A Proposal for the Bridge Position, Height and Mounting the Sound Board on the Bağlama

Yıl 2018, Sayı: 13, 133 - 146, 28.12.2018

Ümit Çiçekçioğlu Ali Maruf Alaskan

https://doi.org/10.31722/konservatuvardergisi.491408

Öz

This article is about a study which is carried on the bağlama, the ancient instrument of Turkish traditional music. The current information on the instrument was used together with golden ratio calculation to improve the performance comfort and sound quality of the instrument. The string length, neck length and the bridge position of the instrument were recalculated in terms of ratio and proportion and the mounting position of the soundboard was redesigned. The assembly of the sound board on to the body in traditional production techniques of the bağlama is related to the form of the body, and this process is generally realized with empirical knowledge according to which the bridge is positioned in such a manner that it corresponds to 1/5 of the body. With the method offered, the mounting of the sound board is systematized in a way that requires the bridge to be positioned at the ¼ of the body. After this method which is different from the traditional construction techniques was applied, the sound analyses and characteristics of the instruments made were compared. When the data collected was analyzed, it is seen that the new method has positive effects on performance comfort, tension/stress and the sound quality of the instrument.

Anahtar Kelimeler

Baglama, Golden Ratio, Instrument Making, Music, Sound

BAĞLAMADA EŞİK YERİ, YÜKSEKLİĞİ VE KAPAK MONTAJI ÜZERİNE BİR ÖNERİ

Öz

Bu makalede geleneksel halk müziğimizin kadim çalgısı olarak kabul ettiğimiz bağlamanın günümüz bilgi ve birikimleri ile ele alınarak altın oran hesaplamaları ışığında yeniden ölçülendirilip icra rahatlığı ve ses kalitesi üzerinde iyileştirme ve geliştirme araştırması yapılmıştır. Çalışmada altın oran yöntemi kullanılarak, çalgının tel boyu, sap boyu ve eşik yeri yeniden oran orantı içerisinde hesaplanmış ve ses tahtasının montaj biçimi yeniden tasarlanmıştır. Bağlama yapım tekniği geleneğinde ses tahtasının ses kutusuna montajı, ses kutusuna verilen formla ilişkilidir ve bu işlem genel olarak ampirik bilgilerle yapılmakta ve eşik form boyunun 1/5’ lik kısmına denk gelecek biçimde konumlandırılmaktadır. Önerilen yöntemde, ses tahtasının, ses kutusuna montajı bir sisteme göre yapılmakta ve eşik form boyunun 1/4 üne konumlandırılmaktadır. Geleneksel yapım tekniklerinden farklı olarak gerçekleştirilen bu yöntem sonrasında üretilen çalgıların ses analizleri ve tını karakterleri karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgulardan, çalışmamızda önerilen yöntemin, çalgının icra rahatlığı, gerilim ve basınçlar ile tınısal özellikleri üzerinde olumlu sonuçları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağlama, Altın Oran, Çalgıyapım, Müzik, Ses

Kaynakça

• Açın, C. (1994). Enstruman bilmi (Organoloji). İstanbul: Yenidoğan Basımevi Ltd. Şti.
• Alaskan, A. M. (2012). Strüktüel özelliklere bağlı olarak deride müziksel ses ve özelliklerinin araştırılması. İzmir (Basılmamış Doktora Tezi).
• Ayhan Zeren, P. D. (2014). Müzik fiziği. İstanbul: Pan Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Çağlarca, S. (1997). Altın oran. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Dunlop, R. A. (2011). Altın oran ve fibonacci sayıları. Ankara: Tubitak.
• Gazimihal, M. R. (2001). Ülkelerde kopuz ve tezeneli çalgılar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karababa, H. (2005). Nefesi bağlama tarihçesi. Ankara: Yurtrenkleri Yayınevi.
• Kurt, İ. (1989). Bağlamada düzen ve pozisyon. İstanbul: Pan yayımcılık.
• Picken, L. (1975). Folk musical ınstruments of Turkey. New York: Oxford University Press.
• Say, A. (1992). Müzik ansiklobedisi. Ankara: Başkent Yayınevi.
• Uygun, Y. M. (1999). Safiyyüddin Abdülmü'min Urmevî ve Kitabü'l-Edvarı. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Kaynak kişi: Kemal Eroğlu