Gender and dance: Izmir province, Ödemiş District Traditional Women Dances

Yıl 2020, Sayı: 16, 253 - 262, 30.06.2020

Hale Yamaner Okdan

https://doi.org/10.31722/ejmd.758927

Cited By: 1

Öz

The nature of dance, a nonverbal form of communication in which an individual expresses himself/herself through movements, is free. In the case of traditional dances, it is seen that the dance is subject to a set of rules set by the community to which it belongs. Social rules of dance differ in terms of gender. In this article, the effects of social rules on traditional women dances in Ödemiş district are analyzed in a structural and functional context, and the elements such as space, performance time, musical instruments accompanying dance performance and dance repertoire are discussed. The women dances of the region were evaluated within the framework of the dances performed individually and as a group. In the gender stereotypes of women, the issues such as age and marital status are also influential and the ways in which these elements shape the society’s expectations from women are addressed in the traditional dances of Ödemiş. Our individual field research data in the region is source of this article.

Anahtar Kelimeler

Traditional dance, traditional women dances, gender, women zeybek dances, İzmir Ödemiş women dances

TOPLUMSAL CİNSİYET VE DANS: İZMİR İLİ ÖDEMİŞ İLÇESİ GELENEKSEL KADIN OYUNLARI

Öz

Hareketler yoluyla bireyin kendini ifade ettiği sözsüz bir iletişim şekli olan dansın doğası özgürdür. Geleneksel danslar söz konusu olduğunda, dansın ait olduğu toplum tarafından belirlenmiş birtakım kurallara tabi olduğu görülür. Dansın toplumsal kuralları kadın ve erkek cinsiyetlerinde farklılık gösterir. Bu yazıda dans olgusu toplumsal cinsiyet bağlamında ele alınmakta, evrensel ve yerel boyutta kadın cinsiyetine yüklenmiş toplumsal rollere değinilerek, İzmir ili Ödemiş ilçesi örneklemi üzerinden geleneksel kadın oyunları incelenmektedir. Toplumsal kuralların Ödemiş ilçesi geleneksel kadın oyunlarına yapısal ve işlevsel bağlamda etkileri üzerinde durulan bu çalışmada, oyunların mekan, icra zamanı, dans icrasına eşlik eden çalgılar ve dans repertuarı gibi unsurları ele alınmaktadır. Bölgenin kadın oyunları bireysel ve grup halinde oynanan oyunlar çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kadına dair toplumsal cinsiyet kalıp yargılarında yaş, evli veya bekar olma gibi unsurların da etkili olduğu ve toplumun kadından beklentilerine bu unsurların ne şekilde yön verdiği Ödemiş geleneksel oyunları özelinde ele alınmaktadır. Yazıya bölgede yaptığımız kişisel alan araştırması verilerimiz kaynaklık yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel dans, geleneksel kadın oyunları, toplumsal cinsiyet, kadın zeybek oyunları, İzmir Ödemiş kadın oyunları

Kaynakça

• Aktaş, G. (2012). Kadınların Öznel Kimliklerini İnşa Etme Süre-cinde Aile İçi Kültürel Söylemler, The Journal of Academic Science Studies. Vol: 5 Issue 8.
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık. Ankara: KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S:16.
• Butler, J. (2005). Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. Çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları.
• Dökmen, Z. Y. (2010). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ercan, C. A. (2014). Cinsiyetin Toplumsal Rol’deki Yeri, Elfriede Jelinek’in Seçilmiş Romanlarında Kadınlık. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Eroğlu, T. (2010). Türk Dans Antropolojisine Giriş. Ankara: Yurtrenkleri Yayınevi.
• Fine, C. (2010). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması. Çev. Kıvanç Tanrıyar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Köysüren, A. Ç. (2013). Kültürel ve Dini Algıda Toplumsal Cinsiyet. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Ögel, B. (1991). Türk Kültür Tarihine Giriş. C. 9, S. 638, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Paglia, C. (2004). Cinsel Kimlikler, Nefertiti’den Emiliy Dickinson’a Sanat ve Çöküş. Çev. Anahid Hazaryan, Fikriye Demirci, Ankara: Epos Yayınları.
• Sümbül, M. (1997). Halk Oyunlarının İşlevleri. Folklor ve Edebiyat Entoloji Halkbilim Antropoloji Dergisi. Sayı:11, Ankara.
• Togan, Z. V. (1946). Umumi Türk Tarihine Giriş, En Eski Devirlerden 16. Asra Kadar. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
• Türköne, M. (1995). Eski Türk Toplumunun Cinsiyet Kültürü. Ankara: Ark Yayınevi.
• Vatandaş, C. (2011). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı, İstanbul Journal of Sociological Studies, S:35. s. 29-56.
• Yamaner O. H. (2012). Batı Anadolu’da Yörük Müziği ve Kadın İcraları, Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Türk Dil Kurumu (2019). Dans. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.55f6c495a1c080.96405848.