Kayseri Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Nohut (Cicer arietinum L.) Bitkisinde verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri

Yıl 2019, Sayı: 16, 434 - 440, 31.08.2019

Mücahid Yusuf İslam Ercan Satı Uzun Hamdi Özaktan

https://doi.org/10.31590/ejosat.548763

Cited By: 5

Öz

Bu çalışma, Kayseri ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının (10 Nisan, 20 Nisan, 30 Nisan ve 15 Mayıs) nohut (Cicer arietinum L.) verim, verim öğeleri ve kalite üzerine etkisini belirlemek amacıyla tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak 2016 yılında yürütülmüştür. Araştırmada, bitki materyali olarak Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından tescil edilen Aksu nohut çeşidi kullanılmıştır. Birinci ekim zamanının ortalama verileri değerlendirildiğinde fizyolojik olum gün süresi 84.75 gün, bitki boyu 47.44 cm, ilk bakla yüksekliği 30.28 cm, anadal sayısı 2.73 adet, bitkide bakla sayısı 18.04 adet, bitkide tane sayısı 19.51 adet ve birim alan tane verimi 302.20 kg/da olarak kaydedilmiştir. Ayrıca birinci ekim zamanında nohut kesinde; kes verimi (331.5 kg/da), Adf (%39.15), Ndf (%52.42), Ca (%1.55), K (%1.30), Mg (%0.168), P (%0.22), KM (%91.22) ve protein oranı (%10.86) tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre bölge için nohut ekim zamanı Nisan ayının başı olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nohut, ekim zamanı, verim, kalite özellikleri

Teşekkür

Bu çalışma, 2209/A Üniversite Öğrencileri Yurt İçi Araştırma Projeleri Destek Programı kapsamında desteklenmiştir. Katkılarından dolayı TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.

Effects of Different Sowing Dates on Yield, Yield Components and Quality Attributes of Chickpea (Cicer arietinum L.) Under Ecological Conditions of Kayseri Province

Öz

This study was conducted to investigated effects of different sowing times (10 April, 20 April, 30 April and 15 May) on yield, yield components and quality attributes of chickpea (Cicer arietinum L.). Experiments were conducted under ecological conditions of Kayseri province in 2016 growing season in randomized blocks design with 4 replications. Aksu chickpea cultivar registered by Eastern Mediterranean Transitional Zone Agricultural Research Institute was used as the plant material of the experiments. Mean physiological maturation days 84.75 day, plant height 47.44 cm, the first pod height 30.28 cm, number of main branches 2.73 number, number of pods per plant 18.04 number, number of seeds per plant 19.51 number and unit area seed yield 302.2 kg/da were obtained from the first sowing date. For the green herbage of the first sowing date, green herbage yield was 331.5 kg/da, ADF ratio was 39.15%, NDF ratio was 52.42%, Ca ratio was 1.55%, K ratio was 1.30%, Mg ratio was 0.168%, P ratio was 0.22%, DM ratio was 91.22% and protein ratio was 10.86%. It was concluded based on present findings that the beginning of April was the most appropriate time for chickpea sowing in the region.  

Anahtar Kelimeler

Chickpea, Sowing time, Yield, Quality attributes

Kaynakça

• Akdağ, C., Ütebay, H., Düzdemir, O. (1995). Ekim Zamanı, Azot ve Fosfor Dozlarının Nohutta Verim ve Diğer Bazı Özelliklere Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 12: 110-121.
• Anonim, (2001). Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Yemeklik Tane Baklagiller. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, 2001.
• Anonim, 1971. Nutrientrequirements of beefcattle. N.A.S. Washinton D.C. 55p.
• Atmaca, E. (2008). Eskişehir Koşullarında Bazı Nohut Çeşit ve Hatlarında Farklı Ekim Zamanı ve Sıra Arası Mesafelerinin Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 99 s,
• Aydoğan, A., Gürbüz, A., Evlice, A. K., Karaca, K. (2011). Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Yaprak ve Un Rengi ile. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 20(2), 17-23.
• Bampidis, V. A., Christodoulou, V. (2011). Chickpeas (Cicer arietinum L.) in animal nutrition: A review. Animal Feed Science and Technology, 168(1-2), 1-20.
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H. (2018). Bazı Yem Bezelyesi Hat ve Çeşitlerinin (Pisum sativum ssp. arvense L.) Tohum Verimi ve Kes Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 275-284.
• Ceran, F., 2015. Farklı Zamanlarda Ekilen Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 49 s. Konya.
• Çiftçi C.Y. ve Adak M.S. (2009). Yemeklik Tane Baklagiller. Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın no: 1569. Ders kitabı: 521. Sayfa 257-308
• Çiftçi C.Y., Adak M.S. 2009. Yemeklik Tane Baklagiller. Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın no: 1569. Ders kitabı: 521, 257- 308.
• Çiftçi, V., Türk, Z. (1998). Güneydoğu Anadolu Koşullarında Ekim Zamanlarının Nohutta (Cicer arietinum L.) Verim ve Verim Öğelerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, 483-489, Erzurum.
• Düzgüneş, O., T. Kesici, F. Gürbüz, (1983). İstatistik Metodları. AÜZF Yayınları No:861. Ankara.
• Erman, M. ve Tüfenkçi, S. (2004). Farklı Ekim Zamanlarının Nohutta (Cicer arietinum L.) Verim ve Verimle İlgili Karakterlere Etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(3), 342-345. FAO, 2019. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Erişim tarihi: 22.03. 2019
• Gülümser, E., Mut, H., Doğrusöz, M. Ç., Başaran, U. (2017). Baklagil Yem Bitkisi Tahıl Karışımların Ot Kalitesi Üzerinde Tohum Oranlarının Etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(3), 43-51.
• Gürbüz, S. (2017). Farklı Ekim Zamanı ve Sıra Arası Mesafelerinin Nohutta (Cicer arietinum L.) Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 99 s, Van.
• Hakyemez, B.H. (2006). Adi Fiğ (Vicia sativa L.)’de Ekim Zamanlarının Ot ve Tane Verimi Üzerine Etkileri. Uludağ. Üniv. Zir. Fak. Derg., 20(1): 47-55.
• Kaplan, M., Kökten, K., Yılmaz, Ş. H., Arslan, M., Kale, H., Bozkurt, S., & Temizgük, R. 2015. Kara Nohutta (Cicer arietinum L.) Ekim Zamanının Ot, Tane ve Kes Verimi ile Kalite Özelliklerine Etkisi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi. 7-10 Eylül 2015, Çanakkale.
• Kidambi, S. P., Matches, A. G., Griggs, T. C. (1989). Variability for Ca, Mg, K, Cu, Zn, and K/(Ca+ Mg) ratio among 3 wheatgrasses and sainfoin on the southern high plains. Journal of Range Management, 316-322.
• Özgün ÖS, Biçer BT, Şakar D (2003). Diyarbakır-Bismil Ekolojik Koşullarında Nohutta Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim 2003, 2: 428-431, Diyarbakır.
• Özgün, Ö.S., Biçer, B.T., Şakar D. (2005) Gökçe Nohut Çeşidinde Farklı Ekim Zamanlarının Bitkisel ve Tarımsal Özelliklere Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi, Antalya, 279-284.
• Sarı, M., Adak, M.S. (1998). Nohut (Cicer arietinum L.)'ta Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Bitki Özellikleri Ve Verime Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 7(2): 57-64.
• Şehirali S., 1988. Yemeklik Dane Baklagiller, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, 1089, Ders Kitabı 314
• Şehirali, S., (1988). Yemeklik Dane Baklagiller Kitabı syf: 337 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Ders Kitabı: 314
• Topalak, C., Ceyhan, E. (2015). Nohutta Farklı Ekim Zamanlarının. Tane Verimi ve Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 2(2):128-135.
• Tuik, 2017. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. Erişim Tarihi: 01.04.2017
• Üstün A, Gülümser A. (2003). Orta Karadeniz Bölgesinde Nohut Için Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim 2003, 2: 110-120, Diyarbakır
• Van Soest PJ, Wine R. H. (1967). The use of detergents in the analysis of fibrous feeds. IV. determination of plant cell wall constituents. JAOAC; 50(1): 50-5.
• Van, S. (1963). Use of detergents in the analysis of fibrous feeds. II. A rapid method for the determination of fiber and lignin. J. Ass. Official Anal. Chem, 46, 829-83.
• Wood, J. A., & Grusak, M. A. (2007). Nutritional value of chickpea. Chickpea breeding and management, 101-142.
• Yalçın F, Mut Z, Erbas Kose OD (2018). Afyonkarahisar ve Yozgat Koşullarında Yüksek Verim Sağlayacak Uygun Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. JAFAG, 35 (1), 46-59.
• Yiğitoğlu D, Anlarsal A.E. (2012). Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarının Kışlık ve Yazlık Ekilen Bazı Nohut Çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) Verim ve Verim Ile Ilgili Özelliklere Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 27(2): 11-20.