Artistic Expression in Traditional Life: Ornament and Artistic Transformations in Western Anatolian Women

Yıl 2024, Sayı: 24, 50 - 80, 30.06.2024

Füsun Aşkar , Mustafa Kula , Ömer Barbaros Ünlü , Aylin Göztaş , Ferruh Özdinçer

https://doi.org/10.31722/ejmd.1429042

Öz

Traditional female ornament styles, which arise from cultural habits and are generally based on social messages, vary with personal tastes. Styles that are formed with unique preferences and become fashionable, show themselves in daily or entertainment environments. In the study, the phenomenon of adornment was discussed depending on its birth reasons, meaning, content and environment. The effects in decoration always leave positive aesthetic impressions. With its applications in different forms, women have presented their tendency to adorn themselves with their regional, cultural or personal style. When measured and evaluated with today's artistic understanding, traditional female adornment has diversity and difference that will influence and enlighten today's practices. This wealth contains a potential strong enough to enable international use. For this purpose, the study started with the determination of the practices on traditional women's adornment in the settlements selected from Izmir, Aydın and Muğla, communicative analyzes of traditional images and practices were made, and sketches on futuristic designs were created by going through an artistic process. These forms of decoration, full of meanings bearing the traces of traditional culture and lifestyle, have been examined within the scope of face writing types on brides, traditional head decoration and tying styles, henna application styles and haircuts.
The important point to be emphasized is that this study is not just a study based on authenticity, it is the use of traditional data in the process of determining the living culture of ornament and producing artistic designs for the stage. The reuse of ethnic heritage with its current design is considered as the original part of the work.

Anahtar Kelimeler

Traditional ornamentation, Artistic image, Postmodern design, Stage, Stage design

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SGA-2020-21492

GELENEKSEL YAŞAMDA SANATSAL İFADE: BATI ANADOLU KADINLARINDA SÜSLENME ve ARTİSTİK DÖNÜŞÜMLER

Öz

Kültürel alışkanlıklardan doğan ve genellikle toplumsal mesajlara dayalı olan geleneksel kadın süslenme biçimleri kişisel zevklerle değişiklik göstermektedir. Kendine özgü tercihlerle oluşup moda haline gelen biçimler, günlük ya da eğlence ortamlarında kendini göstermektedir. Çalışmada süslenme olgusu, doğuş nedenlerine, anlamına, içeriğine ve ortamına bağlı olarak ele alınmıştır. Süslenmedeki etkiler daima olumlu estetik izlenimler bırakır. Farklı biçimlerdeki uygulamalarıyla kadın, süslenme eğilimini gerek bölgesel gerekse kültürel veya kişisel stiliyle sunmuştur. Günümüzün artistik anlayışıyla ölçülüp değerlendirildiğinde geleneksel kadın süslenmesi, günümüz uygulamalarını etkileyip aydınlatacak çeşitliliğe ve farklılığa sahiptir. Bu zenginlik, uluslararası kullanıma olanak sağlayacak kadar güçlü bir potansiyel içermektedir. Bu amaçla İzmir, Aydın, Muğla’dan seçilen yerleşim birimlerinde geleneksel kadın süslenmesi üzerine yapılan uygulamaların tespitiyle başlanan çalışmada, geleneksel imgelerin ve uygulamaların iletişimsel çözümlemeleri yapılmış, artistik süreçten geçirilip fütüristik tasarımlar konusunda eskizler oluşturulmuştur. Geleneksel kültürün ve yaşam biçiminin izlerini taşıyan anlamlarla dolu bu süslenme biçimleri, gelinlerde yüz yazma çeşitleri, geleneksel baş süsleme ve bağlama şekilleri, kına yakma biçimleri ve saç kesimleri kapsamında incelenmiştir.
Vurgulanması gereken önemli nokta, bu çalışmanın yalnızca otantizme dayalı bir çalışma olmadığı, süslenmeye dair yaşayan kültürün tespiti ve sahnede kullanılabilecek artistik tasarımlar üretme sürecinde geleneksel verilerin kullanılması olduğudur. Etnik mirasın güncel tasarımı ile yeniden kullanılır olması, çalışmanın özgün kısmı olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel süslenme, Artistik imaj, Postmodern tasarım, Sahne, Sahne tasarımı

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SGA-2020-21492

Teşekkür

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne ve ekip arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunarım

Kaynakça

• Altınay, M. (2013). Altınay, M. (2013). Denizli‟nin Kızılcabölük İlçesi Evlerinde ve Müzesinde Bulunan Geleneksel Türk Kadın Kıyafetleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Altınay, M. (2016). Muğla İli Milas İlçesi Çomakdağ–Kızılağaç Mahallesi Geleneksel Kadın Giysileri Özellikleri. Uluslararası Geçmişten Geleceğe Sanat Sempozyumu ve Sergisi, (s. 95-115). Çorum Hitit Üniversitesi.
• Aşkar, F. (2020). Halk Dansları Sunumlarında Güncel Yaklaşımlar. O. Yoncalık (Dü.) içinde, Sanattan Topluma Türk Halk Dansları. Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Biklen, R. B. (1992). Qualitative Research For Edition: An Introduction to Theory and Methods. Boston.
• Carter, A. ( 2010). Disiplinin Temel Dayanaklarını Sarsmak. A. Carter (Dü.) içinde, Dans Tarihini Yeniden Düşünmek (B. Zenginobuz, Çev., s. 28). İstanbul: bgst Yayınları.
• Dikmen, P. D. (2011). Çağdaş Takı Yorumu ve Özgün Yüzükler. Sanat Dergisi(20), s. 144.
• Glesne, C. (2014). Nitel Araştırmaya Giriş (4 b.). (A. E. Yalçınoğlu, Çev.) İstanbul: Anı Yayıncılık.
• Hancock, B. (2004 ). An Introduction to Qualitative Research. London. , (http://www.trentfocus.org.uk/Resources/ Qualitative Methods in organizational Research: A practical guide, adresinden alındı
• Hancock, D. R., & Algozzine, B. (2006). Doing Case Study Research: A Practical Guide for Beginning Researchers. New York City: Teachers College Press.
• Kula, M. (2023). 21. Yüzyıl Takı Tasarımında Dekonstrüktivizm’in Etkileri (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı.
• Maden, F. (2001). Karadeniz bölgesinde yaşayan kadınların geleneksel süslenme biçimleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Kuaförlük ve Güzellik Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı.
• Özdemir, N. (2009 ). Kültür ekonomisi ve Endüstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi. 06 09, 2020 tarihinde http:/turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/nebi_ozdemir_kultur_ekonomisi.pdf adresinden alındı
• Patton, M. Q. (1987). How To Use Qualitative Methods in Evolution. İngiltere: Newbury park.
• Polatel, C. (2020). Tercüme Dergisinde Kadın Kimliğinin İnşası: Bir Yapısöküm Denemesi. Mavi Atlas(8(2)), 362-388.
• Sharaby, R. (2006). The Bride's Henna Rituel: Symbols, Meaning and Changes. Nashim: A Journal of Jewish Women's Studies & Gender Issues(11), s. 12.
• Subaşı, S. T. (2018). Öğrenci Kültürü, Gündelik Hayat ve Hegemonya: Rize Örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı.
• Şiriner, H. İ. (2018). Postmodern Kavrayışın Sahne Tasarımına Etkileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: DEÜ Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Tansuğ, S. (1986). Geleneksel Köylü Takıları ve Başlıkları. Türkiyemiz(48), s. 12.
• Tüfekçi, N. Ç. (2005). Milas Kentimiz Sevdamız Hüznümüz Bizim. Muğla/Milas. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9 b.). Ankara: Seçkin Yayınları.
• - Şerife Zorlu, 1943, İzmir/Mordoğan Kösedere Köyü, Ev hanımı - Duran Sarı, 1960, Aydın/Germencik Dampınar Köyü, Ev hanımı - Perihan Gökçe, 1957, Çamköy, Ev hanımı - Belgin Sallı, 1963, Aydın İncirliova, Ev hanımı - Vildan Gökçe (Ev sahibi), 1963, Aydın/Germencik Dampınar, Ev hanımı - Ayfer Akyol, 1969, Muğla/Milas Çomakdağ Kızılağaç, Çiftçi - Mehmet Sarı, Germencik Şehit Cafer Efe Yörük