Handkerchıef In The Musıc Culture Of The Turkıc World Wıth Specıal Reference To Turkey, Kazakhstan And Azerbaıjan

Yıl 2024, , 227 - 248, 31.12.2024

Emin Yıldırım

https://doi.org/10.31722/ejmd.1468897

Öz

In Turkish culture, “handkerchief” is a significant cultural symbol that keeps multiple meanings inside in addition to being an expression of emotions, an accessory, a form of communication, a sign of politeness, a cultural object used in (folk) dances and performing arts, a tool for the realisation of prayers and wishes both in rites of passage and in daily life. It is possible to spot the handkerchief and its meanings referred to it in Turkish cultural products such as legends, epics, riddles, proverbs and folk songs. The common thought and behaviour patterns attributed to the handkerchief in Turkish culture are also reflected in the music repertoire of the Turkish world. If the lyrics of the works in the music culture of the Turkish world are analysed, it is possible to gain insight about the wide world of meanings attributed to the handkerchief and its relationship with music.
This study focuses on the meaning attributed to the handkerchief in the music cultures of the Turkish world, based on the lyrics in the music culture of Azerbaijan, Kazakhstan and Turkiye. For a deeper understanding of the subject, the lyrics in the music culture of countries other than Turkiye were translated into Turkish and analysed accordingly.

Anahtar Kelimeler

Handkerchıef, Turkish Culture, Music, Turkish World, Folk Music

TÜRKİYE, KAZAKİSTAN VE AZERBAYCAN ÖZELİNDE TÜRK DÜNYASI MÜZİK KÜLTÜRÜNDE MENDİL

Öz

Türk kültüründe mendil, gerek geçiş ritüellerinde, gerekse gündelik hayatta duyguların bir ifadesi, bir aksesuar, bir iletişim biçimi, kibarlık göstergesi, danslara eşlik etmede ve sahne sanatlarında kullanılan kültürel bir nesne, dua ve dilekleri gerçekleştirmede bir araç olmasının yanında, bünyesinde çoklu anlamlar taşıyan önemli bir kültürel semboldür. Türk kültüründe ortak kültürel bir unsur olan mendil ve ona atfedilen anlamları, Türk kültürüne ait, efsane, destan, bilmece, atasözü, türkü gibi kültürel ürünlerde de görmek mümkündür. Türk kültüründe mendile atfedilen, ortak düşünce ve davranış kalıpları, Türk dünyası müzik repertuvarına da yansımıştır. Türk dünyası müzik kültürü içerisinde yer alan eserlerin sözleri incelendiğinde mendile yüklenen anlam dünyası ve bunun müzik ile kurduğu ilişki hakkında fikir sahibi olmak mümkündür.
Bu çalışmada, Azerbaycan, Kazakistan ve Türkiye müzik kültürü içerisinde yer alan sözlerden hareket ederek, Türk dünyası müzik kültürleri içerisinde mendile yüklenen anlam üzerine odaklanmaktadır. Konunun daha iyi anlaşılması için Türkiye dışındaki ülkelere ait ülkelerin müzik kültürü içerisinde yer alan güfteler Türkiye Türkçesine çevrilerek irdelemeye tabi tutulmuştur

Anahtar Kelimeler

Mendil, Türk Kültürü, Müzik, Türk Dünyası, Türkü

Kaynakça

• Referans1 Aday, S. (2023). Kazak Türklerinin geleneksel folklor türleri üzerine bir tasnif denemesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13, 1075-1088.
• Referans2 Ekinci, E. (2016). Aşkın Gizli Dili Mendil. Erişim adresi https://www.ekrembugraekinci.com/article/?ID=679
• Referans3 Ersoy, İ. (2010). Kırım Tatar ritüeli “Tepreş” ekseninde diaspora, kimlik ve müzik. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Referans4 Karakaya, B. (2020). Osmanlı’da Mendil Alışkanlıkları. Erişim adresi https://www.gzt.com/nihayet/osmanlida-mendil-aliskanliklari-3546897
• Referans5 Heuristic. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim adresi https://sozluk.gov.tr
• Referans6 Heuristic. (t.y.). Türk Lehçeleri Sözlükleri. Erişim adresi https://turklehceleri.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/hepsi/anlam/mendil
• Referans7 Heuristic. (t.y.). Orta Asya Türk Musikisi Repertuar Notaları Kitabı. Erişim adresi www.tumata.com
• Referans8 Sipos, J.(2001). Kazakh folksongs from the two ends of the steppe. Budapest: Akadémiai Kiado.
• Referans9 Tanrıbuyurdu, G. (2010). Bir kültür taşıyıcısı bir gizli dil: klasik Türk şiirinde mendil. Milli Folklor Dergisi, 11(87), 196 – 203
• Referans10 Ünalan, Ö. (2023). İşlevsel halk bilimi kuramı çerçevesinde Türk halk kültüründe mendil. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 16(41), 98-122. https://doi.org/10.12981/mahder.1223549
• Referans11 Yıldırım, E. (2023). Kültürel kimlik ve sermaye kavramları bağlamında Manisa Salihli müzik pratikleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Müziği Anabilim Dalı, İzmir.