Lisans Öğrencilerinin Fakülte Yaşam Niteliğinden Memnuniyet Düzeyleri

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 73, 1 - 18, 20.01.2018

Nermin Cıftcı Arıdag , Merve Aydın Rukiye Aydın

Öz

Problem Durumu: Üniversiteler içerisinde sadece yöneticileri ve eğitimcileri barındırmamaktadır. Eğitim hizmetinin sunulduğu öğrenciler de bu sistemin önemli bir paydaşıdır. Okul kurumunun varlık sebebi öğrenciler olduğundan, öğrencilerin okul yaşamının kalitesi hakkındaki görüşleri oldukça önemlidir. Okul yaşamının kalitesi, öğrencilerin okul ortamına ilişkin görüşlerine dayanmaktadır. Öğrencinin okul yaşam kalitesi üzerinde öğretmenlerin, diğer öğrencilerin ve yöneticilerin etkisi bulunmaktadır. Okul yaşam kalitesi ilişkili olduğu faktörlerle öğrencileri pek çok açıdan etkilemektedir. Bu nedenle okul yaşam kalitesi üzerinde ciddiyetle durulması gerekmektedir. Okul yaşam kalitesinin yüksek düzeyde olması, öğrencilerin okul yaşamından memnuniyet düzeylerinin artmasını sağlamaktadır. Okul yaşamından memnuniyet, öğrencilerin okula karşı olumlu bir tutum geliştirmelerine katkıda bulunabilir. Bu nedenle öğrencilerin okul yaşamından memnuniyet düzeylerinin yükselmesini sağlayacak çalışmaların yapılması gerekmektedir. Üniversite öğrencilerinin, fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeylerini etkileyen faktörlerin bilinmesi, yükseköğretim kurumlarında verilen eğitim hizmetinin

Nermin CIFTCI ARIDAG - Merve AYDIN - Rukiye AYDIN

Eurasian Journal of Educational Research 73 (2018) 1-18

17

kalitesini arttırabilmek açısından önem taşımaktadır. Ancak ilgili alan yazın incelendiğinde, ülkemizde bu konuda sınırlı sayıda araştırmanın yapıldığı gözlenmiştir. Bu gerekçeye dayanarak, bu araştırmanın yapılmasına karar verilmiştir. Araştırmada fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeyi cinsiyet, sınıf, bölüm tercihinden memnuniyet düzeyi ve algılanan sosyoekonomik düzeye göre incelenmiştir. Araştırmanın fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeyini etkileyen faktörlerin daha iyi bilinmesini sağlayarak, alan yazına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören lisans öğrencilerinin fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeylerini cinsiyet, sınıf, bölüm tercihinden memnuniyet düzeyi ve algılanan sosyoekonomik düzeye göre incelemektir.

Araştırmanın Yöntemi: Araştırmada nicel araştırma desenlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma evrenini Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde hazırlık eğitimi almamış olan, birinci, ikinci ve üçüncü sınıf lisans öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi oranlı küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmaya gönüllülük esası ile tüm bölümlerdeki öğrencilerden en az % 36 olacak şekilde katılım sağlandığı gözlenmiştir. Bu doğrultuda Fen Bilgisi Öğretmenliği (70, % 50.3), İlköğretim Matematik Öğretmenliği (77, % 48.1), Okul Öncesi Öğretmenliği (73, % 46.8), Sınıf Öğretmenliği (73, % 46.5), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği (69, % 47.3), Türkçe Öğretmenliği (54, % 36), Psikolojik Danışma ve Rehberlik (84, % 41.4) bölümlerinde öğrenim gören 500 gönüllü üniversite öğrencisi araştırmaya katılmıştır (katılım oranı: % 45). Veriler Fakülte Yaşamının Niteliği Ölçeği (FYNÖ), ve yazarlar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu ile toplanmıştır. Kişisel bilgi formunda araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyet, sınıf düzeyi, bölüm tercihinden memnuniyet düzeyi, algılanan sosyoekonomik düzey bilgileri yer almaktadır. Fakülte Yaşamının Niteliği Ölçeği “Fakülteden Memnuniyet”, “Öğretim Elemanlarından Memnuniyet”, “Sınıf Ortamı ve Öğrenci İlişkilerinden Memnuniyet” başlıklı üç alt boyuttan oluşmaktadır. Araştırma 2015-2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde yapılmıştır. Uygulama öncesinde gerekli izinler alınmıştır. Araştırmadaki tüm veriler gönüllülük ilkesine uygun olacak biçimde toplanmıştır. Bu doğrultuda uygulama öncesinde katılımcılara araştırmanın konusu, amacı ve önemi belirtilmiştir. Ayrıca araştırmada kimlik bilgilerinin istenmediği, ölçekteki soruların doğru cevabının olmadığı, cevapları içtenlikle ifade etmelerinin önemli olduğu ve verilerin araştırmacılar tarafından gizli tutulacağı öğrencilere aktarılmıştır. Toplanan veriler SPSS-21 istatistik programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde Fakülte Yaşamının Niteliği Ölçeği alt ölçek puanları ve toplam puanın cinsiyete göre karşılaştırılmasında Mann Whitney U-Testi; sınıf düzeyi, bölüm tercihinden memnuniyet düzeyi ve algılanan sosyoekonomik düzey değişkenlerine göre karşılaştırılmasında Kruskal Wallis H-Testi; hangi gruplar arasında farklılık olduğunu belirlemek için Dunnett C Testi ile incelenmiştir.

Araştırmanın Bulguları: Araştırmada fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeyinin fakülteden memnuniyet alt boyutu hariç tüm alt boyut ve ölçek toplam

18 Nermin CIFTCI ARIDAG - Merve AYDIN - Rukiye AYDIN

Eurasian Journal of Educational Research 73 (2018) 1-18

puana göre kadın öğrencilerde erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ölçeğin, tüm alt boyutlarına ve ölçek toplam puana göre öğrencilerin memnuniyet düzeyleri birinci sınıf öğrencilerinde en yüksek; üçüncü sınıf öğrencilerinde ise en düşük olarak tespit edilmiştir. Araştırma sonucuna göre Fakülte Yaşamının Niteliği Ölçeği tüm alt boyutlar ve ölçek toplam puan saptanmıştır. Bölüm tercihinden memnuniyet düzeyi “çok yüksek” ve “yüksek” olan öğrencilerin, bölüm tercihinden “düşük” ve “orta” olan öğrencilere göre fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeyleri daha yüksek çıkmıştır. Son olarak fakülteden memnuniyet alt boyutu hariç tüm alt boyutlarda ve ölçek toplam puanı algılanan sosyoekonomik düzeyini iyi olarak algılayan öğrencilerin, zayıf olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırma sonucuna göre kadın öğrencilerin fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeylerinin erkek öğrencilere göre yüksek olması, kadın öğrencilerin eğitimi daha fazla önemsemelerinden ya da kadın ve erkek öğrencilerin ulaşmak istedikleri eğitim düzeyinin farklı olmasından kaynaklanıyor olabilir. Kız öğrencilerin ulaşmak istedikleri eğitim seviyesinin erkek öğrencilere göre daha yüksek olması, öğrenim gördükleri fakülteyi daha olumlu algılamalarını sağlamış olabilir. Kadın öğrencilerin kariyer yapmaya, erkek öğrencilerin ise lisans sonrası bir an önce çalışma hayatına atılma gereksinimleri ya da zorunlulukları nedeniyle olabileceği şeklinde de yorumlanabilir. Sınıf düzeyi yükseldikçe, öğrencilerin fakülte yaşamının niteliğinden memnuniyet düzeylerinin azalması, zamanla öğrencilerin fakülteden beklentilerinin farklılaşması ile açıklanabilir. Bölüm tercihinden memnuniyet düzeyi yüksek olan öğrencilerin düşük olan öğrencilere göre memnuniyet düzeylerinin daha yüksek olması, bölüm tercihinden memnun olan öğrencilerin fakülteye severek gelmelerinden ve buna bağlı olarak fakülteye yönelik olumlu algılar geliştirmelerinden kaynaklanıyor olabilir. Araştırmada sosyo-ekonomik düzeyini “iyi” olarak algılayan öğrencilerin “ortanın altı” olarak algılayan öğrencilere göre memnuniyet düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmış, literatürde bu bulgular, farklılık gösteren araştırmaların yer aldığı görülmüştür. Araştırma sonuçları doğrultusunda, benzer içerikte başka bir araştırmanın farklı fakültelerde öğrenim gören öğrenciler üzerinde yapılabileceği, öğrencilerin memnuniyet düzeyini inceleyen araştırmalarda cinsiyet ve algılanan sosyoekonomik düzey değişkenleri açısından tutarsız sonuçlar yer aldığından bu değişkenleri içeren başka bir araştırmanın yapılabileceği, üniversiteye başlamadan önce bölüm tercihi yapacak olan öğrencilerin memnun olacakları bölümleri tercih etmelerinin desteklenebileceği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

YTU öğrencileri, cinsiyet, bölüm tercihi, algılanan sosyoekonomik düzey

Undergraduate Students' Satisfaction Levels on the Quality of Faculty Life

Öz

Purpose: School life quality influences students in many ways with factors related to it. For this reason, the quality of life of the school needs to be taken seriously. Satisfaction with school life can contribute to students' positive attitudes toward the school. When the relevant literature is examined, it is observed that a limited number of researches have been conducted in our country. Based on this reason, it has been decided to carry out this research. Research Methods: The screening model was used in the study. The study population consists of year one, two and three undergraduate students who didn’t receive preparatory education and who study in Yıldız Technical University Faculty of Education. The data were collected through Faculty Life Quality Scale (FLQS) and Personal information form.Findings: According to the study, it was observed that satisfaction level of faculty life quality was higher in female students than male students with respect to all the sub-dimensions, apart from the satisfaction of faculty sub-dimension, and total scale score. Student satisfaction levels, with respect to all the sub-dimensions and total scale score, were observed to be highest in year one students; and lowest in year three students. Students, who had a “very high” and “high” satisfaction level with their department choice, were observed to have higher satisfaction levels about faculty life quality than the students with “low” and “medium” satisfaction levels. Implications for Research and Practice: It was observed that Faculty Life Quality Scale total score differed according to gender, grade level, satisfaction level of department choice and perceived socio-economic status.

Anahtar Kelimeler

YTU students gender preference of department perceived socioeconomic level

Kaynakça

• Alaca, F. (2011). İki dilli olan ve olmayan öğrencilerde okul yaşam kalitesi algısı ve okula aidiyet duygusu ilişkisi [The relationship between perceptions of quality of school life and sense of school belonging among bilingual and monolingual students]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Altas, D. (2006). Üniversite öğrencileri memnuniyet araştırması [University students’ satisfaction research]. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. 11(1), 439-458.
• Aydin, S., Gormus, A. S. & Altintop, M. Y. (2014). Öğrencilerin memnuniyet düzeyleri ile demografik özellikleri arasındaki ilişkinin doğrusal olmayan kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi: Meslek Yüksekokulu’nda bir uygulama [The relationship between the satisfaction level of students and their demographic features with non-linear canonical correlation analysis: An application in vocational high school]. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 35-58.
• Ayik, A. & Atas-Akdemir, Ö. (2015). Öğretmen adaylarının okul yaşam kalitesi ve okula yabancılaşma algıları arasındaki ilişki [The relationship between pre-service teachers’ perceptions related to quality of school life and school alienation]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 21(4), 429-452.
• Barutcu-Yildirim, F., Yerin-Guneri, O. & Capa-Aydin, Y. (2015). Üniversite öğrencilerinin memnuniyet düzeyi ve ilişkili değişkenler [University students’ satisfaction level and related variables]. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 521-533.
• Bilgic, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi algısının arkadaşlara bağlılık ve empatik sınıf atmosferi değişkenleriyle ilişkisinin incelenmesi [Investigation of the relationships between the perception of school life quality and the variables of attachment to friends and empathic classroom atmosphere among elementary school students]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Buyukozturk, Ş., Kilic-Cakmak, E., Akgun, O.E., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods] (Yirminci baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cokluk-Bokeoglu, O. & Yilmaz, K. (2007). Üniversite öğrencilerinin fakülte yaşamının niteliğine ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Analysis of University Students’ Views about the Quality of Faculty Life Using Various Variables]. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 179-204.
• Durmaz, A. (2008). Liselerde okul yaşam kalitesi (Kırklareli İli Örneği) [Quality of school life in high schools (the case of Kırklareli province) ]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Egelioglu, N., Arslan, S. & Bakan, G. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin memnuniyet durumlarının akademik başarıları üzerine etkisi [The effect of satisfaction status of nursing students on their academic achievement]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi,13(1) 14-24.
• Erdogan, E. & Bulut, E. (2015). İşletme bölümü öğrencilerinin memnuniyet düzeylerini etkileyen faktörlerin araştırılması [Investigation of factors that affect satisfaction levels of business student’s]. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 151-170.
• Gedik, A. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi bağlamında okula yabancılaşma. [Alienation to school related to school life quality in secondary school students]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Haliloglu-Tatli, Z., Kokoc, M. & Karal, H. (2011). Satisfaction state of Computer Education and Instructional Technologies students: Karadeniz Technical University case. Elementary Education Online, 10(3), 836-849.
• Ihtiyaroglu, N. (2010). Öğretmen ve öğrencilere göre kaliteli eğitim. [Educational quality according to teachers and students]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Ilmen, E. (2010). Okul grubunun okul yaşam kalitesi ve akademik başarı üzerindeki etkisi [The effect school group on quality of school life and academic success]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Inal, U. (2009). Adana il sınırları içerisindeki yatılı ilköğretim bölge okullarında bulunan öğretmen ve öğrencilerin okul yaşam kalitesi algılarının incelenmesi [Examining perception of teachers and students at elementary boarding district school in borders of the province Adana with respect to the quality of school life]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kalayci, H. & Ozdemir, M. (2013). Lise öğrencilerinin okul yaşamının niteliğine ilişkin algılarının okul bağlılıkları üzerine etkisi [The ınfluence of students’ perceptions toward quality of school life on their school engagement]. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 293-315.
• Karatzias, A., Papadioti-Athanasiou, V., Power, K.G. & Swanson, V. (2001). Quality of school life. A cross-cultural study of Greek and Scottish secondary school pupils. European Journal of Education, 36(1), 91-105.
• Mok, M. & Flynn, M. (1997). Quality of school life and students' achievement in the HSC: A multilevel analysis. Australian Journal of Education, 41(2), 169-188.
• Ozdemir, S., Kilic, A.Ç., Ogdem, Z. & Er, E. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin fakülte yaşamının niteliğine ilişkin memnuniyet düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Examination of the Satisfaction Levels of Students in Faculty of Education on the Quality of Faculty Life According to Different Variables]. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 228-235.
• Sari, M. (2007). Demokratik değerlerin kazananımı sürecinde örtük program: Düşük ve yüksek “Okul Yaşam Kalitesine” sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma [The effect of hidden curriculum on gaining democratic values: a qualitative study in two elemantary schools having low and high quality of school life]. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Sahin, I.,
• Zoraloglu, Y.R. & Firat, N.S. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları [University students’ aims in life, educational goals, expectations from the university and their state of satisfaction]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 429-452.
• Thien, L.M. & Razak, N.A. (2013). Academic coping, friendship quality, and student engagement associated with student quality of school life: A partial least square analysis. Social Indicators Research, 112(3), 679-708.
• Topsakal, Y. & İplik, F.N. (2013). Üniversite öğrencilerinin kalite algıları ile memnuniyet ve tavsiye etme düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma [A research on determining the relationship between quality perceptions of university students with the level of satisfaction and recommendation]. Cag University Journal of Social Sciences, 10(2), 82-94.
• Tosun, M. (2012). Lisansüstü eğitimde kalite yönetimi: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde bir uygulama [Quality management in postgraduate education: An application in Social Sciences Institute of University of Inonu]. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Uzgoren, N. & Uzgoren, E. (2007). Dumlupınar Üniversitesi lisans öğrencilerinin memnuniyetini etkileyen bireysel özelliklerin istatistiksel analizi-Hipotez testi, ki-kare testi ve doğrusal olasılık modeli [The statistical analysis of the personal characteristics affecting the satisfaction of the undergraduates in Dumlupinar University- hypothesis testing, chi-square test and linear probability model]. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 173-193.
• Yelkikalan, N., Sumer, B. & Temel, S. (2006). Fakültelerin değerlendirilmesinde öğrenci algılamaları: Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma [Student perceptions in the evaluation of faculties: A study on the students of the Faculty of Economics and Administrative Sciences of Biga]. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.BF Dergisi, (10), 144-160.
• Yilmaz, K. & Cokluk-Bokeoglu, Ö. (2006). Fakülte yaşamının niteliği ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması [The quality of faculty life scale a study on validity and reliability]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 201-210.