Dilovası Hava Kalitesinin Ulusal Mevzuata Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Sayı: 19, 703 - 714, 31.08.2020

Merve Yılmaz Hande Emanet Beba Umur Dinç Zeynep Feriha Ünal Hüseyin Toros Zübeyde Öztürk

https://doi.org/10.31590/ejosat.703579

Cited By: 2

Öz

Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde yoğun olarak yer alan endüstriyel tesisler, ülke ekonomisine ve bölgenin kalkınmasına katkı sağlamalarının yanı sıra hava kalitesi üzerinde olumsuz bir etki oluşturmaktadır. Hava kirliliğinin artması insan sağlığına ve ekosisteme zarar vermektedir. Bir bölgede hava kirliliğinin azaltılmasına yönelik yapılacak herhangi bir çalışma öncesinde kirlilik seviyeleri ve kirlilik seviyelerinin oluşturduğu risklerin tespiti kritik öneme sahiptir. Türkiye’de hava kalitesinin kontrolü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi (HKDY) Yönetmeliği ile sağlanmaktadır. Yönetmelikte belirlenen hava kalitesi sınır değerleri için Avrupa Birliği limit değerleri hedef olarak alınmış ve her yıl kademeli olarak azalan tolerans paylarıyla bu hedef değerlere ulaşılması planlanmıştır. Dilovası’nda bulunan dört adet hava kalitesi istasyonunda SO2, PM10, NO2, NOx, CO ve O3 konsantrasyonları saatlik olarak ölçülmektedir. 2014-2019 yılları arasında ölçülen kirlilik seviyeleri, tolerans paylarıyla birlikte her yıl için belirlenmiş limit değerler ile kıyaslanmıştır. Bu sayede Dilovası hava kalitesi için bir değerlendirme yapılmıştır. Dilovası OSB arazisi içinde, D-100 ve E-80 karayollarına yakın konumda bulunan Kocaeli OSB istayonunda yapılan ölçümlere göre NO2 kirliliği insan sağlığı için risk oluşturacak seviyelerdedir. Yerleşim alanı içinde, bir ilkokul bahçesinde bulunan Kocaeli Dilovası istasyonunda yapılan ölçümler ise PM10 kirliliğinin insan sağlığı açısından oldukça riskli olduğunu göstermektedir. Dilovası İMES arazisi içinde iki adet hava kalitesi izleme istasyonu bulunmaktadır ve İMES OSB 1 istasyonundaki ölçümlere bakılarak PM10 kirliliğinin insan sağlığı için ciddi bir risk oluşturduğu söylenebilir. Her üç istasyonda izlenen NOx kirliliği tüm yıllar boyunca limit değerleri aşarak Dilovası ekosistemini tehdit etmektedir. SO2 kirlilik seviyeleri zaman zaman limit değerlerin ve uyarı eşiğinin üstünde gözlense de partiküler madde ve azot oksit kirlilikleri kadar büyük boyutlarda değildir. CO ve O3 kirlilikleri ise limit değerlerin çok altında gözlendiğinden Dilovası’nda insan sağlığı ve ekosistem için herhangi bir risk oluşturmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hava Kalitesi, Hava Kirliliği, Dilovası, Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi (HKDY) Yönetmeliği

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

117Y298

Teşekkür

Katkılarından dolayı TÜBİTAK’a (Proje No:117Y298) ve hava kalitesi verilerini kullanımımıza açan T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na teşekkür ederiz.

Evaluation of Dilovası Air Quality Accordance with National Legislation

Öz

Air quality in Turkey is controlled by Air Quality Assessment and Management (HKDY) Regulation provided by Ministry of Environment and Urban Planning. EU limits are targeted for the air quality limit values determined in the Regulation. By 01.01.2014, it is planned to reach the EU limits for all pollutants in 2024 by calculating the limit values for that year with the gradually decreasing tolerance shares every year. SO2, PM10, NO2, NOx, CO and O3 concentrations are measured hourly at four air quality stations in Dilovasi. The pollution levels measured between 2014-2019 are compared with the limit values determined for each year together with the tolerance values. According to the Kocaeli OSB measurements, NO2 pollution levels pose risk for human health. Although, the number of days exceeding the hourly limit value allowed in the Regulation is 18 for a year, the hourly NO2 limit (260 μg/m3) was exceeded 73 times in 2018. According to the measurements at the Kocaeli Dilovası, PM10 pollution poses risk for human health. Although it is stated in the Regulation that the daily PM10 limits can be exceeded a maximum of 35 times a year, the number of days exceeding the limits are 91 and 113 in 2017 and 2018 respectively. The other two stations are located in Dilovası IMES OSB land. Because the measurements started at the end of 2015, the evaluation of these stations covers the last three years (2016-2019). According to the İMES OSB 1 measurements, the most dangerous pollutant in terms of human health is PM10. The daily PM10 limits were exceeded 42, 92 and 73 times during 2016, 2017 and 2018 respectively (> 35 days). The pollution levels at İMES OSB 2 are not threatening. On the other hand, NOx pollution observed in Kocaeli OSB, Kocaeli Dilovası and İMES OSB 1 stations is dangerous for the ecosystem for all years. The annual average NOx concentrations measured at these stations exceeded every year the annual NOx limit value (30 μg/m3) determined to protect the ecosystem. Although SO2 pollution levels measured in Kocaeli OSB and Kocaeli Dilovası are sometimes observed above the limit values and warning threshold, they are not as hazardous as PM10 and NOx pollution. Since CO and O3 pollution measured at Kocaeli Dilovası, İMES OSB 1 and İMES OSB 2 stations are observed below the limit values, they do not pose any risk for human health and ecosystems in Dilovası.

Anahtar Kelimeler

Air Quality Assessment and Management Regulation, Dilovası, Air Pollution, Air Quality

Proje Numarası

117Y298

Kaynakça

• Andre L., Boissière J., Reboul C., Perrier R., Zalvidea S., Meyer G., Thireau J., Tanguy S., Bideaux P., Hayot M., Boucher F., Obert P., Cazorla O. ve Richard S. (2009). Carbon Monoxide Pollution Promotes Cardiac Remodeling and Ventricular Arrhythmia in Healthy Rats, American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 181 (6), 587-595.
• Bagayev I. ve Lochard J. (2017). EU air pollution regulation: A breath of fresh air for Eastern European polluting industries J. Environ. Econ. and Manage. 83 145-163. Chen T.F., Chang K.H., Tsai C.Y. (2017). Modeling approach for emissions reduction of primary PM2.5 and secondary PM2.5 precursors to achieve the air quality target. Atmos. Res. 192, 11-18.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Hava Kalitesi İzleme Ağı, http://www. havaizleme.gov.tr /Default.ltr.aspx, 2017.
• ÇŞB (2016). Erzurum ve İzmir Temiz Hava Merkezi Hava Kalitesi Ön Değerlendirme Projesi.
• ÇŞB (2016). Hava Kalitesi Bülteni.
• ÇŞB (2019). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Marmara Temiz Hava Merkezi, Hava Kalitesi İndeksi, http://mthm.havaizleme.gov.tr/secure/HAVA%20KAL%DDTES%DD%20%DDNDEKS%DD.htm (Erişim tarihi: 11.09.2019)
• Dilovası Belediyesi, Dilovası’nı Tanıyalım, http://dilovasi.bel.tr/icerik/17/13/dilovasini-taniyalim.aspx (Erişim tarihi: 11.09.2019)
• DOSB (2019). Kocaeli Dilovası Organize Sanayi Bölgesi, Tarihçe, http://dosb.com.tr/TR/Contents.aspx?ID=3 (Erişim tarihi: 11.09.2019)
• Ebi K.L. ve McGregor G., 2008. Climate Change, Tropospheric Ozone and Particulate Matter, and Health Impacts, Environ Health Perspectives, 116(11): 1449–1455.
• EPA, 2012. Report to Congress on Black Carbon, U.S. Environmental Protection Agency, 388 pp.
• Gemici Z., Kale O., Yuva H. ve Çaçan İ. (2017). Hava Kalitesi İzleme Sürecinde Yasal Yükümlülükler, VII. Ulusal Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu, 1-3 Kasım, Antalya.
• Guevara M., Tena C., Soret A., Serradell K., Guzmán D., Retama A, P., Camacho M., Jaimes-Palomera, Mediavilla, A. An emission processing system for air quality modelling in the Mexico City metropolitan area: Evaluation and comparison of the MOBILE6.2- Mexico and MOVES-Mexico traffic emissions. Sci. Total Environ. 584-585 (2017) 882- 900.
• Güler, Ç., 1993. Hava Kirliliği, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
• Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (2008). T.C. Resmi Gazete (26898, 06.06.2008)
• İMES OSB (2019). VI. Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, Hakkımızda, https://imesdilovasi.org/hakkimizda/ (Erişim tarihi: 11.09.2019)
• Jensen S.S., Ketzel M., Becker T., . Christensen J, J. Brandt, M. Plejdrup, M. Winther, O.K. Nielsen, O. Hertel, T. Ellermann, High resolution multi-scale air quality modelling for all streets in Denmark. Transport. Res. D. 52 (2017) 322-339.
• MARKA (2012). Green Kocaeli-Gelişmiş Rehabilite ve Endüstriyel Nüanslarla Kocaeli’de Çevre Konsepti Çalıştay Kitabı, Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) Doğrudan Faaliyet Destek Programı.
• Mazzei F., D'Alessandro A., Lucarelli F., Nava S., Prati P., Valli G. ve Vecchi R. (2008). Characterization of particulate matter sources in an urban environment, Science of The Total Environment, 401 (1-3), 81-89.
• Olgun, S. Ülkemizde Hava Kalitesi İzleme Çalışmaları, http://ekolojikanaliz.com/ guncel-haberler/ulkeizde-hava-kalitesi-izleme-calismalari, (Mart,2017)
• Öztürk Z., Arslantaş O.A., Emanet Beba H., Yılmaz M., Toros H., (2019). Air Pollution Reduction with Intelligent Transportation Systems: Dilovası Scenario, Journal of Research in Atmospheric Science, 1(1), 12-17.
• Taylan, O. Modelling and analysis of ozone concentration by artificial intelligent techniques for estimating air quality. Atmos. Environ. 150 (2017) 356-365.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı, https://www.havaizleme.gov.tr/ (Erişim tarihi: 11.09.2019)
• Thunis,P. Miranda A., Baldasano, J.M. Blond N., Douros J., Graff A., Janssen S., JudaRezlerh,K. Karvosenoja N., Maffeis G., A., Martilli M., Rasoloharimahefa, Real E., Viaene P., Volta M., White L., Overview of current regional and local scale air quality modelling practices: Assessment and planning tools in the EU. Environ. Sci. Policy. 65 (2016) 13- 21.
• Toros H., 2000. İstanbul’da Asit Yağışları, Kaynakları ve Etkileri, Doktora Tezi, 110s, İTÜ
• TÜİK (2019). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri.
• Yılmaz M., Toros H., İncecik S., Öztürk Z., Kirkil G., Öztaş D., Akçay M., Dinç U., Gültekin M., Emanet H., Arslantaş O.A. (2019). Investigation of Air Pollution Using a Model in Dilovası and Gebze Region: A New Approach, Journal of Research in Atmospheric Science, 1(1), 49-52.
• WHO, (2003). Health Aspects of Air Pollution with Particulate Matter, Ozone and Nitrogen Dioxide, http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0005/112199/E79097.pdf
• Zhang C., Lin, H., Chen M., Zheng X., Li R., Ding Y., A modelling system with adjustable emission inventories for cross boundary air quality management in Hong Kong and the Pearl River Delta, China. Comput. Environ. Urban Syst. 62 (2017) 222-232.