ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA ŞİDDETİ ALGISI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 255 - 268, 20.08.2021

Murat Sağlam

Öz

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, “Fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir başkasına uygulanması sonucunda maruz kalan kişide yaralanma, ölüm ve psikolojik zarara yol açması ya da açma olasılığı bulunması” (Polat, 2016: 15) olarak açıklanan “şiddet” kavramı, insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanın içinde bulunduğu dünyayı anlama, anlamlandırma ve dış dünyayla etkileşim kurma çabalarından doğan yazıda, yazının şekillenmesiyle ortaya çıkan Geleneksel Medya’da, insanların iletişim ve bilgiyi şekillendirme ihtiyaçlarına cevap vermede yetersiz kalan Geleneksel Medya’nın yerini alan Yeni Medya’da da dönüşümler geçirerek varlığını korumuş ve sürdürmüştür. İnsanlara bireysel olarak kullanıcı olma, bilgiye müdahale etme, iletişim süreçlerine doğrudan etki etme, günlük gelişmelere anlık olarak tepki gösterme imkânı sağlayan Yeni Medya teknolojilerinde “şiddet” kavramı, görsel şiddet, duygusal şiddet, psikolojik şiddet, ifşa ve linç gibi kavramlara dönüşmüş durumdadır. Kullanıcılar sosyal medya platformlarında inşa ettikleri açık profillerle anlık iletişim ve etkileşim kolaylığına ulaşırken kendilerini de açık hedef haline getirmektedirler. Sosyal medya platformlarında şiddet çoğu zaman bilinçli ve planlı bir şekilde uygulanırken bilinçsiz kullanıcılar tarafından farkında olunmadan da uygulanabilmektedir. Bu nedenle bireylerin sosyal medya uygulamalarını kullanırken hangi eylem ve söylemlerini şiddet kavramı kapsamına girip girmediğini bilmeleri, şiddetten korunabilmeleri için oldukça önemlidir. Şiddet türleri ile ilgili farkındalık kazanmak, şiddetin yaygınlaşmasının, siber zorbalığın ve şiddetin normalleşmesinin önüne geçecektir. Bu çalışmanın amacı, kendilerine sanal yaşamlar kuran Sosyal Medya kullanıcılarından lise çağındaki öğrencilerin şiddet ve sosyal medya şiddeti algılarını belirlemek ve öğrencilerde farkındalık oluşturacak çözüm önerileri geliştirmektir. Bu amaçla araştırmada yöntem olarak internet yoluyla nitel veri toplama araçlarından olan e-posta yoluyla görüşme yöntemi kullanılmıştır. Ulaşılan veriler ortaöğretim öğrencilerinin şiddet algılarını belirlemek amacıyla analiz edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Medya, Yeni Medya, Sosyal Medya, Şiddet, Sosyal Medya Şiddeti

Kaynakça

• Açıkgöz, T. (2017). Ortaokul Öğrencilerinde Akran Zorbalığı ile Okula Karşı Tutum (Kartepe İlçesi Örneği), Sakarya üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Anderson, C. A.; Berkowitz, L.; Donnerstein, E.; Huesmann, L. R.; Johnson, J. D.; Linz, D. and Wartella, E. (2003). The Influence of Media Violence on Youth. Psychologicalscience in the Public İnterest, 4(3), pp. 81-110.
• Avcı, R. (2011). Ebeveynler Arası Çatışma, Akran ve Medya Etkileri ile Ergenlerdeki Şiddet Davranışı Arasındaki İlişkiler: Şiddete Yönelik Tutumların Aracı Rolü, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Adana.
• Baker-Erdur Ö. ve Kavşut, F. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 27, pp. 31-42.
• Bayrak, T. (2017). Sosyal Medyada Dijital Etik: Twitter’da Şiddet İçerikli İletilerin İncelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergi, 1(1), pp. 32-46.
• Boyd, D. M. ve Ellison, N. B. (2007). Social network sites: Definition, History, and Scholarship. Journal of Computer Mediated Communication, 13(1), pp. 210–230.
• Cebecioğlu, G. ve Altıparmak, İ. B. (2017). Dijital Şiddet: Sosyal Paylaşım Ağları Üzerine Bir Araştırma. Sakarya University Journal of Education, 7(2), pp. 423-431.
• Chisholm, J. F. (2006). Cyberspace Violence Against Girls and Adolescent Females. Annals of the New York Academy of Sciences, 1087, pp.74-89.
• Choukas-Bradley, S. and Prinstein M.J. (2014). Peer Relationships and The Development of Psychopathology. In Lewis M and Rudolph KD (Eds.), Handbook of Developmental Psychopathology pp.185–204. (Erişim Tarihi: 17.04.2021. http://link.springer.com/10.1007/978-1-4614-9608-3_10.
• Erkul, R. E. (2009). Sosyal Medya Araçlarının (Web 2.0) Kamu Hizmetleri ve Uygulamalarında Kullanılabilirliği. Türkiye Bilişim Derneği, (116), 96-101, (Erişim Tarihi, 01.04.2021. http://www.digitaldevlet.org/web2.0.pdf).
• Erten, Y. ve Ardalı, C. (1996). Saldırganlık Şiddet ve Terörün Psiko-Sosyal Yapıları. Cogito, (6-7), pp. 143-164.
• Genç, G. (2007). Genel Liselerde Akran Zorbalığı ve Yönetimi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Malatya.
• Işıker, F.( 2011). Televizyon Yayınlarında Şiddet. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Kayhan, N. (2015). Medyadaki Şiddet Kültürünün Çocuklara Etkisi ve Mağduriyetler. Toplum Bilimleri, 9(18), pp. 61-91.
• Kurşun, H. (2016). Medyadaki Şiddet Olgusunun Toplumsal Hayata Yansıması Hakkında Niceliksel Araştırma: Gaziantep İl Örneği. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mavnacıoğlu, K. (2009). İnternette Kullanıcıların Oluşturduğu ve Dağıttığı İçeriklerin Etik Açıdan İncelenmesi: Sosyal Medya Örnekleri, Medya ve Etik Sempozyumu, “Bildiriler”, (Editör: Doç. Dr. Mustafa YAĞBASAN), Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesi, Elâzığ.
• Özmen, Ş.Y. (2018). Dijital Şiddet, Siber Zorbalık ve Yeni Medya Okuryazarlığı Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,11(61), pp. 959-966.
• Palabıyıkoğlu, R. (1997). Medya ve Şiddet, Kriz Dergisi, 5(2), 123-126.
• Pınar, N. (2006). Görsel Medya ve Şiddet Kültürünün Orta Öğretim Öğrencileri Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22 (1), pp. 15-34.
• Rubin K. H, Bukowski W. M, and Bowker J. C. (2015). Children İn Peer Groups. In Lerner R. M (Ed.), Handbook Of Child Psychology and Developmental Science, pp. 1–48, Hoboken.
• Rudolph K.D. (2014). Puberty As A Developmental Context of Risk for Psychopathology. In Lewis M. and Rudolph K.D. (Eds.), Handbook of Developmental Psychopathology, pp. 331–354.
• Varol, A. ve Aydın, O. (2010). Social Network Analysis: A Case Study in Turkey, 7th International Conference on Intellectual Capital, Knowledge Management and Organisational, pp. 471-479.
• Yıldırım, N. ve Varol, A. (2013). Sosyal Ağlarda Güvenlik: Bitlis Eren ve Fırat Üniversitelerinde Gerçekleştirilen Bir Alan Çalışması. Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, 6(1), pp. 1-11.
• Yumrukuz, Ö. (2017). Şiddete Karşı Duyarsızlaşma ve Sosyal Medya İlişkisi Üzerine Bir İnceleme. Marmara İletişim Dergisi, 28, pp. 89-106.