Ortaokul Matematik Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilirlik için Matematik Eğitimi Üzerine Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 89, 111 - 136, 30.09.2020

Isil Isler Baykal Güliz Karaarslan Semız

Öz

Problem Durumu: Sürdürülebilirlik için eğitim, bireylerin yaşadığı gezegende kendi rolünü anlaması, geleceği tehdit eden yoksulluk, iklim değişikliği, çevrenin bozulması, nüfus artışı, eşitsizlik gibi karmaşık problemlerin birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu fark etmesini ve sürdürülebilir çözüm yollarının keşfetmesini sağlayan bütüncül ve disiplinler arası bir yaklaşımdır (UNESCO, 2011). Sürdürülebilirlik için eğitim bireylerin sürdürülebilir bir yaşam için gerekli olan bilgi, beceri, tutum ve değerlerle donatılmasını sağlar (UNESCO, 2017). Sürdürülebilirlik kavramı tek bir disiplinle değil, sanat, tarih, fen bilimleri, matematik gibi tüm disiplinlerle ilişkilendirilebilir (McKeown ve Hopkins, 2003). Ancak öğretmenlerin sürdürülebilirlik kavramını öğrencilerine nasıl öğretebilecekleri, nasıl derslerinde kullanabilecekleri hala tartışmalıdır (Andersson, 2017). Literatürde fen bilimleri sosyal bilimler, dil bilgisi gibi derslerde sürdürülebilirlik için eğitimin nasıl uygulanacağı üzerinde çeşitli çalışmalar bulunmaktadır (örn., Sund & Gericke, 2020). Avusturalya ve Yeni Zelanda gibi bazı ülkelerde ise sürdürülebilirlik kavramı tüm öğretim programlarında yer almakta ve öğrencilerin sürdürülebilirlik vizyonuyla yetiştirilmesi vurgulanmaktadır (Quinn vd., 2015). Türkiye’de genel olarak çevre ve sürdürülebilirlik kavramı özellikle fen bilimleri öğretimiyle ilişkilendirilmekte ve fen bilimleri öğretim programında yer almaktadır. Diğer taraftan matematik öğretiminin sürdürülebilirlikle ilişkilendirilmesi üzerine ulusal ve uluslararası literatürde henüz yeteri kadar çalışma bulunmamaktadır. Örneğin, İklim değişikliği konuları ve matematik konuları arasında yeteri kadar bağlantı kurulmamaktadır (Renert, 2011). Sürdürülebilirlikle ilgili konular gerçek yaşamdan örnekler verilerek matematik derslerinin öğretiminde kullanılabilir (Hamilton & Pfaff, 2014; Renert, 2011).

Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı ortaokul matematik öğretmen adaylarının sürdürülebilirlik kavramının matematik öğretimi ile ilişkilendirilebilmesi üzerine görüşlerini araştırmak ve sürdürülebilirlik için matematik eğitimi hakkındaki farkındalıklarını ortaya çıkarmaktır. Bu kapsamda bu çalışmada aşağıdaki araştırma sorularına cevaplar aranmıştır:

1) Ortaokul matematik öğretmen adaylarının matematik öğretiminin sürdürülebilirlikle ilişkilendirilmesine yönelik görüşleri nelerdir?

a. Ortaokul matematik öğretmen adaylarının sürdürülebilirliğe yönelik görüşleri nelerdir?

b. Ortaokul matematik öğretmen adayları sürdürülebilirlik ile matematik öğretimi arasında nasıl bir ilişki kurmaktadırlar?

c. Ortaokul matematik öğretmen adayları hangi matematik konuları ve sürdürülebilirlik konularının ilişkilendirilebileceğini düşünmektedirler?

Araştırma Yöntemi: Araştırma sorularına cevap aramak için çalışma temel nitel araştırma deseni (Merriam, 2009) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yorumlayıcı bir yaklaşımla matematik öğretmen adaylarının sürdürülebilirlik konuları ile matematik öğretiminin ilişkilendirilmesi üzerine sahip oldukları görüşler incelenmiştir. Katılımcılar, Ankara ilinde bulunan bir devlet üniversitesinin son sınıfında okuyan 10 ortaokul matematik öğretmen adayından oluşmaktadır. Katılımcıların 9’u kadın, 1’i erkektir. Katılımcıların kayıtlı oldukları öğretmen yetiştirme programı 5-8. sınıflara matematik öğreten öğretmenler yetiştirmeyi amaçlayan 4 yıllık bir programdır. Program genel olarak Fen-Edebiyat Fakültesi’nden alınan alan dersleri, Eğitim Bilimleri Bölümü’nden alınan eğitim bilimleri dersleri ile öğretmen adaylarının kendi programlarından aldıkları matematik öğretimiyle ilgili derslerden oluşmaktadır. Ayrıca program matematik öğretmen adaylarına 6 seçmeli ders önermektedir. Bu derslerin arasında “Sürdürülebilirlik için Eğitim ve Farkındalık” dersi de yer almaktadır. 10 öğretmen adayından 3’ü görüşmeler sırasında bu seçmeli dersi aldığını ya da almakta olduğunu belirtmiştir. Katılımcılar Matematik Öğretmenliği programında derslerinin çoğunu tamamlamış olmaları ve öğretmen olmaya yakın oldukları için amaçlı örneklem yöntemiyle seçilmişlerdir. Çalışmanın verileri ise, 2017-2018 Güz yarıyılında yarı yapılandırılmış yaklaşık yarım saat süren bireysel görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Görüşmeler deşifre edildikten sonra, çalışmanın verileri kodlanmıştır. İlk olarak, “Birinci Döngü, önerilen bazı genel yönergelerle kodlamaya açık uçlu yaklaşım” olarak tanımlanan ilk kodlama kullanılmştır (Saldaña, 2009, s. 81). Bu aşamada, sürdürülebilirlik tanımı ve sürdürülebilirlik için eğitim tanımına ilişkin literatürden gelen kodlardan yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik için eğitim, sürdürülebilirlik, matematik öğretimi, ortaokul matematik öğretmen adayları

Middle School Pre-Service Mathematics Teachers’ Opinions related to Mathematics Education for Sustainability

Öz

Purpose: Subject teachers can contribute to education for sustainability by integrating sustainability concept into their courses. By relating mathematics topics with today’s world problems, mathematics teachers can realize the significance of teaching sustainability. As a starting point, this study aimed to investigate the opinions of middle school pre-service mathematics teachers related to incorporating sustainability to their teaching.

Method: In this study, a basic qualitative research design was used. The data were collected using semi-structured interviews with 10 middle school pre-service mathematics teachers. A coding manual was developed considering the relevant literature.

Findings: The findings revealed that pre-service mathematics teachers, except one of them, were aware of the concept of sustainability. However, most of them could not describe multiple aspects of sustainability; particularly, they defined sustainability concerning its environmental dimension. They also defined the purpose of education for sustainability as increasing individuals’ environmental awareness. Pre-service mathematics teachers stated that while teaching mathematics, sustainability can be both a goal and a context or sustainability can be used as a context.

Implications for Research and Practice: While teaching mathematics, sustainability topics can be used to design worthwhile problems using real-life examples. As a follow-up study, when these pre-service mathematics teachers start their profession, they can be asked to prepare sustainability integrated mathematics lessons and implement with their students. They can be observed and interviews can be conducted to understand their perceptions and experiences related to sustainability integrated mathematics teaching.

Anahtar Kelimeler

Education for sustainability, sustainability, mathematics teaching, middle school pre-service mathematics teachers

Kaynakça

• Andersson, K. (2017). Starting the pluralistic tradition of teaching? Effects of education for sustainable development (ESD) on pre-service teachers’ views on teaching about sustainable development. Environmental Education Research, 23 (3), 436-449.
• Barwell, R. (2013). The mathematical formatting of climate change: Critical mathematics education and post-normal science. Research in Mathematics Education, 15(1), 1-16, doi: 10.1080/14794802.2012.756633
• Barwell, R. (2018). Some thoughts on a mathematics education for environmental sustainability. In P. Ernest (Ed.), The Philosophy of Mathematics Education Today (pp.145-160). ICME-13 Monographs. UK: Springer.
• Birdsall, S. (2014). Measuring student teachers’ understandings and self-awareness of sustainability, Environmental Education Research, 20 (6), 814-835, DOI: f10.1080/13504622.2013.833594
• Birdsall, S. (2015) Analysing teachers’ translation of sustainability using a PCK framework, Environmental Education Research, 21 (5), 753-776, DOI:10.1080/13504622.2014.933776
• Burmeister, M., Schmidt-Jacob, S., & Eilks, I. (2013). German chemistry teachers’ understanding of sustainability and education for sustainable development: An interview case study. Chemistry Education Research and Practice, 14(2), 169-176.
• Cavas, B., Ertepinar, H., & Teksoz, G. (2014). Sustainability in schools of education in Turkey: In the words of lecturers. Journal of Baltic Science Education, 13(4), 469-482.
• Erkan, A., Pfaff, T., Hamilton, J., & Roger, M. (2012, February). Sustainability themed problem solving in data structures and algorithms. In SIGCSE-12: Proceedings of the 43rd SIGCSE Technical Symposium on Computer Science Education, Raleigh, NC, USA.
• Evans, N., Whitehouse, H., & Hickey, R. (2012). Pre-service teachers’ conceptions of education for sustainability. Australian Journal of Teacher Education 37(7), 1–12
• Gutstein, E., & Peterson, B. (2005). Rethinking mathematics: Teaching social justice by the numbers (2nd ed.). Milwaukee, WI: Rethinking Schools.
• Gutstein, E. (2007). Connecting community, critical and classical knowledge in teaching mathematics for social justice. The Montana Mathematics Enthusiast, ISSN 1551-3440, Monograph 1, pp. 109-118http://www.educ.fc.ul.pt/docentes/jfmatos/areas_tematicas/politica/Gutstein.pdf
• Gutstein, E. (2018). The struggle is pedagogical: Learning to teach critical mathematics. In P. Ernest (Ed.), The Philosophy of Mathematics Education Today (pp.131-143). ICME-13 Monographs. UK: Springer.
• Hamilton, J., & Pfaff, T. J. (2014) Sustainability education: The what and how for mathematics, Primus, 24(1), 61-80, doi: 10.1080/10511970.2013.834526
• Hauge, K. H., & Barwell, R. (2017). Post-normal science and mathematics education in uncertain times: Educating future citizens for extended peer communities. Futures, 91, 25-34.
• Higher Education Council (2018). Mathematics teacher education undergraduate program [Matematik oğretmenligi lisans programı] Retrieved May 20, 2018 from http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Matematik_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf
• Karaali, G., & Khadjavi, L. S. (2019). Mathematics for social justice: Resources for the college classroom. USA: Maapress.
• Karaarslan-Semiz, G., & Teksoz, G. (2019). Developing the systems thinking skills of pre-service science teachers through an outdoor ESD Course. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, doi:10.1080/14729679.2019.1686038.
• Kawaga, F. (2007). Dissonance in students’ perceptions of sustainable development and sustainability Implications for curriculum change. International Journal of Sustainability in Higher Education, 8(3), 317-338.
• Kilinc, A., & Aydın, A. (2013). Turkish student science teachers’ conceptions of sustainable development: A phenomenography. International Journal of Science Education, 1(1), 1-22.
• McKeown, R. (2002). ESD toolkit. USA: Energy, environment and resource center. Retrieved October 20, 2015 from http://www.esdtoolkit.org/
• McKeown, R., & Hopkins, C. (2003). EE ≠ ESD: Diffusing the worry. Environmental Education Research, 9(1), 117-28. doi: 10.1080/1350462032000034395
• McKeown, R. (2012). Teacher education 1992 and 2012: Reflecting on 20 years. Journal of Education for Sustainable Development, 6(1), 37-41. doi:10.1177/097340821100600109
• Mehmetlioglu, D. & Karaarslan, G. (2015, August). Looking into mathematics education in early childhood through sustainability lens. Paper presented at OMEP World Assembly and Congress, Washington, America.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research. A guide to design and Implementation. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Ministry of National Education (MoNEa) (2018). Science education curriculum (Grades 3-8) [Fen bilimleri dersi (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı] Retrieved July 10, 2018 from http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
• Ministry of National Education (MoNEb) (2018). Mathematics education curriculum (Grades 1-8) [Matematik dersi (1,2, 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı] Retrieved August 15, 2018 from http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=329
• Nicol, C. (2018). Connecting mathematics, community, culture and place: Promise, possibilities and problems. In Kaiser G., Forgasz H., Graven M., Kuzniak A., Simmt E., XuB. (Eds.), Invited lectures from the 13th international congress on mathematical education. ICME-13 (pp.423-440). Switzerland: Springer.
• Petersen, J. F., & Alkis, S. (2009). How to eight grade students conceptualize sustainability. European Journal of Educational Studies, 1(1), 67-74.
• Renert, M. (2011). Mathematics for life: Sustainable Mathematics Education. For the Learning of Mathematics, 31(1), 20-26.
• Saldaña, J. (2009). The coding manual for qualitative researchers. London: Sage Publications.
• Serow, P. (2015). Education for sustainability in primary mathematics education. In: N.Taylor, F. Quinn. & C. Eames (Eds.), Education for sustainability in primary schools (pp. 177-193). Rotterdam: Sense Publishers.
• Sleurs, W. (2008). Competences for education for sustainable development (ESD) teachers. A framework to integrate ESD in the curriculum of teacher training institutes. Belgium: Comenius 2.1 Project.
• Steffensen, L., Hansen, R., & Hauge, K. H. (2016). Climate change in mathematics classrooms. Retrieved October 10, 2016 from https://blogg.hvl.no/cme/wp-content/uploads/sites/47/2017/04/Steffensen-CLIMATE-CHANGE-IN-MATHEMATICS-CLASSROOMS-1799_a.pdf
• Stratton, S. K., Hagevik, R., Feldman, A. & Bloom, M. (2015). Toward a sustainable future: The practice of science teacher education for sustainability. In S.K. Stratton, R. Hagevik, A. Feldman, M. Bloom (Eds.). Educating science teachers for sustainability, (pp.445-458), USA: Springer.
• Summers, M., & Childs, A. (2007). Student science teachers’ conceptions of sustainable development: An empirical study of three postgraduate training cohorts. Research in Science and Technology Education, 25(3), 307–327.
• Sund, P., & Gericke, N. (2020). Teaching contributions from secondary school subject areas to education for sustainable development- a comparative study of science, social science and language teachers. Environmental Education Research, 26 (6), 772-794, doi: 10.1080/13504622.2020.1754341
• Teksoz, G. (2014). Geçmisten ders almak: Surdurulebilir kalkınma icin egitim. Bogazici Universitesi Egitim Dergisi, 31(2).
• Tuncer, G., Tekkaya, C., & Sungur, S. (2006). Pre-service teachers’ beliefs about sustainable development: Effect of gender and enrolment to an environmental course. Hacettepe Faculty of Education Journal, 31, 179–187.
• UNDP (2017). Sustainable development goals. Retrieved June 10, 2018 from http://www.undp.org/content/dam/undp/library/corporate/brochure/SDGs_Booklet_Web_En.pdf
• UNECE (2011). Learning for the future. Competences in education for sustainable development. Switzerland: UNECE.
• UNESCO (2005). United Nations Decade of Education for Sustainable Development (2005-2014): International Implementation Scheme. Paris, UNESCO.
• UNESCO (2011). Education for sustainable development. An expert review of processes and learning. Paris: UNESCO.
• UNESCO (2013). Education for Sustainable Development (ESD): A Sound investment to accelerate African development. Paris: UNESCO.
• UNESCO (2014). Shaping the future we want. UN decade education for sustainable development (2005-2014) Final Report. Paris: UNESCO.
• UNESCO (2017). Education for sustainable development goals: Learning objectives. Paris: UNESCO.
• UNESCO (2018). Issues and trends in education for sustainable development. Paris: UNESCO.
• Quinn, F., Littledyke, M., & Taylor, N. (2015). Issues and dimensions of ustainability. In: N. Taylor, F. Quinn. & C. Eames (Eds.), Education for sustainability in primary schools (pp. 15-31). Rotterdam: Sense Publishers.
• Waltner, E. M., Scharenberg, K., Hörsch, C., & Riess, W. (2020). What teachers think and know about education for sustainable development and how they implement it in class? Sustainability, 12, 1690. doi:10.3390/su12041690
• Wilkins, J. L. (2008). The relationship among elementary teachers’ content, knowledge, attitudes, beliefs, and practices. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(2), 139-164.
• World Commission on Environment and Development [WCED] (1987). Our common future: World commission on environment and development. New York: Oxford University Press.