SUÇ ÖRGÜTLERİNİN SOSYAL MEDYAYI BİR ÖZENDİRME ARACI OLARAK KULLANMASI: BASINA YANSIYAN HABERLER EŞLİĞİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 510 - 536, 27.09.2024

Meryem Kara

Öz

Saygı, itibar görmek ve sosyal alanda görünür olmak isteyen suç örgütleri ile bunların mensupları, günümüzde sosyal medya aracılığıyla kendilerini gösterme hatta kamuoyu oluşturma imkânına kavuşmaktadırlar. Bu kişiler sosyal medya hesaplarını bilinçli ve aktif olarak kullanmakta ve sosyal medyadan hem bir rekabet aracı hem de kamuoyu oluşturabilecekleri bir alan olarak iki şekilde istifade etmektedirler. Suç örgütü mensupları bir taraftan rakiplerine gözdağı vermek, tehdit etmek gibi güç gösterileri vasıtasıyla kendilerini önemli bir konuma oturturken topluma karşı da kendilerini sempatik gösterecek, toplumun değerleriyle barışık ve bir tür halk kahramanı imajı çizen içerikler üretip paylaşarak kamuoyu nezdinde kendilerini saygın ve itibarlı bir konuma oturtmaya çalışmaktadırlar. Her yaştan ve kesimden birçok sosyal medya kullanıcısı bilerek veya bilmeyerek suç örgütlerinin bu tür özendirici içeriklerine aracılık etmekte ve/veya bunlardan etkilenmektedir. Diğer taraftan sosyal medyanın yapısı gereği bu tür içeriklerin üzerinde tam ve kesin bir kontrol sağlanamamaktadır. Bu nedenle toplumun, suç örgütlerinin bilhassa gençler üzerinde bilinçli olarak gerçekleştirdikleri bu özendirme faaliyetlerinin farkında olması önem kazanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Toplum, Suç, Suç Örgütleri, Mafya

CRIMINAL ORGANIZATIONS’ USE OF SOCIAL MEDIA AS AN INCENTIVE TOOL: A STUDY ACCOMPANYING NEWS REPORTED IN THE PRESS

Öz

Today, criminal organizations and their members who want to be respected and visible in the social field have the opportunity to show themselves and even create public opinion through social media. These people use their social media accounts consciously and actively, and they benefit from social media in two ways, both as a competitive tool and as an area where they can form public opinion. Members of criminal organizations, on the one hand, place themselves in an important position by show of force such as intimidating and threatening their opponents. On the other hand, they try to establish themselves in a respectable and prestigious position in the eyes of the public by producing and sharing content that will make themselves sympathetic to the society, are in harmony with the values of the society and portray a kind of folk hero image. Many social media users of all ages and segments knowingly or unknowingly mediate and/or are influenced by such encouraging content of criminal organizations. However due to the nature of social media, full and precise control over such content cannot be provided. For this reason, it is very important for the society to be aware of these promotional activities that criminal organizations consciously carry out, especially on young people.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Society, Crime, Criminal Organizations, Mafia

Kaynakça

• Arlacchı, P. (1991). Mafya Ahlakı Kapitalizmin Ruhu. (B. S. Şener, Çev.) (1.Baskı) İletişim Yayınları.
• Arslan, H. Ve Kırlıoğlu, M. (2019). Madde Alt Kültürünün Dile Gelmiş Hâli: Rap Müzik. Addicta: Türkiye Bağımlılık Dergisi, 6(3), 821 – 845.
• Aydın, A. F. (2020). Post-Truth Dönemde Sosyal Medyada Dezenformasyon: Covid-19 (Yeni Koronavirüs) Pandemi Süreci. Asya Studies, 4(12), 76 – 90.
• Aygen, M., Ve Aygen, R. T. (2021). Devlet, Siyaset Ve Organize Suç Örgütleri: Reis Sedat Peker Örneği. International Journal Of Social Humanities Sciences Research, 8(76), 2731 – 2744.
• Becan, C. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığının Haber Takibi Motivasyonları Üzerine Etkisi. Erciyes İletişim Dergisi Akademia, 5(3), 238 – 256.
• Birgün. (2021). Mafyanın Anıt Mezarı, https://www.birgun.net/makale/mafyanin-anit-mezari-360845, Erişim Tarihi 15 Haziran 2023.
• Bovenkenk, F., Yeşilgöz Y. (2000). Türkiye’nin Mafyası. (N. Aykanat Ve H. Tuna, Çev.) (1.Baskı) İletişim Yayınları.
• Bradshaw, S., Ve Howard, P. N. (2018). Challenging Truth And Trust: A Global Inventory Of Organized Social Media Manipulation. The Computational Propaganda Project, 1, 1 – 26.
• Cumhuriyet. (2021) https://www.cumhuriyet.com.tr/galeri/sedat-pekerin-sozlerinden-sonra-eskiya-dizisindeki-peker-karakteri-kayboldu-1837549, Erişim Tarihi 30 Ocak 2024.
• Cumhuriyet. (2023). Bir Mafya Üyesi Anlatıyor, https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/baris-pehlivan/bir-mafya-uyesi-anlatiyor-2114689?utm_medium=sliderhaber&utm_source=anasayfa, Erişim Tarihi 30 Ocak 2024.
• Cülük, A. (2021). Sosyal Medya, Propaganda Ve Terörizm. G. Sönmez (Ed.), Türkiye’nin Terörle Mücadelesi: Kavramlar, Örgütler Ve Aktörler (2.Baskı) İçinde (S. 309 – 339). Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı (Tasav) Yayınları.
• Duralı, Ş.T. (2023). Omurgasızlaştırılmış Türklük. (10.Baskı). Dergâh Yayınları.
• Egm. (2023). Https://Www.Egm.Gov.Tr/Kom/Organizetanitim, Erişim Tarihi: 20 Haziran 2023.
• Erdin, Ç. (2017). Radikal Selefi Örgütlerin Sosyal Medya Kullanımı: Işid Örneği. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 124 – 130.
• Erjem, Y. Ve Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon Ve Gençlik: Yerli Dizilerin Gençlerin Model Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15 – 30.
• Euronews. (2021). Ap'den Sedat Peker Dosyası: Bir Mafya Lideri Nasıl Youtube Fenomeni Oldu? https://tr.euronews.com/2021/06/07/ap-den-sedat-peker-dosyas-bir-mafya-lideri-nas-l-youtube-fenomeni-oldu, Erişim Tarihi 3 Haziran 2023.
• Fırat, M. (2015). Değişim Sürecinde Türkiye’de Organize Suçluluk Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(4), 946 – 964.
• Gerçekgündem. (2021). Alaattin Çakıcı'dan Akp'ye Mektup: ‘Kendilerinden Talep Ediyorum...’, Erişim Tarihi 30 Mayıs 2024.
• Hürriyet. (2000). Mektup Düellosu Kan Kokuyor. Https://Www.Hurriyet.Com.Tr/Gundem/Mektup-Duellosu-Kan-Kokuyor-39141934, Erişim Tarihi 15 Haziran 2023.
• Hürriyet. (2004). Son Kabadayıyım. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/son-kabadayiyim-264519, Erişim Tarihi 20 Haziran 2023.
• Hürriyet. (2014). Sana Facebook’un Like’ları Bana Kurşunlar. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/sana-facebook-un-like-laribana-kursunlar-27628691, Erişim Tarihi 15 Haziran 2023.
• Hürriyet. (2021). 'Ayrancılar Mini Kolombiya' Çetesine Operasyon! Klip Çekip Yayınlamışlar. (https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ayrancilar-mini-kolombiya-cetesine-operasyon-klip-cekip-yayinlamislar-41815618, Erişim Tarihi 1 Haziran 2023.
• Irwın-Rogers K., Craıg P. (2017). Social Media As A Catalyst And Trigger For Youth Violence, Catch Report. Chrome-Extension://Efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/Https://Eugangs.Eu/Pdf/05012017/Catch22-Report.Pdf, Erişim Tarihi 29 Ocak 2024.
• Kaplan, M. (2020). Terörle Ve Diğer Suçlarla Mücadelede Kolluğun Sosyal Medya Kullanımının Değerlendirilmesi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, Ugk Özel Sayısı, 207 – 233.
• Karanfil, İ. (2022). Türkiye’de Gangster Ve Trap Hip Hop Müzik: Yeni Nesil Rap Müziğin “Mahalle”Si. Journal Of Economy Culture And Society, 66, 55 – 72.
• Kartal, A. B. (2018). Uluslararası Terörizmin Değişen Yapısı Ve Terör Örgütlerinin Sosyal Medyayı Kullanması: Suriye’de Daeş Ve Ypg Örneği. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 14(27), 39 – 77.
• Kınay, K., Atalay, G. E. (2021). Sosyal Medyada Trol Hesaplar Ve Algı Yönetimi: Covıd-19 Sürecinde Twitter’da Aşı Karşıtlığı. Medya Ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(2), 56 – 63.
• Kürkçü, S., Erendor, M. E. (2022). İnternet Ve Sosyal Medyada Terör Eylemleri: Pkk Örneği. Terörizm Ve Radikalleşme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 367 – 396.
• Lane J., Ramırez, F. A., Pearce, K. E. (2018). Guilty By Visible Association: Socially Mediated Visibility İn Gang Prosecutions. Journal Of Computer-Mediated Communication, 23(6), 354 – 369.
• Lokmanoğlu, E., Kurt, İ.B., Kocaağa, N. (2023). Organize Suç Örgütlerinin Medyayı Kullanma Yeterlilikleri: Yeni Nesil Dijital Mafyalaşmada Sosyal Medyanın Rolü. Premium Sosyal Bilimler E-Dergisi, 7(36), 1630 – 1642.
• Lopez, O. (2020). Guns, Drugs And Viral Content: Welcome To Cartel Tiktok. Https://Www.Nytimes.Com/2020/11/28/World/Americas/Mexico-Drugs-Cartel-Tiktok.Html, Erişim Tarihi 1 Şubat 2024.
• Milliyet. (1998). İstanbul'un Mafya Haritası. https://www.milliyet.com.tr/the-others/istanbulun-mafya-haritasi-5354097, Erişim Tarihi 15 Haziran 2023.
• Milliyet. (2009). 'Ağır Abi'lerle Aşk Yaşayan Ünlüler. https://www.milliyet.com.tr/galeri/agir-abilerle-ask-yasayan-unluler-36173/1, Erişim Tarihi 5 Haziran 2023.
• Milliyet. (2021). Son Dakika... Sedat Peker Suç Örgütüne Operasyondan Yeni Detaylar Ortaya Çıktı. https://www.milliyet.com.tr/gundem/son-dakika-sedat-peker-suc-orgutune-operasyondan-yeni-detaylar-ortaya-cikti-6479883, erişim tarihi 27 haziran 2023.
• Önder, M. S. (2022). Terör Örgütlerinin Hashtag Aktivizmi Üzerinden Karşılaştırmalı Sosyal Ağ Analizi. Liberal Düşünce Dergisi, (106), 169 – 197.
• Patton, D. U., Eschmann, R. D., Butler, D. A. (2013). Internet Banging: New Trends İn Social Media, Gang Violence, Masculinity And Hip Hop. Computers İn Human Behavior, 29(5), A54 – A59.
• Sabah. 2023). ‘Barış Boyun’ Suç Örgütü Çökertildi! Sosyal Medya Hesapları Korkunç: Gözdağı Vermek İçin. https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/baris-boyun-suc-orgutu-cokertildi-sosyal-medya-hesaplari-korkunc-gozdagi-vermek-icin, Erişim Tarihi 18 Haziran 2023.
• Sabah. (2021a). Pitbul Çetesinde 8 Kişi Tutuklandı! https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/12/10/pitbul-cetesinde-8-kisi-Tutuklandi, Erişim Tarihi 1 Temmuz 2023.
• Sabah. (2021b). “Cezaevine Özenmeyin” Dedi: Çete Operasyonunda Yakalandı. https://www.sabah.com.tr/yasam/cezaevine-ozenmeyin-dedi-cete-operasyonunda-yakalandi-5781099, Erişim Tarihi 1 Temmuz 2023.
• Statısta. (2023). Statista Internet Usage İn Turkey Report. Https://Www.Statista.Com/Study/112887/İnternet-Usage-İn-Turkey/ , Erişim Tarihi 1 Haziran 2023.
• Statısta. (2023). Statista Social Media İn Turkey Report. Https://Www.Statista.Com/Study/112894/Social-Media-İn-Turkey/ , Erişim Tarihi 1 Haziran 2023.
• Statısta. (2023a). Number Of Social Media Users Worldwide From 2017 To 2027. Https://Www.Statista.Com/Statistics/278414/Number-Of-Worldwide-Social-Network-Users/ , Erişim Tarihi 1 Haziran 2023.
• Statısta. (2023b). Share Of Adults Who Use Social Media As A Source Of News İn Selected Countries Worldwide As Of February 2023. Https://Www.Statista.Com/Statistics/718019/Social-Media-News-Source/, Erişim Tarihi 1 Temmuz 2023.
• Şener, S., Yiğit, B.N. (2021). Sosyal Medyanın Gençlerin Düşünce Ve Değerlerine Etkisi. Academic Platform Journal Of Islamic Research, 5(3), 529 – 553.
• Takvim. (6 Mart 2019). Ankara’da 145 Adrese Uyuşturucu Baskını. Https://Www.Takvim.Com.Tr/Galeri/Guncel/Ankarada-145-Adrese-Uyusturucu-Baskini, Erişim Tarihi 3 Haziran 2023.
• Taşçıoğlu, R. (2011).Türkiye’de Organize Suç Örgütlerinin İtibar Kazanma Girişimlerinin Yazılı Basında Yansıması. Demir, O.Ö, Sever, M. (Ed.), Örgütlü Suçlar Ve Yeni Trendler, (Terörizm Ve Sınıraşan Suçlar Serisi:4) İçinde (S. 173 – 193). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Taşdemir, E. (2017). Sosyal Medyada Terör Propagandası: Deaş Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 726 – 752.
• Taşkıran, İ. A. (2018). Dijital Gazetelerin Sosyal Medya Stratejileri Ve Sosyal Medyanın Haber Okunurluğuna Etkisi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (Akil), 30, 218 – 240.
• Tck. Https://Www.Mevzuat.Gov.Tr/Mevzuatmetin/1.5.5237.Pdf, Erişim Tarihi 20 Haziran 2023. Tdk. Https://Sozluk.Gov.Tr/ , Erişim Tarihi 10 Haziran 2023.
• Whıttaker, A., Densley, J., Moser, K. S. (2020). No Two Gangs Are Alike: The Digital Divide İn Street Gangs’ Differential Adaptations To Social Media. Computers İn Human Behavior, 110, 1 – 9.
• Yeniçağ. (23 Kasım 2021). Dolar Euro Zirve Yapınca Sedat Peker De Birleşik Arap Emirlikleri'nden Mevzuya Dahil Oldu. Mahzuni Şerif'in Resmini Paylaşarak “'Bu Türküyü Dinleyerek Ayağa Kalktım” Dedi. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/yigit-muhtac-olmus-kuru-sogana-dolar-euro-zirve-yapinca-sedat-peker-de-birlesik-arap-emirliklerinden-mevzuya-girdi-488765h.htm, Erişim Tarihi 14 Haziran 2023.
• Yenişafak. (18 Nisan 2023). Barış Boyun Çetesi Ağına Düşürdüğü 40’a Yakın Genci 1 Milyon Liraya Tetikçi Yapmış. https://www.yenisafak.com/foto-galeri/gundem/baris-boyun-cetesi-agina-dusurdugu-40a-yakin-genci-1-milyon-liraya-tetikci-yapmis-4524115 , Erişim Tarihi 14 Haziran 2023.
• Yıldırım, A. (2021). Dijital İletişim Bağlamında Sosyal Medyada Algı Yönetimi: Sahte Hesaplar, Trollük Ve Manipülasyon Üzerine Bir Değerlendirme, Göksu, O. Algı Yönetimi Siyasal Ve Dijital İletişim, Sosyal Medya Ve Kitle İletişimi, İçinde (S.250 – 267). Konya: Nüve Kültür Merkezi & Literatürk Academia.
• Youtube. (2023). Deli Yürek 1. Bölüm Tek Part İzle. https://www.youtube.com/watch?v=Y_AIVXjciek (Erişim Tarihi: 04.07.2023)
• Youtube. (2023). Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz 1. Bölüm. https://www.youtube.com/watch?v=0ocs4QH3Mcc (Erişim Tarihi: 04.07.2023)
• Youtube. (2023). Ezel - Ezel 1. Bölüm | Her İhanet Sevgiyle Başlar. https://www.youtube.com/watch?v=QQOreD5wLHo (Erişim Tarihi: 4.07.2023)
• Youtube. (2023). GNG - Semt Çocukları. https://www.youtube.com/watch?v=N4QQP8TIXLM (Erişim Tarihi: 10.07.2023)
• Youtube. (2023). Gv X Keskin - Cilet. https://www.youtube.com/watch?v=t1L0LfKxrgg (Erişim Tarihi: 10.07.2020)
• Youtube. (2023). Heijan feat. Muti - Hokkabazlar. https://www.youtube.com/watch?v=U5P-HA0HNQc (Erişim Tarihi: 10.07.2023)
• Youtube. (2023). https://www.Heijan & Muti - AYNEN (Official Video). youtube.com/watch?v=2w_cCJjnplc (Erişim Tarihi: 10.07.2023)
• Youtube. (2023). Kabadayı (Yeraltı Âleminin Gerçekleri) https://www.youtube.com/watch?v=0ocs4qh3mcc (Erişim Tarihi: 4.07.2023)
• Youtube. (2023). Karadayı 1. Bölüm (Full Hd). https://www.youtube.com/watch?v=QJ3gjL7V2mk (Erişim Tarihi: 04.07.2023)
• Youtube. (2023). Katliam 3 (OFFICIAL VIDEO) prod. by Buaka https://www.youtube.com/watch?v=c9ENNNJkBbw (Erişim Tarihi: 10.07.2023)
• Youtube. (2023). Kurtlar Vadisi - 1.Bölüm. https://www.youtube.com/watch?v=DkAHxvoA2Q8 (Erişim Tarihi: 10.07.2023)
• Youtube. (2023). Massaka feat. Cashflow - Hadi gel (OFFICIAL VIDEO) PROD by: Dadasbeats25. https://www.youtube.com/watch?v=Q4YXINlxSoA (Erişim Tarihi 10.07.2023)
• Youtube. (2023). Poyraz Karayel 1. Bölüm - Full Bölüm. https://www.youtube.com/watch?v=TqJd3E9g_SM (Erişim Tarihi: 04.07.2023)
• Yurdakul, D. (2012). Kabadayılar, Mafya Ve Derin Devlet. (15.Baskı) Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Zavalsız, Y. S., Dağcı, Y. S. (2019) Televizyon Dizilerinin Toplum Üzerindeki Etkisi (Karabük Örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 185 – 201.