Üst Düzey Yöneticilerin Demografik Özellikleri İle Liderlik Tarzı Arasında İlişki: Sakarya Ve Kocaeli İlindeki Turizm İşletmelerinde Bir Araştırma

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 53 - 70, 07.08.2015

Abdulkadir Gümüş Abdulmenaf Korkutata Volkan Göktaş

Öz

Leadership behaviour style is an important concept in service enterprises that operating in labour-intensive sectors. Among the factor affecting the effectiveness and success of leadership, there are also managers’ demographic characteristics and company features. In this context, the purpose of this study is to reveal the leadership style (transformational leadership style and transactional leadership style) of top level managers in the firms within the tourism sector. According to demographic characteristics and firm features, it is explained that, whether leadership style is differentiate or not. The questionnaire methodology has been used in the study. The survey has been carried out on top level managers of tourism industry firms which are located in Sakarya and Kocaeli region. Number of 107 surveys has been sent out and 80 of 107 surveys have been answered. The obtained data has been analysed by SPSS 22 statistical program. It is found out that there is no significant relationship between top level managers’ leadership style and their demographic characteristics. Also there is no significant relationship between firm characteristics and leadership styles

Anahtar Kelimeler

leadership, transformational leader transactional leader, tourism sector

ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ İLE LİDERLİK TARZI ARASINDA İLİŞKİ: SAKARYA VE KOCAELİ İLİNDEKİ TURİZM İŞLETMELERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Liderlik davranış tarzı, emek yoğun sektörde faaliyette bulunan hizmet işletmelerinde
önemli bir kavramdır. Liderliğin etkinliğini, belirleyen faktörler arasında yöneticilerin
demografik özellikleri ve firma özellikleri vardır. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı; turizm
sektöründe faaliyette bulunan işletme üst düzey yöneticileri ve firma sahiplerinin liderlik
davranış tarzını (dönüştürücü liderlik tarzı ve işlemci liderlik tarzı) ortaya koymak ve bu
liderlik davranış tarzlarının demografik özelliklere ve firma özelliklerine göre farklılaşıp
farklılaşmadığını açıklamaktır.
Araştırmada anket tekniği uygulanmıştır. Oluşturulan anket Sakarya ve Kocaeli ilinde
faaliyette bulunan turizm işletmelerinde görev alan üst düzey yöneticilerine uygulanmıştır.
(Her işletmede sadece bir kişi anket sorularını cevaplamıştır) Söz konusu işletmelere 107
anket dağıtılmış bunların 80 tanesi geri dönüş sağlanmıştır. Elde edilen veriler istatiksel SPSS
22,0 programı ile analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda turizm sektöründe faaliyette
bulunan işletme sahipleri veya üst düzey yöneticilerin liderlik tarzları daha çok işlemci
liderliği kullandıkları tespit edilse de yöneticilerin demografik özellikleri ile liderlik tarzları
arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ayrıca Firma özellikleri ile liderlik tarzları arasında da
anlamlı bir ilişkinin olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

liderlik, dönüştürücü liderlik, işlemci liderlik, turizm sektörü

Kaynakça

• Akdemir, A. (1997)“Yönetim Düşüncesindeki Dönüşümler ve Dönüştürücü Liderlik Profili”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, İstanbul 1997, s. 142
• Akdoğan, A. Kale E. (2011), Konaklama İşletmelerinde Örgüt İçi Faktörlerin Yaratıcılık ve Yenilikçilik Performansına Etkisi, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (2011) 165-186
• Allix, N. M. (2000). Transformational Leadership: Democraticor Despotic. Educational Management and Administration, sayı 28, no 1, s 7-20
• Argon, T. (2004), İlköğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin Liderlik ve Yöneticilik Özelliklerine İlişkin Görüşleri, A.İ.B.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:4, Sayı:7, ss.81-98.
• Avcı, N. (2015) Otel işletmesi yöneticilerinin yönetim ve liderlik eğilimlerinin analizi: Diyarbakır Örneği. Yüksek lisans tezi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dicle üniversitesi (2015)
• Avcı, U. ve Topaloğlu, C. (2009). Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranımlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalınanları Üzerinde Bir Araştırma, KMU İİBF Dergisi cilt: 11 sayı:16, ss.1-20.
• Avolio, B. J. ; Bass, B. M. ve Jung, D. I. (1999). Re-Examining the Components of Transformational and Transactional Leadership Using the Multifactor Leadership Questionnaire. Journal of Occupational and Organizational Psychology. 72: 441-462
• Avolio, B. J. ve Bass, B. M. (2004). MLQ--Multifactor Leadership Questionnaire. Menlo Park, CA: Mind Garden.
• Batman, O. (2008), “Otel İşletmelerinin Yönetimi”, Değişim yayınları, İstanbul.
• Baytok, A. Ergen, F. ( 2013) (A. Baytok – F. D. Ergen 5/4 (2013) 105-132 İSARDER )
• Berber, A. (2000)“Dönüşümsel ve Etkileşimsel Liderlik Kavramı, Gelişimi ve Dönüşümsel Liderliğin Yönetim ve Organizasyon İçerisindeki Rolü”, İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, Yıl: 11, Sayı 36, Mayıs, 2000, s. 33-50)
• Blayney C. ve Blotnicky, K. (2010) Leadership in the Hotel Industry; Evidence from Canada. International Journal of Management and Marketing Research, Vol. 3, No. 3, 53-66.
• Brownell, J.(2008) “Leading on land and sea: Competencies and context”, International Journal of Hospitality Management, Cilt Sayı. 27, S 2 Haziran, S. 137-150
• Burns, J.M. (1978) Leadership. New York. Harper ve Row
• Devecioğlu, M ve Kanıgür, S. (2009) “Çalışanların İlişki ve Görev Yönelimli Liderlik Algılamalarının Performansları Üzerindeki Etkileri”; KMU İİBF Dergisi Yıl:11 Sayı:16 Haziran/2009
• Eren, E. (1998) “Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi”. İstanbul: Beta Yayıncılık, 1998. Eren, E. (2001). “Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar”. Genişletilmiş Beşinci Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım
• Gregoire, M. B.ve Wohlsdorf A, S. (2004). Leadership – Perspectives over the past 100 years. Journal of the American Dietetic Association, 104, 395‐402.
• Gümüslüoğlu ,L. ve Ilsev, A., (2009). “Transformational leadership, creativity, and organizational innovation”, Journal of Business Research, Vol. 62, pp.461-473.
• Hancott,D.E.(2005). The Relationship between Transformational Leadership and Organizational Performance in the Largest Public Companies in Canada (Basılmamış Doktora Tezi). Capella Üniversitesi İşletme Fakültesi
• Karip,E.(1998) “Dönüşümcü Liderlik” Eğitim Yönetimi. Yıl:4, Sayı:16, Ankara: Pegem Yayıncılık, Güz 1998.
• Kırel,Ç. (2001), “Liderlik Davranış Biçimleri Konusuna Yeni Bir Yaklaşım: ”Karizmatik Liderlikten Dönüşümsel Liderliğe”, Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F.Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı:1, 2001, S.51
• Koçel, T. (2001). “İşletme Yöneticiliği”, İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Küçükaltan, D. ve Karalar, S. (2014). Yöneticilerin Demografik Özellikleri ile Liderlik Tarzları arasındaki İlişki: İstanbul’daki 5 yıldızlı otellerde yapılan araştırma: 41. ocak 2014. s:169-184.
• Lowe, K.; Kroeck, K. ve Sivasubramaniam, N. (1996). “Effectiveness correlates of transformational and transactional leadership : A Meta-analytic review of the MLQ literature”, Leadership Quarterly, Vol. 7, No. 3, ss.385-425.
• Ma, E. ve Qu, H. (2011). “Social exchanges as motivators of hotel employees’ organizational citizenship behavior: The proposition and application of a new three-dimensional framework”, International Journal of Hospitality Management, Vol.30, 680-688.
• Mosley, D.C. ; Pietri P.H. ve Meggınson L.C.,(1996) “Management: Leadership in Action”, Newyork, Harper Collins Publishers, 1996
• Mullins, L.L. (1998). Managing People in the Hospitality Industry, Third Edition, Addison Wesley Longman Limited Edinburg Gate, England
• Oğuz, N. (2011). “Seyahat Acentesi Yöneticilerinin Liderlik Tarzları Ve Çatışma Yönetim İlişkisi”: Alanya bölgesi A grubu seyahat acentaları uygulaması yüksek lisans tezi Ankara 2011 Gazi Üniversitesi
• Özalp, İ. ve Öcal, H. (2000), ‘Örgütlerde Dönüştürücü (Transformatıonal) Liderlik Yaklaşımı’. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 3.
• Özel, Ç. H, (2012) “Otel İşletmeciliği”, (Editör, Meryem Akoğlan Kozak), Detay yayıncılık Ankara.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2005). “Örgütsel Psikoloji”, Bursa: Alfa Basım Yayın.
• Sandıkçı, M.; Vural T ve Zorlu T ( 2015 ) “Otel İşletmelerinde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Örgüt Sağlığı Üzerine Etkileri”: Afyonkarahisar İlinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt: 13, Sayı: 25, s. 161-200, 2015
• Seher, D. (2010 “Liderlik Tarzları Ve Liderlik Astlarını Etkileme Taktikleri Arasındaki İlişki: Antalya İli 5 Yıldızlı Otel Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma”. Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler enstitüsü
• Taner, B. ve Çetin, Ş. (2005 ). “Ağırlama İşletmelerinde Başarılı Lider Yönetici Tipolojisi: Kavramsal Bir Çalışma” http://dergipark.ulakbim.gov.tr/soid/issue/view/5000005101
• Taşkıran, E, (2006), “Otel İşletmelerinde Çalışan Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 2, ss.169-183.
• Tipparat L. ve Lawrence F.(2005) “Iİnfluance Leaership Style On Qualty Management Practies” Sixteen Annual Conferance Of Poms Chiago Il 2005
• Van Dyne, L., Graham, J. W., ve Dienesch, R. M. (1994). “Organizational Citizenship Behavior: Construct Redefinition, Measurement, And Validation”. Academy of Management Journal, 37, 765-802.
• Yeşiltaş, T. (2013); “Örgütsel Özdeşleşmenin Oluşmasında Belirleyiciler Olarak Etik Liderlik Ve Etik İklim: Otel İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama” Doktora Tezi
• Zel, U. ve Özkarahan, B. (2002) , "Liderlik Kapsamında Yapılan Araştırmaların Bilinmeyen Yüzü", 10 Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 23-25 Mayıs Antalya,2002, s. 357.
• Zhu, W. Chew, I. ve Spangler, W. (2005). “CEO Transformational Leadership And Organizational Outcomes: The Mediating Role Of Human-Capital-Enhancing Human Resource Management, The Leadership Quarterly, Vol. 16, pp.39-52