The Effects of Different Harvest Dates on Essential Oil Content and Composition in Chaste Tree (Vitex agnus-castus L.)

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 25 - 28, 05.07.2014

Hüseyin Fakir Serhat Erbaş Murat Özen İlhami Emrah Dönmez

Öz

In the study, essential oil yield and content of Vitex agnus-castus L., belonging Verbenaceae family and an important species for Turkey, was determined. Species collected from Sütçüler-Çandır (Isparta) in 2011 was hydro distilled by Clevenger apparatus for 3 h and essential oil yield was identified as %. Essential oil components were determined by GC-MS. Essential oil yield of “Hayıt” was identified 0,263 % in flowering time and 0,285 in fruit maturing time. According to GC-MS results, dominant components were αpinen (26,99 %), 1,8-cineol (14,20 %) and trans-caryophyllene (9,13 %) in flowering time and 1,8-cineol (28,34 %), α-pinen (26,96%) and sabinene (16,36 %) were in fruit maturing time. Results were given by comparing of studies in the literature done on the same species.

Anahtar Kelimeler

Vitex agnus-castus, medical plant, essential oil, α-pinen, 1;8-cineol

Hayıt (Vitex agnus-castus L.)’ da Farklı Toplama Zamanlarının Uçucu Yağ Oranı ve Bileşenleri Üzerine Etkisi

Öz

Bu çalışmada, ülkemiz için önemli türlerden olan ve Verbenaceae familyasına ait Vitex agnus-castus’un çiçeklenme ve meyve olgunlaşma dönemlerindeki uçucu yağ oranları ve bileşenleri belirlenmiştir. Sütçüler-Çandır (Isparta) yöresinden 2011 yılında toplanan türler,  Clevenger aparatı ile hidrodistilasyon cihazında 3 saat süreyle distilasyona tabi tutularak % olarak uçucu yağ verimleri saptanmıştır. Elde edilen uçucu yağların bileşenleri ise GC-MS cihazında belirlenmiştir. Hayıtın uçucu yağ oranları çiçeklenme döneminde % 0,263 ve meyve olgunlaşma döneminde % 0,285 olarak bulunmuştur. GC-MS analiz sonuçlarına göre en etkili bileşenler çiçeklenme döneminde a-pinen (% 26,99), 1,8-sineol (% 14,20) ve trans- karyofillen (% 9,13); meyve olgunlaşma döneminde 1,8-sineol (% 28,34), a-pinen (% 26,96) ve sabinen (% 16,36) olarak tespit edilmiştir. Sonuçlar ülkemizde ve dünyada aynı türlerde yapılan çalışmalarla karşılaştırılarak verilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Vitex agnus-castus, tıbbi bitki, uçucu yağ, -pinen, 1, 8-sineol

Kaynakça

• Anonim, 1991. Ülkemizde Bazı Önemli Orman Tali Ürünlerinin Teşhis ve Tanıtım Kılavuzu. Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Yayın No. 659, Seri No. 18, Ankara, 38s.
• Baytop, T., 1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmiste ve Bugün). İ. Ü. Ecz. Fak. Yayınları (İlaveli İkinci Baskı). İstanbul, No: 3255, Nobel Tıp Kitapevleri, s. 3-4,226
• Blamey, M. and Grey-Wilson, C., 1998. Mediterranean Wild Flowers. HarperCollins Publisher, London, UK, 560 p.
• Brickell, C. and Zuk, J.D., 1996. A-Z Encyclopedia of Garden Plants. DK Publishing Inc., New York, USA, 1095 p.
• Burnie, D., 2000. Wild Flowers of the Mediterranean. Dorling Kindersley Limited, London, UK, 320 p.
• Ceylan, A., 1995. Tıbbi Bitkiler I (III . Basım ) Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Basımevi , Yayın No: 312, S. 116- 130, Bornova- İzmir.
• Ceylan, A., 1996. Tıbbi Bitkiler-II (Uçucu yağ bitkileri), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 481. ISBN 975- 483- 362- 1
• Cheifetz, A., Double, C., Barnard, L. and Imwold, D., 1999. Trees and Shrubs. Laurel Glen Publishing, San Diego, USA, 1008 p.
• Demir, İ., 1974. Tıbbi Bitkilerin Islahına Bir Bakış. Uluslararası Tıbbi Bitkiler Kollogiumu. 18-21 Nisan 1974. Büyük Efes Oteli, İzmir, S. 29-31.
• Dığrak, M., Alma, M.H., İlçim, A., Şen, S. 1998. Antibacterial and Antifungal Effects of Various Commercial Plant Extracts. Pharmaceutical Biology, 36(5): 1-5.
• Dülger, B., Uğurlu, E., Gücin, F., 2002. Vitex agnus-castus L. (Hayıt)’un Antimikrobiyal Aktivitesi, Çev-Kor, Cilt:11, Sayı:45, s. 1-5.
• Galletti, G.C., and Bocchini, P., 1996. Essential Oil Composition of Leaves and Berries of Vitex agnus-castus L. from Calabria, Southern Italy, Rapid Communications In Mass Spectrometry, Volume 10, pp. 1345-1350.
• Hamid A.A., Usman L.A., Adebayo S.A., Zubair M.F., Elaigwu, S.E., 2010. Chemical Constituents of Leaf Essential Oil of North-central Nigerian Grown Vitex agnus-castus, Advances in Environmental Biology, Volume, 4(2) pp. 250-253.
• Karadağ, R., 2007. Doğal Boyamacılık, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, DÖSİM, Ankara s. 56.
• Kayacık, H., 1966. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, III. Cilt Angiospermae (Kapalı Toumlular). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları O.F. Yayın No. 106, Kutulmuş Matbaası, İstanbul, 291 s.
• Lucks, B.C., Sorensen, J., Veal, L., 2002, Vitex agnus-castus essential oil and menopausal balance: a self-care survey, Complementary Therapies in Nursing & Midwifery, Volume 8, pp.148-154.
• Novak, J., Draxler, L., Göhler, I., Franz, C.M., 2005. Essential oil composition of Vitex agnus-castus- comparison of accessions and different plant organs, Flavour Fragrance Journal, Volume 20, pp. 186–192.
• Polunin, O. (Çeviri) Baktır, İ. 1991. Ağaçlar ve Çalılar. Akdeniz Üniversitesi Basımevi, Antalya, 127-128 s.
• Senatore, F., Della Porta, G., Reverchon, E., 1996. Constituents of Vitex agnus-castus L. Essential Oil, Flavour And Fragrance Journal, Volume 11, pp. 179-182.
• Tümen, G., Sekendiz, AD., 1989. Balıkesir ve Merkez Köylerinde Halk İlacı Olarak Kullanılan Bitkiler, Uludağ Üniversitesi Araştırma Fonu, Proje No. 86/12.
• Vonderbank, H. 1949. Ergebnisse der Chemotherapie der Tuberculose. Pharmazie, 4:198-207.
• Zoghbi, M.G.B., Andrade, E.H.A., Maia J.G., 1999. The essential oil of Vitex agnus-castus L. growing in the Amazon region, Flavour Fragrance Journal, Volume 14, pp. 211-213.