, 54, 474-477.