BÜYÜK VERİ IŞIĞINDA ALGORİTMALARIN DÖNÜŞTÜRÜCÜ GÜCÜ: KÜLTÜR MAKİNELERİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 204 - 218, 20.08.2021

Akın Toker

Öz

Algoritmalar, yeni çağın teknoloji ile donanmasında ve üretiminde temel altyapıyı sağlamış, her geçen gün bu üretimin hızlanmasına ivme kazandırmış ve kültürel hayata yeni pratikler kazandırmıştır. Bu pratiklerin nihayetinde; son on yılda veri bilinci ve dijital benlik gibi kavramlar hayatımıza girmiştir. Araştırmacılar nezdinde artan eleştirel ve ontolojik çalışmalar; internet aracılığıyla hayatımızda yer eden ve her geçen gün “daha akıllı” hale gelen yeni medya uygulamalarının, kültürü büyük veri çerçevesinde yeniden şekillendirdiğini ortaya koymaktadır. Gündelik yaşam pratikleri açısından oldukça önem arz eden bu gelişmeler yeni ve farklı “etik” tartışmalarını beraberinde getirmiştir. Algoritmik kategorizasyonlar dili, sosyal teoriyi ve sosyal uzmanlığı güçlü şekillerde dönüştürüp çağın en önemli fenomenlerinden biri olarak tanımlanırken, bu makale yeni sosyal bağlamları ve algoritmalar tarafından atanan yeni sosyal kimlikleri, ortamları; dönüşen bu ortamlar içerisindeki yeni kaygılara odaklanmaktadır. Çalışmanın temel sorusu; algoritmaların toplumsal yaşantı ekseninde oluşturduğu ya da oluşturabileceği sınırlılıklar; bunlar olurken yaşanan kültürel dönüşümlerin olası etkileridir. Nitel içerik analizi yöntemiyle hazırlanan çalışmada, bu sorunun cevabı güncel literatür ışığında irdelenmiş, kültürel dönüşümler ve bu dönüşümlerin gündelik yaşantıya olan etkisi açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Algoritma, Veri Bilinci, Büyük Veri, Yankı Odaları, Dijital Hakikat Serumu

Kaynakça

• Arık, E. (2018). Dijital Mahremiyet & Yeni Medya ve Gözetim Toplumu. Konya: LiteraTürk.
• Arık, E., & Arık, B. (2020). Facebook un Dönüşen Mahremiyet Yaklaşımı: “Gelecek Mahremiyettir”. Intermedia International e-journal, 7(13), s.447-461.
• Ausiello, G. (2013). Algorithms, An Historical Perspective. The Power of Algorithms: Inspiration and Examples in Everyday Life. Berlin, Heidelberg: Springer.
• Ball, K., & Webster, W. (2020). Big Data and surveillance: Hype, commercial logics and new intimate spheres. Big Data & Society, 7(1)
• Bauman vd. (2014). After Snowden: Rethinking the Impact of Surveillance. International Political Sociology, 8(2), s.121-144.
• Bottomore, T. B. (1977). Toplumbilim sorunlarına ve yazınına ilişkin bir kılavuz. Çev. Ü. Oskay. İstanbul: Doğan Yayınevi.
• Boyd vd. (2014). The Networked Nature of Algorithmic Discrimination, Open Technology Institute. s.53-57
• Chandler, D. (2019). What is at Stake in the Critique of Big Data?: Reflections on Christian Fuchs’s Chapter. D. Chandler & C. Fuchs (Der.), Digital Objects, Digital Subjects. University of Westminster Press. s. 73-80
• Çakır, M. (2013). Medya ve modernlik. İstanbul: Parşömen Yayınları
• Chul Han, B. (2019). Psikopolitika. İstanbul: Metis Yayınları
• Davidowitz, S. S. (2018). Bana Yalan Söylediler & İnternet ve Gerçek Yüzümüz. Çev. F.B. Aydar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Deleuze, G. (2016). Edimsel ve Virtüel. Cogito - Gilles Deleuze: Ortadan Başlamak, 82, s.14-19. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dijk, J. V. (2016). Ağ toplumu. Çev. Ö. Sakin. İstanbul: Kafka Yayın.
• Finn, E. (2020). Algoritmalar Ne İster? - Hesaplama Çağında Hayal Gücü. Çev. S. Köse. İstanbul: Tellekt Yayıncılık.
• Harari, Y. N. (2018). 21. Yüzyıl için 21 ders. Çev. S. Siral & E. Çaça, İstanbul: Kolektif Kitap
• HRBDT. (2016). Big Data, Mass Surveillance, and The Human Rights, Big Data & Technology Project. https://www.hrbdt.ac.uk/big-data-mass-surveillance-and-the-human-rights-big-data-technology-project/ Erişim tarihi: 08.01.2021
• Hunt, R., & McKelvey, F. (2019). Algorithmic Regulation in Media and Cultural Policy: A Framework to Evaluate Barriers to Accountability. Journal of Information Policy, 9, 307-335.
• Huxley, A. L. (2000). Cesur Yeni Dünya. Çev. Ü. Tosun. İstanbul: İthaki Yayınları
• Illiadis A. & Russo F. (2020). Eleştirel Veri Çalışmaları. Filiz Aydoğan (der.), Yeni Medya Kuramları 2 (s. 198). İstanbul: Der Yayınları.
• Kirkpatrick, D. (2011). The Facebook Effect: The Inside Story of the Company That Is Connecting the World (unknown edition). New York: Simon & Schuster.
• Kotliar, D. M. (2020). The return of the social: Algorithmic identity in an age of symbolic demise. New Media & Society, 22(7), s. 1152-1167.
• Narin, B. (2018). Kişiselleştirilmiş Çevrimiçi Haber Akışının Yankı Odası Etkisi, Filtre Balonu ve Siberbalkanizasyon Kavramları Çerçevesinde İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. 11(2). s. 232-251.
• O’Neil, C. (2020). Matematiksel İmha Silahları. Çev. A. E. Pilgir. İstanbul: Tellekt Yayıncılık.
• Oskay, Ü. (2014). Kitle iletişiminin Kültürel İşlevleri. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Öz, C., & Alan, Ü. (2020). Yeni Medya 451. Podcast Yayını (Bölüm 4).
• Shorey, S., & Howard, P. (2016). Automation, big data and politics: A research review. International Journal of Communication, 10. s. 5032–5055
• Siegler, M. (2017). Eric Schmidt: Every 2 Days We Create As Much Information As We Did Up To 2003. TechCrunch. https://social.techcrunch.com/2010/08/04/schmidt-data/ . Erişim tarihi: 03.01.2021
• Sütçü, C.S. & Aytekin, Ç. (2019). Veri Bilimi. İstanbul: Paloma Yayınevi
• Uricchio, W. (2017). Data, Culture and Ambivalence of Algorithms. The Datafied Society: Studying Culture through Data. Amsterdam University Press.
• Venice Commission. (2015). EUROPEAN COMMISSION FOR DEMOCRACY THROUGH LAW (VENICE COMMISSION) JOINT REPORT OF THE VENICE COMMISSION AND OF THE DIRECTORATE OF INFORMATION SOCIETY AND ACTION AGAINST CRIME OF THE DIRECTORATE GENERAL OF HUMAN RIGHTS AND RULE OF LAW (DGI) ON DIGITAL TECHNOLOGIES AND ELECTIONS.
• Waal E. & Schoenbach K. (2008). Presentation Style and Beyond: How Print Newspapers and Online News Expand Awareness of Public Affairs Issues. Mass Communication and Society 11 (2), s.161-176
• Weaver S. & Gahegan M. (2007). Constructing, Visualizing, and Analyzing A Digital Footprint. Geographical Review 97 (3), s. 324-350.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR 2020 Çok Satan Kitaplar | bkmkitap.com. (2020). https://www.bkmkitap.com/. https://www.bkmkitap.com/2020-cok-satan-kitaplar?pg=1 Erişim Tarihi: 21.12.2020