Halk Eğitim Merkezlerinde Karşılaşılan Sorunların Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 76, 125 - 146, 31.07.2018

Taha Yazar Ozlem Lala

Öz

Problem Durumu: Halk Eğitim Merkezleri bireylerin kişisel, mesleki ve sosyal gelişimlerine yardımcı olan, öğrenmeye, üretmeye, kendisine ve çevresine faydalı birer birey olmalarına katkı sağlayan çok önemli yaygın eğitim kurumlarıdır. İlk başta okuma yazma kursları olarak faaliyet gösteren ancak değişen sosyal, ekonomik ve teknolojik yaşamla birlikte ortaya çıkan farklı ihtiyaçları karşılamak üzere çeşitli alanlarda eğitimler veren bir kurum haline gelmiştir. Halk Eğitim Merkezlerinde verilen kurslar aracığı ile birçok kişi meslek sahibi olmakta ve ekonomiye katkı sağlamaktadır. Yetişkinlere yönelik önemli çalışmalar yapan Halk Eğitim Merkezlerinin amaçlarını daha iyi gerçekleştirmesi için sorunların belirlenmesi ve bu doğrultuda çözüm önerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı; öğretmen, usta öğretici ve kursiyerlerin Halk Eğitim Merkezlerinde karşılaştıkları sorunları değerlendirmektir. Araştırmanın amacına bağlı olarak şu sorulara yanıt aranmıştır:

1. Öğretmenlerin Halk Eğitim Merkezlerinde karşılaştıkları sorunlar nelerdir?

2. Usta öğreticilerin Halk Eğitim Merkezlerinde karşılaştıkları sorunlar nelerdir?

144 Taha YAZAR – Ozlem LALA

Eurasian Journal of Educational Research 76 (2018) 125-146

3. Kursiyerlerin Halk Eğitim Merkezlerinde karşılaştıkları sorunlar nelerdir?

4. Öğretmen, usta öğretici ve kursiyerlerin Halk Eğitim Merkezlerinde karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik önerileri nelerdir?

Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırmada nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır Halk Eğitim Merkezlerinde görevli 20 öğretmen, 46 usta öğretici ve bu kurslara devam eden 45 kursiyer oluşturmaktadır. Bu araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında görüşme yapılan öğretmen ve usta öğreticilerin belirlenmesinde sadece Halk Eğitim Merkezlerinde çalışıyor olmaları; kursiyerlerin belirlenmesinde ise katıldıkları kursa düzenli devam etmeleri ve bu araştırma için yapılan görüşmeye gönüllü olarak katılmaları ölçüt olarak alınmıştır. Araştırmanın verileri, görüşme tekniği türlerinden yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırmacılar tarafından açık uçlu iki sorudan oluşan bir görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmanın geçerliliğini sağlamak için eğitim bilimleri alanında iki uzmana bu sorular sunulmuş, uzmanların görüş ve önerileri doğrultusunda sorular uygulama için son şeklini almıştır. Araştırma verileri, araştırmaya gönüllü olarak katılan öğretmen, usta öğretici ve kursiyerlerle, araştırmacıların yüz yüze gerçekleştirdiği görüşmeler sonucu, katılımcıların kendi el yazılarıyla görüşme formundaki soruları cevaplandırmalarıyla elde edilmiştir. Görüşme sonucunda elde edilen verilerin analizinde betimsel ve içerik analiz tekniklerinden yararlanılmıştır. Bu doğrultuda veriler araştırmacılar tarafından incelenmiş, anlamlı veriler araştırmaya katılan öğretmen, usta öğretici ve kursiyerler için ayrı ayrı kodlanarak kategoriler oluşturulmuştur. Katılımcıların görüşlerinden yola çıkılarak oluşturulan her kategori için, görüşme formundaki ifadelerden doğrudan alıntılar yapılmıştır. Katılımcıların görüşlerini yansıtmak için alıntılar yapılırken, öğretmenler için (Ö8); usta öğreticiler için (UÖ5) ve kursiyerler için (K16) şeklinde kodlama yapılmıştır. Araştırmanın geçerliliğini sağlamak için eğitim bilimleri alanında iki uzmana görüşme soruları sunulmuş, uzmanların görüş ve önerileri doğrultusunda sorular uygulama için son şeklini almıştır.

Araştırmanın Bulguları: Öğretmenlerin, Halk Eğitim Merkezlerinde gerekli materyali bulma, öğrencilerin kurslara düzenli gelmemeleri, rehberlik hizmeti eksikliği ve yetersiz ders saati nedeniyle sorun yaşadıkları görülmüştür. Usta öğreticiler, Halk Eğitim Merkezlerinde gerekli materyali bulma, kadrosuz çalışma ve çalışmaları karşılığında düşük ücret alma, işle ilgili gelecek kaygısı taşıma, kurs modül sürelerinin azlığı, tatillerde kesilen sigorta, gereksiz evrak işleri, kurumda değer görmeme, özlük haklarının yetersiz oluşu, kendi alanında gelişim göstermeme ve kurslara yeterli öğrenci bulamama nedeniyle sorun yaşadıklarını belirtmişlerdir. Kursiyerler, Halk Eğitim Merkezlerinde ihtiyaç duydukları materyalin bulunmadığını, kantinin küçük olması nedeniyle oturma için yer sıkıntısı çekildiğini, farklı alanlara yönelik kursların bulunmadığını, temizliğe yeterince önem verilmediğini, kurs bitiminde ücret karşılığında sertifikaların alındığını ve derslik alanının yetersiz olduğunu belirtmişlerdir.

Taha YAZAR – Ozlem LALA

Eurasian Journal of Educational Research 76 (2018) 125-146

145

Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırma sonucunda Halk Eğitim Merkezlerinde öğretmenler, usta öğreticiler ve kursiyerler için yeterli materyalin olmadığı görülmüştür. Öğretmen ve usta öğreticilerin derslerini etkili bir biçimde sunabilmeleri ve öğrenmeyi kolaylaştırabilmeleri için gerekli materyale ihtiyaçları vardır. Materyal gereksinimini kursiyerlerin karşılayamadığı ve bu nedenle sorun yaşadıkları görülmüştür. Bu doğrultuda materyal sorununun ortadan kalkması için Halk Eğitim Merkezlerine ayrılan ödeneğin arttırılması ve ilgili kurumlarla işbirliği yapılması yoluna gidilebilir. Öğretmenlerin, kursa kayıt yaptıran ancak düzenli gelmeyen, ders esnasında ilgisiz olan ve tam olarak hangi alanda eğitim ihtiyacı olduğunu bilmeyen öğrenciler nedeniyle sorun yaşadıkları belirlenmiştir. Halk Eğitim Merkezlerinde rehberlik hizmetinin bulunması, öğrencileri ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirmede etkili olacağı ve öğrenciden kaynaklı diğer sorunları çözümünde de etkili olacağı söylenebilir. Usta öğreticiler Halk Eğitim Merkezlerinde kadrolu olarak çalışmak istediklerini belirtmişlerdir. Araştırma bulguları incelendiğinde usta öğreticilerin ücret, gelecek kaygısı, değer görmeme ve sigorta sorununun temelinde Halk Eğitim Merkezlerinde kadrosuz olarak çalışmalarının neden olduğu söylenebilir. Bu bağlamda kadrosuz usta öğreticilerin kadroya alınması konusunda yetkililerin bir çalışma yapması sağlanabilir. Araştırma bulgularında kursiyerlerin ders aralarında oturmaları için kantin alanının yetersiz olduğu ve derslik alanının küçük olduğu görülmüştür. Yetişkinlere yönelik eğitim veren Halk Eğitim Merkezlerinin binaları planlanırken, yetişkinlerin fiziki ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Değişen sosyal, kültürel, ekonomik ve toplumsal yaşamla birlikte kursiyerlerin farklı alanlarda eğitim ihtiyacı ortaya çıktığı araştırma bulgularında görülmüştür. Bu nedenle çağın ve toplumun gereksinimlerine uygun farklı alanlarda kursların verilmesinin faydalı olacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Halk eğitimi, yaşam boyu eğitim, yetişkin eğitimi, yaygın eğitim

Evaluation of the Problems Encountered in Public Education Centers

Öz

Purpose: Public Education Centers are important educational institutions where the knowledge and skills that the adults need are gained. The purpose of this research is to determine the problems encountered in Public Education Centers. Research Methods: A qualitative research method has been used in this research. The working group of the study is composed of 20 teachers, 46 qualified instructors and 45 trainees who attended courses in Diyarbakır Public Education Centers during the 2016–2017 academic year. The data of the study were collected by a semi-structured interview technique among the interview technique types. Descriptive and content analysis techniques were used in the analysis of the data obtained from the interview.

Findings: According to research findings, the teachers, the qualified instructors and the trainees stated that they had problems due to a "material shortage" in Public Education Centers in general. It was observed that the teachers faced problems related to trainees who registered for the courses but did not come to class regularly and a lack of guidance services. The fact that the qualified instructors are required to work for additional tuition fees without a permanent staff position and that they have problems in finding trainees for courses are among the problems mentioned in the research findings. Implications for Research and Practice: The findings of the research show that there is a material shortage in Public Education Centers. The budget allocated to the Public Education Centers needs to be increased to meet the materials needed in the courses.

Anahtar Kelimeler

Public education, lifelong education, adult education, non-formal education

Kaynakça

• Alabay, N. (2003). Kirikkale ilinde halk egitim merkezinde gorev yapan ogretmen ve usta ogreticilerin mezun olduklari kaynaklari ve halk egitim merkezi icerisindeki sorunlari. [Graduation sources of teachers and qualified instructors serving in public education center in kirikkale and their problems in public education center] (Unpublished master thesis). Gazi University. Ankara. Asir, S.K. (2011). Mamak halk egitim merkezinde acilan kurslara katilan kadinlarin egitim egitime katilma ve terk nedenleri. [The reasons for the participation and abandonment of the female trainees in the courses opened at mamak public education center] (Unpublished doctoral thesis). Ankara University. Ankara. Ata,
• E. (2016). Baskent halk egitim merkezindeki mesleki kurslara yetiskinlerin katilim oruntuleri. [Adult participation patterns in vocational courses in the baskent public education center]. (Unpublished master thesis). Ankara University. Ankara.
• Bilir, M. (2004). Kentlesme sürecinde yetiskinlerin egitim gereksinimi: Ankara mamak ilcesi, tuzlucayır semti, ege mahallesi ornegi. [Training needs of adults in urbanization process: Ankara mamak district, tuzlucayır district, ege neighborhood sample]. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 98-121. Buyukozturk, S., Cakmak, E K.., Akgun, O.E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2009). Bilimsel arastirma yontemleri. [Scientific research methods]. Ankara: Pegem Yayincilik. Celep, C. (2003). Halk egitimi. [Public education]. Ankara: Ani Yayincilik.
• Cercone, K. (2008). Characteristics of adult learners with implications for online learning Design. AACE Journal, 16(2), 137-159.
• Christensen, L.B., Johnson, R.B., & Turner, L.A. (2015). Research methods design and analysis. Ahmet Aypay (Translated). Ankara: Ani Yayincilik.
• Edwars, R. & Usher, R. (2001).Lifelong learning: A postmodern condition of education?American Association for Adult and Continuing Education, 51(4), 273-287.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel arastirma yöntemleri. [Scientific research methods]. Ankara: Ani Yayincilik.
• Elustu, A. (2007). Yetiskinlerin egitim ihtiyaclari ve halk egitimi ile ilgili farkindalik duzeylerinin belirlenmesi. [Determination of education needs and awareness level of the adults for public education]. (Unpublished master thesis). Marmara University. Istanbul.
• Geray, C. (1978). Halk egitimi. [Public education]. Ankara: Ankara Universitesi. Gunes, F. (1996). Yetiskin egitimi (Halk egitimi). [Adult education (Public education)].Ankara: Ocak Yayinlari. Guven, I. (2015). Turk egitim tarihi. [History of Turkish education]. Ankara: Pegem
• Yayincilik. Kaya, E. (2015). Turkiye’de halk egitimi merkezleri. [Public education centers in Turkey]. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3, 268-277. Kiziltepe, Z. (2015). Icerik analizi. Nitel arastırma yontem, teknik, analiz ve yaklasimlari [Content analysis. Qualitative research method, technique, analysis and approaches.] F. N. Seggie & Y.Bayyurt (Ed.). Ankara: Ani Yayincilik.
• Knowles, M. (1996). Adult earners: A neglected species. (S .Ayhan Translated). Ankara: Ankara University. Knowles, M., Holton, E., &
• Swanson, R. (2015). Adult education. Okhan Gunduz (Translated). Istanbul: Kaknus Yayinlari. Kurt, I. (2014). Yetiskin egitimi. [Adult education]. Ankara: Akçag Yayinlari.
• MNE (2010). Yaygin egitim kurumlari yonetmeligi. [Regulation on non - formal education institutions]. Official Newspaper. MNE (2011). Halk egitimi faaliyetlerinin uygulanmasina dair yonerge (2645 Sayili). [Guideline on the implementation of public education activities (No. 2645)]. Magazine of papers, 74.
• Merriam, S.B. (2013). A guide for qualitative research design and implementation (S. Turan Translated). Ankara: Nobel Yayincilik.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand oaks,CA: Sage. Miser, R. (2013). Training of local communities. In
• A. Yıldız & M. Uysal (Ed.), Adult education (pp. 273-285). Istanbul: Kalkedon Yayinlari. Okcabol, R. (2006). Halk egitimi. [Public education]. Ankara: Utopya Yayinlari.
• Patton, M.Q.(2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand oaks, calif: Sage. Robson, C. (2015). Real world research. (S. Cinkir & N. D. Kasimoglu Translated). Ankara: Ani Yayincilik.
• Rith, E. (2008). Redefining tradition: adult learners and higher education. Adult Learning, 19(1-2), 12-16.
• Smith, C.S. (2010). The great dilemma of improving teacher quality in adult learning and literacy. Adult Basic Education and Literacy. 4(2), 67.
• Tanir, M. (2006). Turkiye’de halk egitim hizmetlerinin yonetimi ve halk egitim merkezlerinin etkiligi uzerine alan arastirmasi. [A survey on the management of public education services and the impact of public education centers in Turkey]. (Unpublished master thesis). Gazi Universitesi. Ankara.
• Tasdemirci, E. (2010). Türk egitim tarihi. [History of turkish education]. Ankara: Gunduz Yayincilik.
• Temiz, M. (2009). Halk egitim merkezlerinde gorevli mesleki - teknik ve sosyal- kulturelkurslari ogretmenlerinin oz yeterlilik duzeylerinin incelenmesi. [Examination of self-sufficiency levels of teachers at vocational-technical and social-cultural courses in public training centers]. (Unpublished master thesis). Marmara Universitesi. Istanbul.
• Tezcan, F. (2012). Halk egitimi merkezi kurslarina katilan yetiksin ogrenenlerin guduselyonelimleri (Mugla ili merkez ilce halk egitimi merkezi kurslar ornegi). [Motivational orientations of adult learners participating in public education center courses (Mugla provincial center for public education courses)]. (Unpublished doctoral thesis). Ankara Universitesi. Ankara.
• Turkoglu, A., & Uca, S. (2011). Turkiye’de halk egitimi: tarihsel gelisimi, sorunlari ve cozum onerileri. [Public education in Turkey: historical development, problems and solution suggestions]. Adnan Menderes Universitesi Egitim Bilimleri Dergisi, 2, 48-62.
• Ural, O. (2013). Yetiskin egitiminde program alanlari. In A. Yildiz & M.Uysal (Ed.), Adult education (pp. 177-198)]. Istanbul: Kalkedon Yayinlari.
• Yancar, M. (2014). Halk egitim merkezlerinde duzenlenen mesleki ve teknik kurslara devam eden yetiskinlerin bu kurslari tercih etme nedenleri ve kursa iliskin beklentileri (Menemen ornegi). [Reasons of adults for choosing vocational and technical courses in public education centers and their expectations of the courses (Menemen's case)]. (Unpublished master thesis). Okan University. Istanbul.
• Yayla, D. (2002). Ucretli usta ogreticilerin yetiskin egitimi acısından yeterlik duzyleri. [Qualifying levels of paid qualified instructors in terms of adult education]. (Unpublished master thesis). Ankara Universitesi. Ankara.
• Yildirim, A., & Simsek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel arastirma yontemleri. [Qualitative research methods in the social sciences]. Ankara: Seckin Yayincilik.