GÜNÜMÜZ EDEBİYAT DERGİLERİNİN SANAT VE POPÜLER KÜLTÜR KAVRAMLARI ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 53 - 68, 01.01.2020

Sertaç Kaya

Öz

Edebiyatı geniş kitlelere ulaştıran ve yazar okur buluşmasını sağlayan araçlardan biri dergiler
olagelmiştir. Basılı yayınların giderek zayıfladığı günümüzde edebiyat dergiciliğinde aksine bir artış
gözlenmektedir. Ot Dergi’nin 2013 yılında yayınlarına başlaması, arkasından Kafa ve Bavul gibi
dergilerin gelmesi, edebiyat dergiciliğinde “yeni” olarak adlandırılan bir dönemin başlangıcı olarak
kabul edilmektedir. Bu kabul çerçevesinde satış rakamları, yazar kadroları, edebiyat ve yayıncılığa
yaklaşımlarının yanında teknolojik gelişmeler ve çağın getirdikleriyle bugün edebiyat dergiciliğini
yeniden irdelemek gerekmektedir. Araştırmaya konu dergilerin çıkışıyla bu alanda ilgili yayınlar,
kültür endüstrisinin bir ürünü olarak bir piyasa hâkimiyeti oluşturmuştur. Benzer baskı kaliteleri,
kapak tasarımları, tanınmış isimlere sayfalarında yer vermeleri, sosyal medya kullanımları, dergicilik
dışındaki satışları, incelenen tüm dergilerde birbirini kopya eden bir anlayışı ortaya koymaktadır.
Özgün olmayan bu edebiyat dergilerinin faaliyetleri standartlaşma, ticarilik ve kalıcılık sağlamama
gibi popüler kültürün özelliklerini barındırırken, sanatın gerekliliklerinden uzaklaşıldığı
gözlenmektedir. Bu çalışmayla amaçlanan sanatın bir dalı olan edebiyatı, iletişim araçlarından biri
olan dergiyle buluşmasında bugün nasıl gerçekleştiğini ortaya koymak ve analizini yapmaktır. Bunu
yaparken popüler kültür ve sanat kavramları üzerinden bir değerlendirme amaçlanmıştır. Bu kapsamda
çalışma için gerekli olan literatür taraması yapılmış, görüşme ve mülakatlar gerçekleştirilmiş, tüm
kaynak ve dergiler nitel veri analizi ile değerlendirmeye tabii tutulup incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Popüler Kültür, Sanat, Edebiyat Dergileri

Kaynakça

• Adorno, T, W. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. Çev. Nihat Ülner ve Elif Öztarhan Karadoğan. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık Aristoteles. (2013). Poetika. Çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları Benjamin, W. (2016). Pasajlar. Çev. Ahmet Cemal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Dellaloğlu, B, F. (2014). Frankfurt Okulu’nda Sanat Ve Toplum. İstanbul: Say Yayınları Erdoğan, İ. “Popüler Kültürde Gasp Ve Popülerin Gayrı Meşruluğu”, Doğu Batı Düşünce Dergisi. Sayı 15, Mayıs-Haziran-Temmuz 2001, s.67-96 Gans, H, J. (2014). Popüler Kültür Ve Yüksek Kültür. Çev. Emine Onaran İncirlioğlu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Groys, B. (2017). Akışta İnternet Çağında Sanat. Çev. Ebru Kılıç. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları Moran, B. (2016). Edebiyat Kuramları Ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları Mutlu, E. (2005). Globelleşme, Popüler Kültür Ve Medya. Ankara: Ütopya Yayınevi Mülayim, S. (1989). Sanata Giriş. İstanbul: Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi Yayını Niedzviecki, H. (2010). Dikizleme Günlüğü. Çev. Gökçe Gündüç. İstanbul: Ayrıntı Yayınları Oskay, Ü. (2008). Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Oskay, Ü. (2014). Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri: XIX. Yüzyıldan Günümüze Kuramsal Bir Yaklaşım. İstanbul: İnkılâp Kitabevi Özdem, Ö. Notos Dergisi, Sayı 34, Haziran-Temmuz 2012, s.44-45 Platon. (2017). Devlet. Çev.Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları Satar, B. (2015). Popüler Kültür Ve Tekrarlanan İmajlar. İstanbul: KosmosYayınları Shumway, D, R. (1999). Postyapısalcılık Ve Popüler Kültür. Nazife Güngör(Ed.) Popüler kültür ve iktidar. (s.368-382). Ankara: Vadi Yayınları Swingewood, A. (1996). Kitle Kültürü Efsanesi. Çev. Aykut Kansu. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları Şişman, A. (2010). Sanata Ve Sanat Kavramlarına Giriş. İstanbul: Literatür Yayınları Tezcan, M. (2011). Sanat Sosyolojisi Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık Thompson, J, B. (2010). Kitle İletişiminin Bazı Özellikleri. Erol Mutlu(Ed.) Kitle İletişim Kuramları. (s.210-221). Ankara: Ütopya Yayınevi Türkeş, Ö. “Türk Romanını Kim Temsil Ediyor?”, Notos Dergisi, Sayı 34, Haziran Temmuz 2012, s.32-33 Yüksel, S, E. (2011). Modernizm Ve Kültür-Sanat Bağlamında Frankfurt Okulu. Beybin Kejanlıoğlu(Ed.). Zamanın Tozu Frankfurt Okulu’nun Türkiye’deki İzleri. (s.395-448). Ankara: De Ki Basım Yayın Çevrimiçi kaynaklar URL 1: Ot Dergi, https://www.otdergi.com/hakkinda.html [25.07.2017] URL 2: Kafa Dergi, http://www.kafadergi.com/hakkimizda [25.07.2017] URL 3: Semercioğlu, C. “Yeni dergiciliğin kültürel ve edebî hegemonyası” http://t24.com.tr/k24/yazi/populer-dergicilik,766 [21.06.2016] URL 4: Albayrak, C., Ünsal, A. “Türkiye’de edebiyat dergiciliğinin mevcut durumu” http://www.edebiyathaberleri.com/haber/1116/turkiyede-edebiyat-dergilerinin-mevcut-durumu.html [09.12.2017] URL 5: Gümüş,S. “Edebiyatın üstüne basıp geç” http://kitap.radikal.com.tr/makale/haber/edebiyatinustune- basip-gec-434257 [21.06.2017] URL 6: “Kafa dergisi zirvedeki yerini koruyor” http://www.gazeteciler.com/haber/kafa-dergisizirvedeki- yerini-koruyor/251748 [08.12.2017] URL 7: Yıldız, T. “Pop-edebiyat dergilerine dair” http://www.kuledibi.org/manset/pop-edebiyatdergilerine- dair/ [03.03.2017] URL 8: Sarıdoğan, K. “Bir yayıncılık ve dergicilik eleştirisi: okur olmak ya da müşteri olmak” http://kalemkahveklavye.com/2016/06/yayincilik-dergicilik-dergiler-uzerine-koray-saridogan.html [31.08.2017] URL 9: Şimşek, A. “Yeni dergi furyası: onurlandırılmış güçsüzlük” http://www.sanatatak.com/view/yeni-dergi-furyasi-onurlandirilmis-gucsuzluk [21.06.2016] URL 10: Kendi Ot derginizi kendiniz yapın: evdeki malzemelerle kolay ve pratik popüler edebiyat dergisi hazırlama rehberi...(t.y.), http://www.zaytung.com/blgdetay.asp?newsid=298495 [22.07.2016] URL 11: Kara, T. “Ot, Fil, Kafa, Deve, Bavul... sol'a yandaş pazarlama dergileri” http://www.gercekedebiyat.com/haber-detay/ot-fil-kafa-deve-bavul-sola-yandas-pazarlama-dergileritaylan- kara/2012 [21.06.2016] URL 12: Hızlan, D. “Fasit daire” http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/dogan-hizlan/fasit-daire- 40337479 [03.03.2017] URL 13: Uysal, Ö. “Popüler edebiyat dergileri üzerine ‘ad hominem’ tartışmalar” http://postdergi.com/populer-edebiyat-dergileri-uzerine-ad-hominem-tartismalar/ [03.03.2017] URL 14: Cömert, H. “Ölüleri neden sık hatırlar olduk?” http://www.evrenselkultur.com/2015/05/oluleri-neden-sik-hatirlar-olduk/ [21.06.2016] Kişisel Görüşmeler Karabulut, A, D. (24 Kasım 2017). ([e-mail]). Edebiyat dergileri üzerine tez çalışması, Sertaç Kaya’ya kişisel e-posta. [[e-mail]] Uçar, B. (06 Nisan 2018). ([e-mail]). Ot dergi hakkında, Sertaç Kaya’ya kişisel eposta. [[e-mail]] Abay, Ö. -Bavul Dergi Genel Yayın Yönetmeni- (11 Kasım 2017). “Bavul Dergi Üzerine” konulu görüşme. İstanbul Levi, M. -Yazar- (14 Ekim 2017). “Güncel Edebiyat Dergileri” konulu görüşme. İstanbul