Some Some plants with ethnobotanical use in the Eastern Anatolia Region and their usage possibilities in landscape designs

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 3, 92 - 106, 29.09.2021

Ş. Doğanay Yener , Betül Rüveyda Ay Ak

https://doi.org/10.31195/ejejfs.970506

Cited By: 3

Öz

The main purpose of landscape arrangements is to create aesthetic, ecological, functional and sustainable areas by strengthening the relation between human and nature. In this process, it is possible to create dynamic and aesthetic spaces by using plants having different color, texture, form and size. Within this diversity, natural plants which are the plant species that best adapt to the environmental conditions of the region and also acts as the main element of sustainable landscape designs. Our country is rich in terms of plant diversity with approximately 12000 natural plant taxa. While there are many studies about the use of these natural plant taxa in landscape designs. It is seen that they are not considered in the ethnobotanical context. In this study, by determining the ethnobotanical use of plants that people in the Eastern Anatolian Region benefit from in various ways; their widespread use in the region has been examined. Suggestions were made by evaluating the possibilities of using these plants in landscape designs, which are widely used in ethnobotany.

Anahtar Kelimeler

ethnobotany, natural plants, landscape

Doğu Anadolu Bölgesi’nin etnobotanik kullanımı olan bazı bitkilerin peyzaj düzenlemelerinde kullanım olanakları

Öz

Peyzaj düzenlemelerinin esas amacı insan ile doğa arasındaki bağı güçlendirerek, estetik, ekolojik, fonksiyonel ve aynı zamanda sürdürülebilir alanlar yaratmaktır. Bu süreç içerisinde sayısız renk, tekstür, form ve ölçüde bitki kullanarak dinamik ve estetik mekanlar oluşturmak mümkündür. Bu bitki çeşitliliği içerisinde doğal bitkiler; bulunduğu yörenin çevre koşullarına en iyi uyum sağlayan bitki türleri olarak sürdürülebilir peyzaj düzenlemelerinin başlıca elemanı olarak işlev görür. Ülkemiz sahip olduğu yaklaşık 12000 doğal bitki taksonu ile bitki çeşitliliği bakımından oldukça zengindir. Bu doğal bitki taksonlarının peyzaj düzenlemelerinde kullanımlarına yönelik çok sayıda çalışmaya rastlanırken; etnobotanik bağlamda ele alınmadıkları görülmektedir. Bu çalışmada Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki insanların çeşitli amaçlarla faydalandığı bitkiler literatürden tespit edilerek; bunların yöredeki yaygın kullanımları irdelenmiştir. Etnobotanik kullanımları yaygın olan bu bitkilerin, aynı zamanda peyzaj düzenlemelerinde kullanım olanakları değerlendirilerek önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

etnobotanik, doğal bitkiler, landscape

Kaynakça

• Atalay, İ. (1994). Türkiye Vejetasyon Coğrafyası, Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Atalay, İ., Mortan, K. (2006). Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Kendir, G., Güvenç, A. (2010). Etnobotanik ve Türkiye’de Yapılmış Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi Cilt 30 / Sayı 1 / Ocak 2010 / ss. 49-80, Ankara.
• Alpaslan, Z. (2012). Ergan Dağı (Erzincan)’nın Etnobotanik Özellikleri. Erzincan: Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bulut, G., Biçer, M., Tuzlacı, E. (2016). The folk medicinal plants of Yüksekova (Hakkari-Turkey). Journal of Pharmacy of Istanbul University, 46(2), pp. 115-124.
• Çakılcıoğlu , U., Khatun, S., Türkoğlu, İ., Hayta , Ş. (2011). Ethnopharmacological survey of medicinal plants in Maden (Elazig-Turkey). Journal of Ethnopharmacology, pp. 469-485.
• Çakılcıoğlu, U., Şengün, M. T., Türkoğlu, İ. (2010). An ethnobotanical survey of medicinal plants of Yazıkonak and Yurtbası Districts of Elazığ Province, Turkey. Journal of Medicinal Plants Research, 4(7), pp. 567-572.
• Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ. (2010). An ethnobotanical survey of medicinal plants in Sivrice (Elazıg-Turkey). Journal of Ethnopharmacology, Cilt 132, pp. 165-175.
• Çakır, E. A. (2017). Traditional knowledge of wild edible plants of Iğdır Province (East Anatolia, Turkey). Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 86(4).
• Dalar, A., Mükemre, M., Ünal, M., Özgökçe, F. (2018). Traditional medicinal plants of Ağrı Province, Turkey. Journal of Ethnopharmacology, Issue 226, pp. 56-72. Davis, P. (1965-1985). Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburg: Vol:1-9 University Press.
• Davis, P., Mill, R. R. ve Kit Tan. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Supplement). Edinburgh: Volume 10, University Press.
• Doğan, A. (2008). Ovacık (Tunceli) Yöresinin Geleneksel Halk İlacı Olarak Kullanılan Bitkileri. İstanbul: T.C. Marmara Üniversitesi Sağık Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, A. (2014). Pertek (Tunceli) Yöresinde Etnobotanik Araştırmalar. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, A., Tuzlacı, E. (2015). Wild Edible Plants of Pertek (Tunceli-Turkey). Marmara Pharmaceutical Journal, Cilt 19, pp. 126-135.
• Fırat, M. (2015). The Ethnobotanical Usage of Some East Anatolian (Turkey) Allium L. Species. Manas Journal of Agriculture and Life Science, 5(1), pp. 80-86.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, H.C., Hedge, I. (2000). Flora of Turkey and East Aegean Islands. (Supplement 2). Edinburg: Vol:11, University Press.
• Graham, L. E., Graham, J. M., Wilcow, L. W. (2004). Bitki Biyolojisi, Çeviri Editörü: Kani Işık, Akdeniz Üniversitesi, Palme Yayıncılık.
• Hayta, Ş., Polat, R., Selvi, S. (2014). Traditional uses of medicinal plants in Elazığ (Turkey). Journal of Ethnopharmacology, Cilt 154, pp. 613-623.
• Hennekens, S. M. ve Joop H.J.S. (2001) TURBOVEG, a comprehensive data base management system for vegetation data. Journal of vegetation science 12: 589-591.
• Heinrich, M., Barnes, J., Gibbons, S., Williamson, E.M. (2004). Fundementals of Pharmacognosy and Phytotherapy, Churchill Livingstone, Edinburgh.
• Kaval, İ. (2011). Geçitli (Hakkari) ve Çevresinin Etnobotanik Özellikleri. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kaval, İ., Behçet, L., Çakılcıoğlu, U. (2014). Ethnobotanical study on medicinal plants in Geçitli and its surrounding (Hakkari-Turkey). Journal of Ethnopharmacology, Cilt 155, pp. 171-184.
• Kaval, İ., Behçet, L., Çakılcıoğlu, U. (2015). Survey of Wild Food Plants for Human Consumption in Geçitli, Hakkari, Turkey. Indian Journal of Traditional Knowledge, 14(2), pp. 183-190.
• Kendir, G., Güvenç, A. (2010). Etnobotanik ve Türkiye’de Yapılmış Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı 1, ss. 49-80, Ankara.
• Korkmaz, E. (2018). Bahçesaray (Müküs) ve Çevresinin Etnobotanik Özellikleri ve Dijital Ortama Aktarımı. Van : Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Korkmaz, M., Alpaslan, Z., Turgut, N., İlhan, V. (2014). Ethnobotanical Aspects of Some Geophytes from Ergan Mountain, Turkey. Bangladesh Journal of Botany , 43(3), pp. 315-321.
• Korkmaz, M., Karakuş, S. (2015). Traditional Uses of Medicinal Plants of Üzümlü District, Erzincan, Turkey. Pakistan Journal of Botany, 47(1), pp. 125-134.
• Korkmaz, M., Karakuş, S., Özçelik, H., Selvi, S. (2016). An ethnobotanical study on medicinal plants in Erzincan, Turkey. Indian Journal of Traditional Knowledge, 15(2), pp. 192-202.
• Korkmaz, M., Karakuş, S., Selvi, S., Çakılcıoğlu, U. (2016). Traditional knowledge on wild plants in Üzümlü (Erzincan-Turkey). Indian Journal of Traditional Knowledge, 15(4), pp. 538-545.
• Leto, C., Tuttulomondo, T., Bella, S., Licata, M. (2012). “Ethnobotanical study in the Madonie Regional Park (Central Sicily, Italy)—Medicinal use of wild shrub and herbaceous plant species”. Journal of Ethnopharmacology 146: 90-112.
• Macit, M. G., Köse, Y. B. (2015). Medicinal plants used for folk medicine in Oltu (Erzurum/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 8(2), pp. 74-80.
• Mükemre, M. (2013). Konalga, Sırmalı, Dokuzdam Köyleri (Çatak-Van) ve Çevrelerinin Etnobotanik Özellikleri. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Mükemre, M., Behçet, L., Çakılcıoğlu, U. (2015). Ethnobotanical study on medicinal plants in villages of Çatak (Van-Turkey). Journal of Ethnopharmacology, Cilt 166, pp. 361-374.
• Mükemre, M., Behçet, L., Çakılcıoğlu, U. (2016). Survey of wild food plants for human consumption in villages of Çatak (Van-Turkey). Indian Journal of Traditional Knowledge, 15(2), pp. 183-191.
• Nadiroğlu, M., Behçet, L., Çakılcıoğlu, U. (2019). An ethnobotanical survey of medicinal plants in Karlıova (Bingöl-Turkey). Indian Journal of Traditional Knowledge, 18(1), pp. 76-87.
• Olgun, Ş. (2019). Arıcak (Elazığ) İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. Bingöl: T.C. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özgen, U., Kaya, Y., Coşkun, M. (2004). Ethnobotanical Studies in the Villages of the District of Ilıca (Province Erzurum), Turkey. Economic Botany, 58(4), pp. 691-696.
• Polat, R. (2019). Ethnobotanical study on medicinal plants in Bingöl (City center) (Turkey). Journal of Herbal Medicine, Cilt 16.
• Polat, R., Çakılcıoğlu, U., Satıl, F. (2013). Traditional uses of medicinal plants in Solhan (Bingöl- Turkey). Journal of Ethnopharmacology, pp. 951-963.
• Polat, R., Çakılcıoğlu, U., Ulusan, M. D., Paksoy, M. Y. (2015). Survey of wild food plants for human consumption in Elazığ (Turkey). Indian Journal of Traditional Knowledge, 1(1), pp. 69-75.
• Polat, R., Güner, B., Yüce Babacan, E., Çakılcıoğlu, U. (2017). Survey of wild food plants for human consumption in Bingöl (Turkey). Indian Journal of Traditional Knowledge, 16(3), pp. 378-384.
• Polunin, O. (1969). Flowers of Europe. New York, Toronto: Oxford University Press.
• Sõukand, R. ve Raivo, K. (2010). “Herbal landscape: the perception of landscape as a source of medicinal plants”. Trames: A Journal of the Humanities and Social Sciences 14: 207.
• Şengün, M.T., Boyraz, Z. (2008). Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinin Doğal Ortam Özelliklerinin Terör Faaliyetleri ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 13 , Sayı 20, Sayfalar 267 - 278.
• Tekin, S. (2011). Üzümlü (Erzincan) İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. Erzincan: Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Tetik, F. (2011). Malatya İlinin Etnobotanik Değeri Olan Bitkileri Üzerine Bir Araştırma. Malatya: Fırat Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü.
• Tetik, F., Civelek, Ş., Çakılcıoğlu, U. (2013). Traditional uses of some medicinal plants in Malatya (Turkey). Journal of Ethnopharmacology, Cilt 146, pp. 331-346.
• Tichý, L. ve Jason H. (2006). JUICE program for management, analysis and classification of ecological data. Czech Republic, Brno: Vegetation Science Group, Masaryk University,
• Tütenocaklı, T. (2002). Ayvacık (B1, Çanakkale) ve Çevresinin Etnobotaniği, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Yeşil, Y., Akalın, E. (2016). Fodder, veterinary and miscellaneous useful plants in Kürecik (Malatya- Eastern Turkey). İstanbul Eczazcılık Fakültesi Dergisi, 46(1), pp. 23-27.
• Yıldırım, B., Terzioğlu, Ö., Özgökçe, F., Türközü, D. (2008). Ethnobotanical and Pharmacological Uses of Some Plants in the Districts of Karpuzalan and Adiguzel (Van-Turkey). Journal of Animal and Veterinary Advances, 7(7), pp. 873-878.
• Ulusal Tez Merkezi: 10 Aralık 2020. <https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/>
• Türkiye Bitkileri: 20 Ocak 2021 <www.turkiyebitkileri.org>
• TR Dizin: 10 Aralık 2020. <https://trdizin.gov.tr/en/home/>
• ISI Web of Knowledge: 10 Aralık 2020. <https://login.webofknowledge.com/>
• TUBİVES: “Turkish Plants Data Service” 20 Mart 2021. <http://www.tubives.com/>