Kentsel Dönüşümde İş Sağlığı ve Güvenliği

Yıl 2022, , 336 - 343, 31.03.2022

Abdullah Gündoğay

https://doi.org/10.31590/ejosat.1082160

Öz

Ülkemizdeki binaların çoğunluğu betonarme binalardan meydana gelmektedir. Bu binaların çok büyük bir kısmı mühendislik hizmeti ve deprem etkisi dikkate alınmadan inşa edildiğinden dolayı kendisinden beklenen deprem performansını sağlayamamaktadır. Bu sebeple depremde meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını önlemek ve en aza indirmek amacıyla yapılması gerekenlerin en başında depreme dayanıklı binalar inşa etmek, deprem güvenliği yetersiz olan binaları depreme dayanıklı hale getirmek veya yıkım işlemini gerçekleştirmektir. Bundan dolayı binaların deprem güvenliğinin incelenmesi ve gerekli görülenlerin yıkılarak yenilerinin inşa edilmesi önemli konulardan biri haline gelmektedir. Ülkemizdeki yapı stoku düşünüldüğünde yıkılacak olan binalarda gerekli olan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması ve uygulanması da büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma kapsamında Isparta ilinde bulunan 6 adet betonarme konut binasının deprem güvenliği Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne (TBDY, 2018) göre incelenerek belirlenmiş ve ilgili yönetmelikte sağlaması gereken deprem performans seviyesini sağlamadığı görülmüştür. Bu yüzden kentsel dönüşüm kapsamında yıkılması gerektiğine karar verilmiştir. Binaların yıkım işlemleri aşamasında ülkemizde kullanılmakta olan mevcut standart ve yönetmelikler, iş sağlığı ve güvenliği açısından ele alınarak incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda iş sağılığı ve güvenliği açısından ülkemizde kullanılmakta olan mevcut standart ve yönetmeliklerin günümüz şartlarına göre revize edilerek daha kapsamlı hale getirilmesi gerektiği görülmüştür. Bilinçsiz yıkım işlemlerinin ve iş kazalarının önüne geçilebilmesi için gerekli denetim ve kontrollerin yapılması gerektiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Betonarme Bina, Deprem Güvenliği, İş Sağlığı ve Güvenliği, Kentsel Dönüşüm, Yıkım İşleri

Occupational Health and Safety in Urban Transformation

Öz

Most of the buildings in our country are reinforced concrete buildings. Most of these buildings can not provide the expected earthquake performance since they were built without considering the engineering service and the earthquake effect. Hence, in order to prevent and minimize the loss of life and property that may occur in an earthquake, the first thing to do is to build earthquake resistant buildings, to make buildings earthquake resistant which have insufficient earthquake safety or to carry out the demolition process. Therefore, investigating the earthquake safety of the buildings, demolishing the necessary ones and constructing new ones becomes one of the vital issues. Considering the building stock in our country, it is of great importance to take and implement the necessary occupational health and safety measures in the buildings to be demolished. Within the scope of this study, the earthquake safety of 6 reinforced concrete residential buildings in the province of Isparta was determined by examining according to the Turkish Building Earthquake Code (TBEC, 2018), and it was observed that it did not provide the earthquake performance level required to be provided in the relevant code. Therefore, it was decided that they should be demolished within the scope of urban transformation. The existing standards and regulations used in our country have been examined in terms of occupational health and safety during the demolition process of buildings. As a result of the investigations, it has been observed that the current standards and regulations used in our country in terms of occupational health and safety should be revised and made more comprehensive according to today's conditions. It has been observed that necessary inspections and controls should be carried out in order to prevent unconscious demolition processes and occupational accidents.

Anahtar Kelimeler

Reinforced Concrete Building, Earthquake Safety, Occupational Health and Safety, Urban Transformation, Demolition Works

Kaynakça

• RAİUK. (2018). Riskli Alan İlanı ve Uygulama Kılavuzu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
• İnel, M., Bilgin, H. & Özmen, H., (2006). Mevcut Kamu Yapılarının Performans Değerlendirmesi. Türkiye Mühendislik Haberleri, 444-445, 64-71.
• İnel, M., Bilgin, H. & Özmen, H., (2007). Okul Binalarının Yeni Deprem Yönetmeliğine Göre Değerlendirilmesi. Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, 257-267, İstanbul.
• Gündoğay, A. & Tekeli, H., (2018). Atölye binalarının deprem performansını etkileyen bazı parametrelerin incelenmesi. 6th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science, 929-938, Antalya.
• Gündoğay, A., Ulutaş, H., & Tekeli, H. (2019). Mevcut atölye binalarının deprem güvenliğinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 10(2), 755-768. DOI: 10.24012/dumf.432136
• Sarı, O. & Ulutaş, H. (2021). Mevcut konut türü betonarme bir binanın deprem güvenliğinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11(4), 1129-1144. DOI: 10.17714/gumusfenbil.906844
• URL-1. (2017). Deprem Bilgileri-Büyük Depremler. Erişim: http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/buyuk-depremler/
• DBYBHY. (2007). Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Ankara.
• TBDY. (2018). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• AFAD. (2018). Türkiye Deprem Tehlike Haritası. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• URL-2. (2017). Türkiye'nin ortalama 20 milyon yapı stoku var. Erişim: https://emlakkulisi.com/turkiyenin-ortalama-20-milyon-yapi-stoku-var/521868
• Öcal, C. & İnce, H. H. (2012). Türkiye’de Mevcut Yapı Stoğu ve Kentsel Dönüşüm. Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 4(2), 89-95.
• Akboğa-kale, Ö., Gürcanlı, G. E. & Baradan, S. (2017). Kentsel dönüşüm sürecinde asbest maruziyeti ve korunma yöntemleri. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23 (6), 694-706.
• Poyraz, Ü. (2016). TÜRKİYE İNŞAAT YIKINTI ATIK YÖNETİM SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yönez, E. (2017). 6306 Sayılı Kanuna Göre Riskli Bir Binanın Dönüşüm Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar: Bir İlçe Belediyesi Örneği,” İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Salgın, B. & Coşgun, N. (2018). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yapısal Atik Sorunu ve Çözüme Yönelik Öneriler: Kayseri Örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(1), 465-476. DOI: 10.28948/ngumuh.387388
• Özel, H. (2018). Kentsel Dönüşümde Yıkım Uygulamalarının İş Sağlığı Ve Güvenliği Açısından Analizi Kocaeli Örneği. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• TS 13633. (2017). Yapıların Tam ve Kısmi Yıkımı İçin Uygulama Kuralları. Türk Standardları Enstitüsü, Ankara.
• HTİYAKY. (2004). Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• YİİSGY (2013). Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara.
• AÇSGÖHY. (2013). Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara.
• TMMOB, (2018). İstanbul Asbest Raporu. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İstanbul İl Koordinasyon Kurulu, 6-31.
• ÇGDYY. (2010). Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• AYY. (2015). Atık Yönetimi Yönetmeliği. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
• ADDDY. 2010. Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• Sta4-CAD. (2021). Structural Analysis for Computer Aided Design. v14, İstanbul, Türkiye.