Hasadı Yapılan Tarımsal Ürünlerin Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye Vergi Mevzuatına Göre Muhasebeleştirilmesi: Örnek Uygulama

Yıl 2020, Sayı: 19, 312 - 322, 31.08.2020

Ali Antepli

https://doi.org/10.31590/ejosat.733210

Cited By: 1

Öz

Tarım, canlı varlıkların ihtiyacının karşılanması amacıyla doğadaki üretim faktörlerinin kullanımıyla gerçekleştirilen faaliyetlerinin bütünü olarak ifade edilir. İnsanların ve hayvanların yaşamaları için yeme/içme güdülerinin karşılanması amacıyla doğanın sunduğu imkânlardan faydalanılarak yapılan üretim süreçleri olarak da ifade edilebilir. Tarımsal faaliyetler kapsamında üretilen hayvansal ve bitkisel ürünlerin sanayide ve hizmet sektöründe girdi sağlaması, ekonominin dinamik yapısı bakımından son derece önem arz etmektedir. Özellikle tarım sektörünün istihdam yaratma gücü, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinin işgücü potansiyelinin aktif olması bakımından son derece önemlidir. Ayrıca tarımsal faaliyetlerden elde edilen ürünlerin ülkelerin gayrisafi milli hasılasında önemli bir paya sahip olması, tarım sektörünün lokomotif bir sektör olduğunun göstergesidir.
Üretim işletmelerinde stoklar, işletmelerin sürekliliğini büyük ölçüde etkileyen ve aktifler toplamındaki işlevleri gereği önemli paya sahip varlık kalemleridir. Tarım işletmeleri için hasadı yapılmış ve satışa hazır olan ürünler stok kalemleri olarak değerlendirilir. Tarımsal faaliyetlerinin muhasebeleştirilmesi ile ilgili TMS-41 Standardının hükümleri, hayvansal ve bitkisel üretim faaliyetlerinin üretim sürecine yönelik muhasebeleştirme usul ve esaslarını belirlemektedir. Üretim sonucu hasadı yapılan hayvansal ve bitkisel ürünlerin muhasebe açısından değerlendirilmesi konusunda TMS-2 Stoklar ve ilgili diğer standartları refere göstermektedir. Yani hasadı yapılmış ve satışa hazır olan ürünler TMS 2 deki usul ve esaslara göre muhasebeleştirilecektir.
Bu çalışmada, hasadı yapılan tarımsal ürünlerin TMS-2 Stoklar standardı ve Türkiye Vergi Mevzuatına göre muhasebeleştirilmesi konusunda farklılıklar incelenerek, süt üretimi yapan bir işletmenin örnek muhasebe uygulamalarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarım Muhasebesi, Tms-2 Stoklar, Vergi Muhasebesi

Teşekkür

Bu çalışma Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bilim Dalında yapılan, ‘’41 Nolu Türkiye Muhasebe Standartları Çerçevesinde Tarımsal Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesi: Büyükbaş Hayvancılık İşletmesinde Bir Uygulama’’ adlı doktora tezinden türetilmiştir.

Harvest of Turkey Accounting Standards for Agricultural Products and Turkey to be accounted for under the Tax Legislation: Case Study

Öz

Agriculture is expressed as a whole of its activities carried out with the use of production factors in nature in order to meet the needs of living assets. It can also be expressed as production processes using the opportunities offered by nature in order to meet the eating / drinking motives for the lives of people and animals. The fact that animal and vegetable products produced within the scope of agricultural activities provide input in industry and service sector is of great importance in terms of the dynamic structure of the economy. Employment power of the agricultural sector is especially important in terms of the active potential of the less developed and developing countries' economies. In addition, the fact that the products obtained from agricultural activities have an important share in the gross national product of countries is an indicator that the agricultural sector is a locomotive sector.
Inventories in production enterprises are assets that have a significant share due to their functions in the total assets, which greatly affect the continuity of the enterprises. Products that are harvested and ready for sale for agricultural enterprises are considered as inventory items. The provisions of the TAS-41 Standard regarding the accounting of agricultural activities determine the accounting procedures and principles for the production process of animal and vegetable production activities. In terms of accounting of animal and vegetable products harvested as a result of production, TMS-2 refers to Stocks and other relevant standards. In other words, products harvested and ready for sale will be accounted according to the procedures and principles in TAS 2.
In this study, TMS-2 standard Inventories of agricultural products harvested and Turkey by examining differences in the recognition by the tax legislation, examples are given to a company's accounting practices engaged in milk production.

Anahtar Kelimeler

Agricultural accounting, TAS-2 Stocks, Tax Procedure Law

Kaynakça

• Arısoy, K. ve Tuğay, O. (2019). Stok Maliyetlerinin Ulusal ve Uluslararası Mevzuat Çerçevesinde İncelenmesi ve Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), s.155-178.
• Arzova, B. ve Poroy, A. A. (2006). “Türkiye Muhasebe Standartlarında Gerçeğe Uygun Değer Yaklaşımı ve TMS 41 Çerçevesinde Canlı Varlıkların Gerçeğe Uygun Değerlerinin Belirlenmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 216.
• Buyruk Akbaba, A. N. (2015), “ Canlı Varlıkların Değerlemesi, Muhasebeleştirilmesi Ve Raporlanması: Borsa İstanbul'da (Bist) Kayıtlı Tarım, Orman Ve Balıkçılık Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerde Analiz“, Bitlis Eren Üniversitesi SBE Dergisi, 4(2),s. 81-106.
• Büyükipekci, S. ve Kâğıtçı, A. (2015), “Tarımsal Faaliyetlerin TMS 41’e Göre Muhasebeleştirilmesi”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1),s. 105-113.
• Gençoğlu, Ü.G. (2017). Temel Konularda BOBİ FRS ve TMS/TFRS Karşılaştırması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, sayı 76, s. 1-23.
• Kaya, H.P. (2018). Stoklara İlişkin Tms 2 ve Bobi Frs Karşılaştırması, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(2), s. 262-285.
• Sevilengül, O. (2014). Genel Muhasebe, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Selvi, Y. ve Ercan, M. (2018). Bobi FRS kapsamında Stoklar, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16(59), s. 47 – 57
• Tunçez, H.A. (2018). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) İle Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Arasındaki Temel Farklılıklar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61)s. 1019-1024.
• Özerhan, Y. (2016). “Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi Taslağındaki Ölçümleme Esasları Üzerine Bir Değerlendirme”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(2), s. 307 – 336.
• Özkan, A. ve Aksoylu, S. (2012). "TFRS’ye Göre Tarım Sektöründe Gerçek Değer Muhasebesi (TMS-41): Hayvancılık Örneği- Bir Yanılgı Uyarısı-1," Yaklaşım Dergisi, s.132-136.
• Öztürk, E. (2017), “Stok Maliyetlerinin Ölçüm Ve Muhasebeleştirilmesi Esaslarının VUK, TMS/ TFRS ve YFRÇ Taslağı Açısından Karşılaştırılması”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), ss.141-158.
• Top, T. (2009). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Canlı Varlıkların değerlemesi; büyükbaş hayvanlar üzerinde bir uygulama, (SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• https://www.kgk.gov.tr