BAĞLAMA/SAZ ÇALGISI İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ

Yıl 2020, Sayı: 17, 391 - 411, 31.12.2020

Sami Emrah Gerekten

Öz

Bu araştırma, bağlama/saz çalgısına ilişkin hazırlanmış çalışmaları kapsayan bir bibliyografya denemesidir. Köklü geçmişi, zengin yaratım ve anlatım olanakları ile makam müziği coğrafyasının önemli bir çalgısı olan bağlama/saz, yakın geçmişte bilimsel ve akademik kurumlarda öğretiminin başlaması ve bu kurumların sayısının giderek artmasıyla birlikte ilgili bilimsel araştırmalar çerçevesinde adeta yeni ve üretken bir döneme girmiştir. Çalgıya yönelik hazırlanan çalışmaların sayısındaki ciddi yükselme ise araştırmacıların bağlama/saz çalgısına ilişkin farklı alt konularda ve başlıklarda hazırlanmış bibliyografyalara olan ihtiyacını gündeme getirmiştir.
Bahsi geçen bağlama/saz çalgısına ilişkin hazırlanan bibliyografyaların sayıca istenen düzeyde olmamasından hareketle hazırlanan bu bibliyografya denemesinde yaklaşık 365 adet eser künyesi bir araya getirilmiştir. Betimsel tarama modelinin kullanıldığı araştırmada, doküman analizi yöntemi benimsenmiştir. Bağlama/Saz çalgısına ilişkin hazırlanan lisansüstü tezlere, makalelere, bildiri, kitap ve kitap bölümlerine gerçek erişim ve kaynakça taraması yoluyla ulaşılmış ardında erişilen kaynaklar içerik analizine tabi tutulmuştur. Ulaşılan her eserin kaynakçası ayrıca incelemeye tabi tutularak verilerin zenginleştirilmesi amaçlanmıştır. Periyodik yayın yapan bazı dergilerin arşivleri taranmış ayrıca ulaşılabilen yayın sahibi akademisyenlerle yapılan görüşmeler aracılığıyla eserlerin künyelerinin teyit edilmesi ve bibliyografyanın kapsayıcılık niteliğinin arttırılması hedeflenmiştir. Elde edilen veriler okuyucuya; lisansüstü tezler, makaleler, bildiriler/bildiri tam metinleri, kitaplar, kitap bölümleri ve öğretim materyalleri şeklinde altı bölümde aktarılmıştır.
Araştırma, çalgıya ilişkin ciddi bir literatür yoğunluğunun oluşmaya başladığına işaret etmekte ve bağlama/saz çalgısı üzerine çalışan araştırmacıların kapsam geçerliği ve güncelliği yüksek bibliyografik verilere ulaşmasını hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Bibliyografya, Bibliyografik Deneme, Bağlama, Saz, Çalgı, Türk Müziği

A Bibliographic Essay on the Studies Related to Bağlama / Saz

Öz

This research is a bibliographic essay that includes studies on the bağlama / saz. Bağlama / Saz which is an important instrument of the maqam music geography with its deep-rooted history, rich creation and expression possibilities, has recently entered a new and productive period within the framework of scientific researches on the instrument with the start of its teaching in scientific and academic institutions and the increasing number of these institutions. The significant increase in the number of studies prepared for the instrument also brought the need for bibliography prepared in different sub-topics and titles related to the bağlama/saz for researchers on the agenda. Approximately, 365-piece tags were brought together in this bibliography trial, because of not having desired number of bibliographies prepared on previously mentioned playing instrument the Saz. Graduate theses, articles, papers, books and book chapters written on the bağlama / saz instrument were accessed through real access and bibliography scanning, and then the sources were subjected to content analysis. It was aimed to enrich the data by subjecting the bibliography of each work to be examined separately. The archives of other periodically published journals were scanned and it was aimed to confirm the credentials of the works through interviews with academicians who can be reached and increase the inclusiveness quality of the bibliography. The obtained data are sent to the readers in six sections as graduate theses, articles, papers / full papers, books, book chapters and teaching materials. The research points out that a serious literature density on the instrument has begun to form, and aims to make researchers working on the bağlama / saz instrument to reach bibliographic data with high content validity and up-to-datedness.

Anahtar Kelimeler

Bibliography, Bibliographical Essay, Bağlama, Saz, Musical Instrument, Turkish Music

Kaynakça

• Aksu, S. (2020). Bağdaşıklık Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 6 (13), 412-445.
• Haşhaş, S. (2017). Bağlama Icrasında Geleneksellik ve Yenilikçilik Konuları Üzerine Genel Bir Değerlendirme. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 3, 87-96.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
• Önal, H. (2018). Bağlama Konulu Tezlerin Bibliyometrik Analizi (1995-2017). Social Sciences Studies Journal 4 (19) s. 2111-2120.
• Özdek, A. (2014). Bağlama İçin Etüt Egzersiz ve Eserler. Ankara: Plaka Matb.
• Selçuk, B. (2019). Nergisî Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (2), 57-72. Doi: 10.18069/firatsbed.583203
• Şen, Y. (2010). Türk Müziği Eğitiminde Bağlamanın Yeri ve Önemi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 4, 161-167.
• Yaşar, S. (2012). Temel Bağlama Öğretimi Başlangıç Düzeyine Yönelik Olarak Önerilen Tezene Tekniğinin Ezgi-Eser Çözümlemede Öğrencilerin Bağlama Çalma Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 28.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.