HABER ÜRETİM SÜRECİNDE GAZETECİLERİN BİLGİYE ERİŞMEDE YAŞADIĞI ZORLUKLAR

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 131 - 144, 15.05.2022

Fatma Abdukaya

Öz

Gazetecinin en temel görevinin ve sorumluluğunun başında, gazetecilik meslek ilkeleri doğrultusunda halka haberi doğru, tarafsız, nesnel bir biçimde aktarmak, kamu hizmeti anlayışı ile yayınlar yapmak ve kendisine çizilen kanunlar içerisinde hareket etmektir. Ulusal ve uluslararası alanda bu konuya ilişkin birçok yasa, kanun, tüzük, bildiri ve raporlar bulunmaktadır. Resmi bir niteliğe sahip olan bu belgelerde, tarafsız bir haber dilinin nasıl oluşturulacağı, gazetecinin haber bağlamında bilgiyi nasıl elde edeceği, bu bilgiyi nasıl kullanacağını ya da kullanamayacağına ilişkin birçok madde yer almaktadır. Ancak bu maddeler içinde en önemlilik arz eden doğru bilginin halka aktarımıdır. Bu anlamda gazetecinin doğru bilgiye ulaşması ve halka aktarması için öncelikle çeşitli türden bilgiye erişmesi gereklidir. Nitekim gazetecinin bilgiye erişimi basit değildir, çünkü büyük zorluklarla karşılaşabilmektedir. Bu çalışmada, gazetecilerin haber üretimi sürecinde bilgiye erişmede yaşadığı zorlukların neler olduğunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu hedef doğrultusunda, gazete ve televizyonda muhabir olarak görev yapan 11 gazeteciyle görüşmeler yapılmıştır. Çalışmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinde yaygın olarak kullanılan web tabanlı derinlemesine görüşme tekniği uygulanmıştır. Çalışmaya katılan gazetecilere e-posta vasıtasıyla iletişim kurulmuş ve önceden hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu üzerinden açık uçlu sorular sorulmuştur. Elde edilen bulgularda, gazetecilerin bilgiye erişmede yaşadığı zorlukların temel kaynağının, internet ortamındaki bilgi kirliliği, vatandaşların konuşmakta çekimser kalması, özel ve kamu kurumlarındaki haber kaynaklarına ulaşılmama olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bunun gibi birçok çeşitli türden faktörlerinde var olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Haber, Üretim, Gazeteci, Bilgiye Erişim, Zorluk.

DIFFICULTIES OF JOURNALISTS IN ACCESSING INFORMATION IN THE PROCESS OF NEWS PRODUCTION

Öz

The most fundamental duty and responsibility of the journalist is to convey the news to the public in an accurate, impartial and objective manner in line with the professional principles of journalism, to make publications with the understanding of public service and to act within the laws drawn for him. There are many laws, laws, regulations, declarations and reports on this subject in the national and international arena. These documents, which have an official nature, include many articles on how to create an unbiased news language, how the journalist can obtain information in the context of the news, how to use this information or not. However, the most important thing among these articles is the transfer of correct information to the public. In this sense, in order for the journalist to reach the right information and convey it to the public, first of all, it is necessary to access various kinds of information. As a matter of fact, journalists' access to information is not simple, because they may encounter great difficulties. In this study, it is aimed to reveal the difficulties faced by journalists in accessing information during the news production process. In line with this goal, interviews were held with 11 journalists working as reporters in newspapers and television. In the study, web-based in-depth interview technique, which is widely used in qualitative research methods, was applied. The journalists participating in the study were contacted via e-mail and open-ended questions were asked through the semi-structured interview form prepared in advance. In the findings, it has been determined that the main source of the difficulties experienced by journalists in accessing information is information pollution in the internet environment, citizens' reluctance to speak, and the lack of access to news sources in private and public institutions. In addition, it has been determined that there are many different kinds of factors like this.

Anahtar Kelimeler

News, Production, Journalist, Access to Information, Difficulty

Kaynakça

• Anwar, M. A., Al-Ansari, H. ve Abdullah, A. (2004). “Information Seeking Behaviour Of Kuwaitij Journalists”. Libri, 54(4), 228–236.
• Birsen, H. (2013). Haber Toplama. H. Birsen. (Ed.), Haber Toplama Teknikleri. (2-19). Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Çiçek, N. (1993). “Gazete İşletmelerinde Belge –Bilgi Hizmeti”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Duman, K. (2019). “Haber Kaynağı Olarak Sosyal Ağların Kullanımı: Türk İnternet Haber Siteleri Üzerine Bir Analiz”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3), 1637-1654.
• Garrison, B. (2000). “Journalısts’ Perceptıons Of Onlıne Informatıon-Gatherıng Problems”. Journalism & Mass Communication Quarterly Dergisi, 77(3), 500-514.
• Gezgin, S. (2012). “Basının Sorumlulukları”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi/ Istanbul University Faculty of Communication Journal, (4), 5-14.
• Girgin, A. (2002). Haber Yazmak. İstanbul: Der Yayınevi
• Güngör, N. (2016). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Önal, İ. (2007). “Haberin Geleceği: Gazetelerle İlgili Bilgi Hizmetlerinin Yapılanması ve Kullanımı”. Bilgi Dünyası, 8(1), 99-122.
• Önal, İ. (2008). “Türkiye’de Gazetecilerin Bilgi Gereksinimlerinin ve Arama Davranışlarının Değerlendirilmesi”. Bilgi Dünyası, 9(2), 286-314.
• Singh, G. ve Sharma, M. (2013). “Information Seeking Behavior Of Newspaper Journalists”. International Journal of Library and Information Science, 5 (7), 225-234.
• Talay, A. (2019). “Gazetecilik Enformasyon Akışları, Çeşitlenen Haber Kaynakları: A Haber ve TGRT Haber kaynakları Türkiye Örneği”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Arel
• Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tekin, H. H. (2006). “Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme”. İstanbul University Journal of Sociology, 3 (13) , 101-116.
• Tokgöz, O. (1994). Temel Gazetecilik. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Türnüklü, A. (2000). “Eğitimbilim Araştırmalarında Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24 (24), 543-559.
• URL-1 https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html (Erişim Tarihi: 01.01.2022)
• URL-2 https://silo.tips/download/tc-mll-etm-bakanlii-gazeteclk-haber-toplama-1-321gm0007 (Erişim Tarihi: 01.01.2022)