TÜRKİYE’DE BENDİR KONUSUNDA YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Sayı: 24, 226 - 236, 30.06.2024

Onurcan Kaya

https://doi.org/10.31722/ejmd.1467958

Öz

Bendir, Türkiye’de farklı müzik türlerinde amatör ve profesyonel düzeyde icra edilen bir perküsyon çalgıdır. Geleneksel Türk müziğinin icra edildiği resmi ve gayrı resmi kurumlarda yaygın olarak kullanılmakta olan bendirin aynı zamanda güzel sanatlar liseleri, konservatuvarlar ve güzel sanatlar fakülteleri gibi eğitim kurumlarında eğitimi gerçekleştirilmektedir. Günümüzde geleneksel Türk müziği dışındaki türlerde de icra edilen bendirin, icra ve eğitim ortamlarındaki yoğunluğunun aksine akademik düzeyde aynı yoğunlukta araştırma konusu olmadığı söylenebilir. Bendir konusunda tamamlanmış iki yüksek lisans ve bir sanatta yeterlik tezi lisansüstü tez tespit edilmiştir. Bu tezlerin üçünün de bendirin icra tekniğine yönelik birer çalışma olduğu görülmektedir. İcra tekniği ve performans konuları çalgılara ilişkin yapılan çalışmalarda ilk akla gelen konu olmakta ancak bir çalgının tarihsel, organolojik ya da kültürel olmak üzere diğer yönlerden de ele alınmaları oldukça önem taşımaktadır. Türkiye’de müzik alanında sayıları artan lisansüstü programlarında ve disiplinler arası olarak da bendir konusunda gerçekleştirilecek çalışma sayısının artması, bu çalgıya ilişkin bilgilerin bir sistematiğe ulaşmasını sağlayacak ve icra ve eğitim yönünü de geliştirecektir.

Anahtar Kelimeler

çalgı, perküsyon, bendir, lisansüstü, tez

A REVIEW ON GRADUATE THESIS ON THE SUBJECT OF BENDIR IN TURKEY

Öz

Bendir is an percussion instrument performed at amateur and professional levels in different musical genres in Turkey. Bendir, which is widely used in official and unofficial institutions where traditional Turkish music is performed, is also taught in educational institutions such as fine arts high schools, conservatories and fine arts faculties. It can be said that bendir, which is performed in genres other than traditional Turkish music today, is not the subject of research at the academic level with the same intensity, unlike its intensity in performance and educational environments. Two completed master's thesis and one art proficiency thesis regarding Bendir were identified. It can be seen that all three of these theses are studies on the performance technique of bendir. Performance technique and performance issues are the first topics that come to mind in studies on instruments, but it is also very important to study an instrument from other aspects, such as historical, organological or cultural aspects. Increasing the number of studies on bendir in the increasing number of postgraduate programs in the field of music in Turkey and interdisciplinary studies will provide systematic information about this instrument and will also improve its performance and education.

Anahtar Kelimeler

instrument, percussion, bendir, postgraduate, thesis

Kaynakça

• Akdağ, C. (2016). Bendirin Yapısına Göre Ses Özellikleri ve El-Parmak Tekniğinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Anasanat Dalı, İstanbul.
• Akdemir, M. (2011). Bendir Çalgısının Profesyonel Performansına Yönelik Metodolojik Bir Yaklaşım. (Yayımlanmamış sanatta yeterlik tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Anasanat Dalı, İstanbul.
• Beck, J. H. (Ed). (2007). Encyclopedia of Percussion second edition. New York: Routledge.
• Ben Youssef, D. E. (2016). Le bendir dans les pratiques soufies: religiosité et tradition. Center Tunisien de Publication Musicologique. Erişim adresi http://ctupm.com/fr/le-bendir-dans-les-pratiques- soufies-entre-religiosite-et-tradition
• Erdoğan, Y. (2019). Türk Halk Müziği Ritmik Yapılarının Bendir İle İcrasında Dizüstü Çalım Tekniği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Anasanat Dalı, İstanbul.
• Hornbostel, E. M., ve Sachs , C. (1961, Mart). Classification of Musical Instruments: Translated from the Original German by Anthony Baines and Klaus P. Wachsmann. The Galpin Society Journal, 3-29. Erişim adresi http://www.jstor.com/stable/842168
• JOHNSON, H. M. (2021). Müzik Aletlerinin Bir Etnomüzikolojisi: Form, İşlev ve Anlam (Çev. S. Yöre). MSGSÜ Sosyal Bilimler, 2(24), 767-776.
• Köroğlu, S. A. (2015). Literatür Taraması Üzerine Notlar ve Bir Tarama Tekniği. GİDB Dergi, s. 61-69.
• Kuckhermann, D. (2008). Advanced Frame Drums I - II. (DVD).
• Ragheb, N. J. (2012). From Darbuka to Dümbelek: The Turkish Goblet-shaped Drum and the Construction of Difference. (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi http://hdl.handle.net/2152/ETD-UT-2012-05-5672