Problem Durumu: Öğretmenlerin, öğrencilerini ve kendi öğretim faaliyetlerini değerlendirmede öğretim programlarında tavsiye edilen ölçme değerlendirme tekniklerini kullanmaları önem taşımaktadır. Türkiye’de 2004 eğitim reformu ile yenilenmekte olan öğretim programları öğrencilerin, çok yönlü ve üst düzey düşünme becerilerini açığa çıkarıcı bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini öne sürmekte ve geleneksel değerlendirme yöntemleriyle birlikte alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanılmasını önermektedir. Bu ölçme araçlarının etkililiği programa yabancı olan ve bu araçları kullanan öğretmenler tarafından şüphe ile karşılanmakta ve bu durumda araçların uygulanması da oldukça güçleşmektedir. Alternatif değerlendirme tekniklerinin etkililiği ile ilgili günümüze kadar pek çok araştırma yapıldığı ve hala yapılmakta olduğu görülmektedir. Fakat hem alternatif değerlendirme tekniklerinin etkililiğini geniş ölçekte ortaya koyan hem de hangi değerlendirme tekniğinin akademik başarı üzerinde daha etkili olduğunu gösteren bir çalışmaya alan yazında rastlanmamıştır. Bu çalışma, son on yılda ülkemizde yapılan program değişikliği sebebiyle popülerliği gittikçe artan alternatif değerlendirme ile ilgili alan yazını gözden geçirmek için planlanmıştır. Bireysel araştırmalardan elde edilen veriler ve bulguların meta-analiz yöntemiyle birleştirilmesi araştırmanın temelini oluşturmaktadır. Bu sayede alternatif yöntemlerle değerlendirilen akademik
Eda GOZUYESIL – Isil TANRISEVEN /
Eurasian Journal of Educational Research 70 (2017) 37-56
55
başarının etki büyüklüğüne ulaşılması ve hangi değerlendirme tekniğinin daha etkili olduğunu tartışmaya imkân sağlayabilecektir.
Araştırmanın Amacı: Bu araştırma, alternatif değerlendirme tekniklerinin öğrencilerin akademik başarılarına etkisini ve akademik başarının kullanılan alternatif değerlendirme tekniği türlerine, tekniğin uygulandığı ders türüne ve öğretim kademesine göre farklılaşıp farklılaşmadığını meta-analiz yöntemiyle araştırmayı hedeflemiştir.
Araştırmanın Yöntemi: Bu çalışmada alternatif değerlendirme tekniklerinin akademik başarı üzerindeki etkililiği üzerine yapılmış birincil çalışmaların etki büyüklüklerinin hesaplanması, birleştirilmesi ve yorumlanması amacıyla meta-analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu anlamda öncelikle ilgili birincil çalışmalara ulaşmak için Türkiye’de alternatif değerlendirme tekniklerinin eğitim programlarına dâhil edildiği yıl olan 2004 yılı itibariyle yapılmış çalışmaların alan yazın taraması yapılmıştır. Bu taramada “alternatif değerlendirme”, “portfolyo”, “yapılandırılmış grid”, “tanılayıcı dallanmış ağaç”, “akran değerlendirme”, “öz değerlendirme” gibi anahtar sözcükler ile YÖK Ulusal Tez Merkezi, ERIC, PsycINFO, ASOS sosyal bilimler indeksi gibi veri tabanları ile üniversitelerin eğitim fakültesi dergileri taranmıştır. İlgili alan yazın çalışmasından sonra (1) alternatif değerlendirme tekniğinin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkisini inceleyen, (2) ön-test son-test deneysel ya da yarı deneysel en az iki bağımsız örneklem içeren, (3) etki büyüklüğü hesaplamaları için gereken istatistiksel veriler içeren, (4) alternatif değerlendirme tekniğini Türkiye’de uygulamış olan ve (5) 2004 – Ağustos 2014 yılları arasında yapılmış olan 26 çalışma analize dâhil edilmiştir. Bu çalışmalar araştırmacı tarafından geliştirilen ve % 98 oranında değerlendiriciler arası güvenirliğin tespit edildiği bir kodlama formuna işlenmiştir. . Bu çalışmada her çalışmanın etki büyüklüğü hesaplandıktan sonra etki büyüklüklerinin homojenliği testi için Cochran tarafından önerilen (k-1) serbestlik dereceli Ki-Kare heterojenlik testi (Q istatistiği) kullanılmıştır. Heterojenlik derecesinin belirlenmesi için ise I2 testi seçilmiştir. Meta-analizde sabit etkiler modeli uygulandığında elde edilen; grup içi, gruplar arası ve toplam heterojenlik değerlerinin kritik değerlerden yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle rastgele etkiler modeli kullanılarak etki büyüklükleri tekrar hesaplanmıştır. Heterojenliğin kaynağının tespiti için ise bazı kategorik değişkenler için moderatör analizi yapılmıştır. Yayın yanlılığın olup olmadığının test edilmesi için huni diyagramı oluşturulmuş ve Rosental’ın korumalı N testi ile sonuç desteklenmiştir.
Araştırmanın Bulguları: Çalışmaların etki büyüklüklerinin heterojen yapıda (Q>𝑥2, p< 0.05) ve çalışmalar arasındaki heterojenlik miktarının (I2=91) yüksek çıkması sonucunda yapılan moderatör analizi heterojenlik kaynağının birincil çalışmaların yapıldığı öğrenim kademeleriyle ilişkili olduğu görülmüştür. Diğer bir deyişle etki büyüklükleri çalışmaların yapıldığı ders türlerine göre ve çalışmalarda kullanılan alternatif değerlendirme teknikleri türlerine göre farklılaşmazken öğrencilerin öğrenim kademelerine göre etki büyüklükleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Bulgular alternatif değerlendirme tekniklerinin öğrencilerin akademik başarısı üzerinde pozitif ve yüksek düzeyde bir etkiye (d=0.84) sahip
56 Eda GOZUYESIL – Isil TANRISEVEN /
Eurasian Journal of Educational Research 70 (2017) 37-56
olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, bu tekniklerin kullanılması öğrencilerin matematik dersindeki akademik başarıları üzerinde geniş bir etkiye sahip olduğu (.90) ve portfolyo kullanımının da (d=1.01) etkisinin kayda değer olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan yayın yanlılığı analizi sonucunda, bu meta-analiz bulgularını çarpıtacak bir yanlılığın olmadığı elde edilen değerlerin yüksek güvenirlikte olduğu belirlenmiştir.
Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Mevcut araştırmanın sonuçları, alternatif değerlendirme tekniklerinin öğrencilerin akademik başarısı açısından geleneksel değerlendirme tekniklerine oranla daha başarılı olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak, alternatif değerlendirmenin etkililiği kullanılan değerlendirme tekniklerine ve ders türlerine göre anlamlı farklılık göstermediğinden farklı otantik değerlendirme tekniklerinin derslerde kullanılması öğrenci başarısını artırdığı söylenebilir. Ancak, bu tekniklerin etkililiği kullanıldığı öğrenim kademelerine göre anlamlı fark gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Alternatif değerlendirmeler daha üst düşünme becerileri gerektirdiği için alt kademlerde kullanımında daha az etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Bu tekniklerin özellikle ortaöğretim ya da yükseköğretimde kullanılmasının daha etkili olacağı söylenebilir. Bu meta-analiz çalışmada alternatif değerlendirme tekniklerinin etkililik düzeyi sadece akademik başarı açısından incelenmiştir. Yapılacak diğer meta-analiz çalışmalarında alternatif değerlendirme tekniklerinin tutum, kaygı ve motivasyon düzeyi açısından etkililiği araştırılabilir. Çalışmada meta-analiz için yapılan alan taramasında bazı derslere yönelik yeterli çalışmaya ulaşılamamıştır. Dolayısıyla ders türlerine göre karşılaştırmalarda bazı boyutlar eksik kalmıştır. Buna göre diğer dersler için yeni araştırmalar yapılması alan yazına katkı sağlayabilir.
Kelimeler: Otantik değerlendirme portfolyo performans etki büyüklüğü
Purpose: Recent trends have encouraged the use of alternative assessment tools in class in line with the recommendations made by the updated curricula. It is of great importance to understand how alternative assessment affects students’ academic outcomes and which techniques are most effective in which contexts. This study aims to examine the impact of alternative assessment techniques on achievement. Research Methods: In the study, a meta-analysis was conducted to combine the effect sizes of the primary studies during data collection and data analysis. Findings: Data analysis indicated that alternative assessment techniques have a significant and positive effect (d=0.84) on students academic achievement. Such techniques have been found to be more effective in Mathematics courses (d=0.84), and the effect of using portfolios in class (d=1.01) is worthy of note. In accordance with the moderator analysis, whereas the effect sizes do not significantly vary in terms of subject matter and type of alternative assessment technique, there is a significant difference in the effect sizes in terms of school levels of students.
Implications for Research and Practice: The results highlighted portfolios as a highly effective assessment technique for students’ academic achievements, and it revealed the impact of alternative assessment techniques on enhancing academic outcome. However, the low effectiveness of authentic assessment at the primary level may be associated with the development of creativity and critical thinking skills over time.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2017 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 17 Sayı: 70 |