Isparta Koşullarında Kavuzsuz Arpa (Hordeum vulgare L. var. nudum) Çeşit/Hatlarının Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, , 624 - 628, 31.12.2021

Tuğçe Gümüş , İlknur Akgün

https://doi.org/10.31590/ejosat.1019172

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma 2019-2020 üretim yılında Tesadüf Blokları Deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak Isparta ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada farklı kavuzlu arpa (iki sıralı Aydan Hanım ve Tosun Paşa) ve kavuzsuz arpa (Yalın, INBYT-6, INBYT-16, INBYT-18, ABA-7 ve ABA-8) çeşit/hatlarında tane verimi ile bazı agronomik özellikler incelenmiştir. Araşırmada genotiplere 10 kg/da azotlu, 6 kg/da hesabıyla fosforlu gübre uygulanmış ve 500 adet/m2 tohum olacak şekilde ekim yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; tane verimi 156-465 kg/da, hasat indeksi %26-31, hektolitre ağırlığı 68-78 kg, bin dane ağırlığı 28-43 g, kavuz oranı %3-6 ve ham protein oranı %12-15 arasında değiştiği belirlenmiştir. İncelenen özellikler yönünden çeşit/ hatlar arasındaki farklılıklar istatistiksel yönden önemli bulunmuştur. En yüksek tane verimi INBYT-18 hattında belirlenmiş, ancak bu hat ile Tosun Paşa ve ABA-8 genotipleri arasındaki fark önemsiz bulunmuştur. Yine Kavuzlu çeşitlerden daha yüksek oranda ham protein içeren (INBYT-6 ve ABA-7) hatların olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavuzsuz Arpa, Tane Verimi, Agronomik Özeliikler, Kalite

Destekleyen Kurum

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı

Proje Numarası

2021-YL1-0118

Teşekkür

2021-YL1-0118 No`lu Proje ile tezimi maddi olarak destekleyen Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı’na ve bu süreçte desteğini eksik etmeyen sayın danışmanım Prof. Dr. İlknur AKGÜN'e teşekkür ederim.

Determination of Yield and Some Agricultural Characteristics of Hull-less Barley (Hordeum vulgare L. var. nudum) Varieties/Lines in Isparta Conditions

Öz

This research was carried out in Isparta ecological conditions in the 2019-2020 production years according to the compleletely blocks design with three replications. In the study, grain yield and some agronomic characteristics of different hulled barley (two-row Aydan Hanım and Tosun Paşa) and hull-less barley (Yalın, INBYT-6, INBYT-16, INBYT-18, ABA-7 and ABA-8) cultivars/lines has been determined. In the study, 10 kg/da of nitrogen and 6 kg/da of phosphorus fertilizer were applied to the genotypes and 500 seeds/m2 of seeds were sown. According to the research results, it was found that varied between; grain yield 156 -465 kg/da thousand grain weight 28-43 g, test weight 68-78 kg, harvest index 26-31%, husk rate 3 -6 % and crude protein rate between 12-15 %. Differences between varieties and lines were determined to be statistically significant. The highest grain yield was determined in INBYT-18 line But, with this line, Tosun Paşa and ABA 8 genotypes were statistically in the same group. It was determined that lines with higher crude protein content (INBYT-6 and ABA-7) than the husked varieties.

Anahtar Kelimeler

Agronomic Characters, Hull-les Barley, Quality, Seed Yield

Proje Numarası

2021-YL1-0118

Kaynakça

• Akyıldız., R., (1984). Yemler Bilgisi ve Laboratuvar Kılavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 236 s., Ankara.
• Altındal, D., (2014). Göller Yöresinde Yetiştirilen Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin/Populasyonlarının Genetik Uzaklıklarının Belirlenmesi Etkisi. Ziraat Mühendisliği, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye
• Ames, N. P., Rhymer, C. R. (2008). Issues Surrounding Health Claims For Barley. The Journal of Nutrition, 138(6), 1237S-1243S.
• Anonymous (1987). EBC Analysis by the European Brewery Convention Brauerei-und Getränke-rundschau. CH- 8047 Zurich Switzerland.
• Anonim, (2019). FAO, Food and Agriculture Organization https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL (erişim 09.10.2021).
• Anonim, (2020). TUİK Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 (erişim 09.10.2021).
• Atlı, A., Koçak, N., Tuncer, T., (1989)Yemlik ve Maltlık Arpada Kalite Kriterleri ve Arpa Islahı Programında Kalite Değerlendirmesi. Arpa-Malt Seminerleri, 30 Mayıs-1 Haziran, Konya, 69-83.
• Baydilli, M. (2017). Şanlıurfa İli Hilvan İlçesinde Kuru Koşullarda 10 Arpa Çeşidinin Verim ve Performanslarının Karşılaştırılması Ziraat Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye
• Bremner, J. M. (1965). Organic forms of nitrogen. Methods of Soil Analysis: Part 2 Chemical and Microbiological Properties, 9, 1238-1255.
• Çöken, İ., Akman, Z. (2016). Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Arpa (Hordeum Vulgare L.) Çeşitlerinin Verim Ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(1).
• Derakhshani Z, F Malherbe, JF Panozzo and M Bhave. (2020). Evaluation of diverse barley Cultivars and landraces for contents of four Multifunctional biomolecules with nutraceutical potential. Current Research in Nutrition Food Science 8
• Ergün, N., (2005). Ileri Kademe Arpa (Hordeum Vulgare L.) Hatlarinda Verim Ve Verime Etkili Bazi Karakterlerin İncelenmesi. Ziraat Mühendisliği, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye
• Genç, İ., Ülger, A.C., Yağbasanlar, T., Kırkok, Y., Topal, M., (1988). Çukurova Koşullarında, Triticale, Buğday ve Arpanın Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Kıyaslamalı Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2),1-13.
• Gökgöl M., 1969. Serin İklim Hububatı Ziraatı Ve Islahı (Buğday, Çavdar, Arpa Ve Yulaf). Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü. 407 s. Özaydın Matbaası, İstanbul Harlan, J. R., Zohary, D. (1966). Distribution of Wild Wheats and Barley. Science, 153(3740), 1074-1080.
• Kacar B, Inal, A. 2010. Bitki Analizleri. Nobel No:1241, Ankara
• Kandemir N. 2004. Tokat-Kazova Şartlarına Uygun Maltlık Arpa Çeşitlerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (2): 94-100.
• Karakoca, A., (2019). Arpada Farklı Gama Radyasyon Dozu Uygulamalarının M2 Generasyonunda Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Mutagenik Etkilerinin Belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Isparta, Türkiye
• Karaduman, Y., (2006). Kavuzsuz Arpa Potansiyeli. Unlu Mamuller Tek. Dergisi, 74, 21-26.
• Karahan, T., Isparta (2020). İki ve Altı Sıralı Arpa (Hordeum vulgare L.) Hat/Çeşitlerinde Genotip, Çevre ve GenotipxÇevre İnteraksiyonunun Kalite ile Verim Özellikleri Üzerine Etkisi. Ziraat Mühendisliği, Doktora Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Isparta, Türkiye
• Kırtok, Y., Çölkesen, M. 1985. Çukurova Koşullarında Denemeye Alınan Arpa Çeşitlerinde Önemli Bazı Verim Unsurları Üzerinde Path Katsayısı Analizi. Doğa Bilim Dergisi, 9 (1) Kilercioğlu, B. (2020). Güney Marmara Koşullarında Farklı Azot Dozlarının Kavuzsuz Arpa Çeşidinin (Hordeum vulgare L. var. nudum hook. ef.) Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi . Ziraat Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye
• Köse Erbaş, D., Ö., Mut, Z., Kardeş, M, Y., (2021). Bilecik Koşullarında Kavuzsuz Arpa Genotiplerinin Tane Verimi ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5(3), 608-615.
• Kumar, D., Verma, R. P. S., Narwal, S., Singh, J., Malik, R., Kharub, A. S., Singh, G. P. (2021). Identification of Promising Sources Of Hulless Barley (Hordeum vulgare L.) For İmportant Quality Traits. Journal of Cereal Research, 13(2).
• Kün, E. (1996). Tahıllar-I (Serin İklim Tahılları). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1451. Ders Kitabı:431, Ankara.
• Kün E, Özgen M, Ulukan H (1992). Arpa Çeşit ve Hatlarının Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 70-95.
• Madhujith, T., Shahidi, F. (2007). Antioxidative and antiproliferative properties of selected barley (Hordeum vulgarae L.) cultivars and their potential for inhibition of low-density lipoprotein (LDL) cholesterol oxidation. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55(13), 5018-5024.
• Mut, Z., Sirat, A., Sezer, İ. (2014). Samsun Koşullarında Bazı İki Sıralı Arpa (Hordeum Vulgare conv. distichon) Genotiplerinde Tane Verimi İle Başlıca Tarımsal Özelliklerin Belirlenmesi Ve Stabilite Analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (1), 60-69.
• Narwal, S., Kumar, D., Verma, R. P. S. (2016). Effect of Genotype, Environment and Malting on the Antioxidant Activity and Phenolic Content of Indian Barley. Journal of Food Biochemistry, 40(1), 91-99.
• Nesbitt, M., Samuel, D. (1996). Archaeobotany in Turkey: A Review of Current Research. Orient-express, 3, 91-96. Ottekin, A., Akar, T., Tosun, H., Ozan, A. N., Demir, Z. 1996. Kavuzsuz Arpanın Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. IV. Ulusal Nükleer Tarım ve Hayvancılık Kongresi, Tebliğ Özetleri, Bursa, s.29.
• Özdemir., A. (2019). Kavuzsuz Arpa (Hordeum vulgare L. var. nudum)Genotiplerinde Kışlık ve Yazlık Ekimin Verim ve Bazı Agronomik Özellikler Üzerine Etkisi. Ziraat Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye
• Öztürk, A., Çağlar, Ö., Akten, Ş, (1997). Erzurum Yöresinde Maltlık Olarak Yetiştirilecek Arpa Genotiplerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, Eylül 22-25, Samsun, 37-41.
• Öztürk, A., Çağlar, Ö., Tufan, A. (2001). Bazı Arpa Çeşitlerinin Erzurum Koşullarına Adaptasyonu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(2), 109-115. Sağsöz, S., (2000). Tohumluk Bilimi. Atatürk Üniversitesi Yayınları, 677, 188s., Erzurum.
• Sarkar P, DH Lohith Kumar, C Dhumal, SS Panigrahi and R Choudhary. (2015). Traditional and ayurvedic foods of Indian origin. Journal of Ethnic Foods 2: 97–109.
• Sirat, A., Sezer, İ. (2009)., Bafra Ovası Koşullarına Uygun (Hordeum vulgare L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3), 167-173.
• Ullrich, S. E. (2011). Significance, Adaptation, Production, and Trade of Barley. In: Ullrich SE, Editor. Barley: Production, Improvement, and Uses. Oxford: WileyBlackwell. pp. 3-13.
• Ulupınar, Ü. (2017). Isparta Koşullarında Makarnalık Buğday (Triticum durum desf.) Çeşitlerinin Adaptasyonu ve Farklı Azot Dozu Uygulamalarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Ziraat Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, Süleymen Demirel Üniversitesi, Isparta,Türkiye
• Yalçın, E., Çelik, S. (2006). Kavuzsuz Arpa Proteinlerinin Bazı Fonksiyonel Özelliklerinin İncelenmesi. Türkiye, 9. Gıda Kongresi, 24-26 Mayıs 2006, Bolu
• Yalçın, E., Çelik, S., Akar, T., Sayim, I., Köksel, H. (2007). Effects Of Genotype And Environment On Β-Glucan And Dietary Fiber Contents Of Hull-Less Barleys Grown İn Turkey. Food Chemistry, 101(1), 171-176.
• Yüksel, S., (2017). Bazı Kavuzsuz Arpaların( Hordeum Vulgare L. Var. nudum Hook. F.) Gelişme Dönemleri ile Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara,Türkiye
• Yüksel, S., İkincikarakaya Ünver, S., (2020). Bazı Kavuzsuz Arpaların (Hordeum Vulgare L. Var. Nudum Hook. f.) Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23(3), 705-712.