Problem Durumu: Disiplinlerarası bir konu olan sınıf yönetimi pek çok boyutu olan bir kavramdır. Bu sebeple literatürde sınıf yönetiminin farklı boyutlarını içeren tanımlara rastlanmaktadır. Bu tanımlarda sınıf yönetimi; öğretmenlerin akademik öğretim için elverişli bir ortam oluşturma, öğrenciler ile olumlu ilişkiler geliştirme, sosyal/duygusal gelişimi teşvik etme ve sorunlu davranışa odaklanma davranışlarını içeren bir süreç, hedeflerin gerçekleştirilmesinde planlama, iletişim ve değerlendirmeye ilişkin tüm basamakların bilinçli bir şekilde uygulanması olarak ifade edilmektedir. Sınıf yönetiminin alt boyutları olarak; fiziksel ortamın düzenlenmesi, eğitimin etkili bir şekilde planlanması, uygulanması ve çocukların davranışlarının yönetilmesi başlıklarının kabul edildiği görülmektedir.
Sınıf yönetimi, öğretmenlerin çeşitli yeteneklerini içeren detaylı bir konu olmasına planlamanın ve uygulamanın birçok yönünü kapsamasına rağmen, okul müdürleri, öğretmenler, ebeveynler ve öğrencilerin gözünde en önemli endişe, disiplinin korunmasıdır. Ülkemizde yapılan sınıf yönetimi ile ilgili çalışmalar ise, çocukların istenmeyen davranışlarına ve disiplin yöntemlerine odaklanmaktadır. Bu nedenle sınıf yönetimi ile birlikte sınıf disiplini, bu çalışmada merkezi bir rol oynamaktadır.
Okul öncesi öğretmenlerinin disiplin sağlamak amacıyla en çok tepkisel kategoriye girebilecek davranış biçimlerine odaklandıkları, öğretmen adaylarının en çok tercih ettikleri disiplin modelinin yüzleştirme-anlaşma modeli olduğu, sınıf içinde en çok temizlik ve düzen, hareket ve akran ilişkileri ile ilgili kurallar koydukları, çocukları kontrol edebilme adına ceza ve ödül yöntemini kullandıkları görülmektedir. Bununla birlikte, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf kurallarını belirlerken çocukların düşüncelerini almadıkları, sınıf ile ilgili kararları kendilerinin aldıkları ve bu kararların uygulanması için ısrarcı oldukları, çoğunlukla emir cümleleri kullandıkları tespit edilmiştir.
Öğretmenin sınıf düzenini sağlaması ve her bir çocukla olumlu ilişkiler kurmasında pek çok kişisel özelliği etkili olmaktadır. Bu nedenle öğretmenin, hangi kişiler arası problem çözme becerisini kullandığının farkında olması önemlidir. Ayrıca öğretmenin aldığı kararlarda çocuk sevgisi, mesleki tecrübesi ve çocuk ile olan ilişkisinin de etkili olduğu düşünülmektedir. Ancak sınıf yönetimi ile ilgili araştırmaların, fiziksel ortamı organize etme, planlama ve eğitim etkinlikleri, sınıfta ilişki kurma ve iletişim, çocukların davranışlarını yönetme üzerine odaklandığı görülmektedir.
170 Sema BUYUKTASKAPU SOYDAN, Devlet ALAKOC PIRPIR, Ayse OZTURK SAMUR, Duriye Esra ANGIN
Eurasian Journal of Educational Research 73 (2018) 149-172
Araştırmanın Amacı: Araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlikleri ve disiplin anlayışlarının belirlenmesi, öğrenci-öğretmen ilişkisi, kişilerarası problem çözme ve çocuk sevmenin öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterlikleri ve disiplin anlayışlarını yordama gücünün incelenmesi amaçlanmaktadır.
Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırma, tekil ve ilişkisel tarama modellerinden yararlanılarak tasarlanmıştır. Tekil tarama modeli; okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin ve disiplin anlayışlarının betimlenmesi amacıyla, ilişkisel tarama modeli ise; öğretmenlerin disiplin anlayışları ve sınıf yönetimi yeterlilikleri ile öğretmen çocuk ilişkisi, kişilerarası problem çözme ve çocuk sevme arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik olarak kullanılmıştır.
Araştırma 180 okul öncesi eğitim öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenlerin belirlenmesinde olasılık dışı örnekleme türlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmanın Bulguları: Öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterliklerine ilişkin algılarının %19’unun yüksek, %11’inin düşük ve %70’inin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma bulgusu okul öncesi öğretmenlerinin %81’inin sınıf yönetimi yeterliklerinin desteklenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Öğretmenlerin benimsedikleri disiplin anlayışlarına ilişkin genel dağılım incelendiğinde ise, öğretmenlerin yarıdan fazlasının baskıcı/aşırı denetleyici disiplini ve itaate dayalı disiplini (%55) yüksek seviyede benimsediği görülmektedir. Bu bulgu öğretmenlerin disiplin anlayışının desteklenmesi gerektiğini göstermektedir.
Araştırmaya katılan öğretmenlerin baskıcı/aşırı denetleyici disiplin anlayışları ile yakınlık, çocuk sevme, probleme olumsuz yaklaşma ve mesleki kıdem arasında ve itaate dayalı disiplin anlayışları ile çocuk sevme arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Eşitlik anlayışına dayalı disiplin ile sınıf yönetimi yeterlilikleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğrenci merkezli disiplin ile araştırmada ele alınan diğer değişkenler arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlilikleri ile kişilerarası problem çözme becerileri alt boyutundaki yapıcı problem çözme arasında pozitif, kendine güvensizlik arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki görülmektedir. Öğretmenlerin baskıcı/aşırı denetleyici disiplin anlayışlarını yordayan değişkenler en yüksekten en düşüğe doğru sıralandığında bunlar; mesleki kıdem, probleme olumsuz yaklaşma ve çocuk sevmedir. Sınıf yönetimi yeterliliklerini ise birinci sırada yapıcı problem çözme becerileri, ikinci sırada eşitlik anlayışına dayalı disiplin anlayışı yordamaktadır.
Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırma sonucunda, öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterliklerinin desteklenmesi gerekliliğini sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin yarıdan fazlasının baskıcı/aşırı denetleyici disiplini ve itaate dayalı disiplini benimsediği görülmüştür. Mesleki kıdem, probleme olumsuz yaklaşma ve çocuk sevme değişkenleri öğretmenlerin baskıcı/aşırı denetleyici disiplin anlayışı puanlarını yordayan değişkenler olarak belirlenmiştir. Ayrıca mesleki kıdem değişkeni baskıcı/aşırı denetleyici disiplin anlayışının en güçlü yordayıcısı olarak saptanmıştır. Yapıcı problem çözme değişkeninin de öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterliklerinin en önemli yordayıcısı olduğu bulunmuştur.
Sema BUYUKTASKAPU SOYDAN, Devlet ALAKOC PIRPIR, Ayse OZTURK SAMUR, Duriye Esra ANGIN
Eurasian Journal of Educational Research 73 (2018) 149-172
171
Öğretmenlerin kişilerarası problem çözme becerilerinin sınıf yönetimi ile ilgili aldığı kararlarda etkili olduğu bulgusundan yola çıkarak, okul öncesi öğretmenlerinin, sınıf yönetimi ile ilgili pedagojik bilgilerinin yanı sıra kişiler arası problem çözme becerileri konusunda gelişimleri desteklenmelidir.
Öğretmenlerin çoğunluğunun sınıf yönetimi konusunda kendilerini yetersiz hissettikleri ve baskıcı disiplin anlayışını benimsedikleri bulgusu doğrultusunda, öğretmenlerin lisans eğitimleri sürecinde aldıkları teorik bilgileri uygulama sürecine aktaramadıkları ve uygulama sürecinde karşılaştıkları zorluklar sırasında desteklenmeye ihtiyaç duydukları düşünülmektedir. Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı ve üniversiteler işbirliğinde yapılacak projeler, eğitim seminerleri aracılığıyla okul öncesi öğretmenlerinin mesleki gelişimlerini tamamlamaları, teori ile uygulama arasında bağ kurulması sağlanarak yeterliliklerinin artırılmasının önemli ve gerekli olduğu söylenebilir.
Bu çalışmada ele alınmayan değişkenler işe koşularak öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterlilikleri ve disiplin anlayışları incelenebilir. Öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterlilikleri ve disiplin anlayışları nitel araştırma deseninde incelenebilir.
Okul öncesi sınıf yönetimi öğretmen öğrenci ilişkisi çocuk sevme kişilerarası problem çözme becerileri
Purpose: This research was carried out to determine the classroom management competency and the levels of perception of understanding of discipline among preschool teachers, the effect of their classroom management competency and understanding of discipline on child-teacher relationship, the relationship between interpersonal problem-solving and liking of children, the student-teacher relationship and the predictive power of interpersonal problem-solving and liking of children in teachers’ classroom management competency and understanding of discipline.Research Methods: The research was designed using single and correlational survey designs and the sample included 180 preschool teachers working at public and private preschools. Research data was collected using the “Scale of Classroom Management Competency Levels”, “Teacher’s Understanding of Discipline Scale”, “Interpersonal Problem-Solving Inventory”, “Barnett Liking of Children Scale” and “Teacher-Student Relationship Scale”. Findings: The results revealed that 81% of the teachers need to be supported in terms of classroom management and %55 of them in terms of understanding of discipline. The results showed that professional seniority, negative attitude towards problems and liking of children are the variables that predict strict/over-controlling understanding of discipline, and the constructive problem solving and the discipline based on understanding of equity are the variables that predict their classroom management competency. Implications for Research and Practice: Teachers’ development about interpersonal problem-solving skills must be supported as well as their pedagogical knowledge about classroom management. It is suggested that teachers’ classroom management competencies should be increased and their understanding of discipline should be developed via education seminars
Preschool Classroom management student-teacher relationship interpersonal problem-solving skills liking of children
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 20 Ocak 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 18 Sayı: 73 |