DİJİTAL ÇAĞDA YAPAY ZEKÂ TABANLI SES TAKLİDİ: ALGORİTMİK VANTRİLOKİZM

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 355 - 373, 27.05.2024

Şafak Tanır Levendeli

Öz

Dijital çağın ve gündelik yaşam rutinlerinin sürdürülmesinde kritik rol oynayan algoritmalar, kullanıcılara sağladığı kolaylıkların yanı sıra birtakım tartışmalı uygulamaları da beraberinde getirmektedir. Sahte içerik oluşturmaya yönelik yapay zekâ tabanlı araçlar, tüm teknolojilerde olduğu gibi, erken oluşum aşamasından bu yana hızlı bir büyüme ve artan performans dönemine doğru ilerlemektedir. Bireylerin tercihlerine, ilgi alanlarına, eğlence ve ihtiyaçlarına yönelik seçimlerine yön veren algoritmalar aynı zamanda çeşitli uygulamalarla seslerin de manipüle edilmesine olanak sağlayarak tartışmalı gelişimine devam etmektedir. Bu çalışmanın konusu olan algoritmik vantrilokluk, sesin taklidinin günümüzdeki dijital karşılığı olarak nitelendirilmektedir. Literatürde çeşitli tanımlamalarla çerçevelenen vantrilokluk kavramının her geçen gün kullanımı artan yapay zekâ uygulamaları ışığında geniş bir perspektifle tartışılmasına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Zira vantrilokluk, yalnızca ses eylemlerinin taklidini kapsamamakta aynı zamanda bir ifade biçimi olarak da “ses”in yönlendirilmesi, manipüle edilmesi ve değiştirilmesi anlamını taşımaktadır. Bunlardan hareketle, ele alınan bu derleme çalışmada vantrilokluk kavramının tarihsel kökenlerinin irdelenerek algoritmik vantrilokluk olarak hangi tanımlamalarla ve uygulamalarla evrildiği dezenformasyon kavramıyla ilişkilendirilerek aktarılmıştır. Ek olarak vantrilokluk kavramını algoritmik bağlamda ele alan literatürün oldukça sınırlı olması sebebiyle çalışmanın ilgili alana katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Algoritma, Dijital Vanrilokluk, Algoritmik Vantrilokizm, Dezenformasyon, Yapay Zekâ.

Kaynakça

• Agarwal, S., Farid, H., Gu, Y., Mingming, H. Nagano, K., Li, H. (2019). Protecting world leaders against deep fakes. Proceedings of the IEEE/CVF Conference on Computer Vision and Pattern Recognition (CVPR) Workshops. pp. 38-45
• Baker, J. (2019). Deepfakes Could Break the Internet https://www.cpomagazine.com/cyber-security/deepfakes-could-break-the-internet/ Erişim Tarihi: 10.01.2024
• Baudrillard, J. (2014). Simülakrlar ve Simülasyon. O. Adanır (Çev.). Doğu Batı.
• Bontridder, N. & Poullet, Y. (2021). The role of artificial intelligence in disinformation. Data & Policy, 3,(e32) https://doi.org/10.1017/dap.2021.20
• Connor, S. (2000). Dumbstruck: A cultural history of ventriloquism. Oxford University Press.
• Cooren F (2012). Communication theory at the center: ventriloquism and the communicative constitution of reality. Journal of Communication 62 (1) pp. 1-20.
• Day, A. (2018). Throwing our voices: ventriloquism as new media activism. Media, Culture & Society, 40(4), pp. 617-628.
• Demopoulos, A. (2023). Last night AI DJ saved my life? Testing Spotify’s virtual radio host. The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2023/mar/01/spotify-ai-dj-service-testing Erişim tarihi: 12.12.2023 Dolar, M. (2006). A voice and nothing more. MIT Press.
• Drenten, J., & Psarras, E. (2023). Digital ventriloquism and celebrity access: Cameo and the emergence of paid puppeteering on digital platforms. New Media & Society, 25(12), pp. 3350–3369.
• Eidsheim, N. S. (2019). The Race of Sound: Listening, Timbre, and Vocality in African American Music. Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv11hpntq