Türkiye’deki Jeotermal Enerjinin Birincil Enerji Arzı Yönünden Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Ejosat Özel Sayı 2020 (ISMSIT), 381 - 385, 30.11.2020

Melis Alpaslan Takan , Suheyla Yerel Kandemir

https://doi.org/10.31590/ejosat.824954

Öz

Dünyada enerji kaynaklarının ve özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarından jeotermal enerjinin yeri oldukça önemlidir. Jeotermal enerji, işletme maliyetinin ucuz olması, devreye girmesinin hızlı olması ve çevresel şartlardan etkilenmemesi gibi nedenlerden dolayı günümüzde elektrik enerjisi üretimi, ısıtma soğutma sistemleri, kimyasal madde ve mineral üretimi gibi birçok alanda oldukça tercih edilen bir yenilenebilir enerji kaynağıdır. Jeotermal enerjinin kullanılabilmesi için gerekli başlıca koşullar; ulaşılabilirlik, buharı ve sıcak suyu pazarlayabilmek amacıyla bir ürün haline getirmede dönüşüm teknolojisine sahip olmak ve ticari kullanımda ekonomik anlamda diğerleriyle rekabet edebilmek amacıyla etkin bir sürecin olmasıdır. Ülkemiz jeolojik ve coğrafik lokasyonu itibarıyla aktif bir tektonik kuşak üzerinde yer almaktadır. Bu yüzden jeotermal enerji açısından önemli bir potansiyele ve dünya ülkeleri arasında iyi bir konuma sahiptir. Günümüzde dünyada ve Türkiye’de nüfus artışı ve teknolojik gelişmelerin gittikçe artmasıyla birlikte, enerji tüketimi de buna bağlı olarak gün geçtikçe artmaktadır. Bu artışın ya da varsa trendin yıllara göre değişiminin belirlenmesi ve analiz edilmesi ilerisi için yapılacak planlamalarda büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 2009-2018 yılları arasındaki jeotermal enerji birincil enerji arzı istatistiksel analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Bunun için yıllara göre birincil enerji arzı verileri, istatistiksel analiz yöntemlerinden Mann-Kendall trend analizi ve Şen’in eğim testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları ve elde edilen grafikler incelendiğinde birincil enerji arzında pozitif yönlü bir trend olduğu ve özellikle 2013 yılı ve sonrasında bu trendde ciddi bir artış olduğu gözlemlenmiştir. Elde edilen tüm sonuçlar grafiklerle ve sonuç tablolarıyla detaylı olarak gösterilmiştir. Sonuç olarak nüfus artışı ve teknolojik ilerlemelere bağlı olarak jeotermal enerji birincil enerji arzının gittikçe artacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Jeotermal enerji, Mann-Kendall trend analizi, Şen’in eğim testi

Evaluation of Geothermal Energy in Turkey in Terms of Primary Energy Supply

Öz

The place of energy resources and especially geothermal energy, which is one of the renewable energy sources, is very important in the world. Geothermal energy is a highly preferred renewable energy source in many areas such as electrical energy production, heating cooling systems, chemical material and mineral production due to reasons such as low operating costs, fast activation and not being affected by environmental conditions. The main conditions for the use of geothermal energy are accessibility, having the transformation technology into a product in order to market steam and hot water, and having an effective process in order to compete with others economically in commercial use. Our country is located on an active tectonic belt in terms of its geological and geographical location. Therefore, it has an important potential in terms of geothermal energy and a good position among the world countries. Today, with the growing of population growth and technological development in the world and in Turkey, energy consumption is increasing day by day depending on this. Determining and analyzing this increase or trend over the years has a great importance in future planning. In this study, the primary energy supply of geothermal energy in Turkey between 2009-2018 were evaluated using statistical analysis methods. For this, primary energy supply data by years have been analyzed with statistical analysis methods Mann-Kendall trend analysis and Sen's slope test. When the analysis results and the graphs obtained are analyzed, it is observed that there is a positive trend in primary energy supply and a significant increase in this trend especially in 2013 and afterwards. All the obtained results are shown in detail with graphics and result tables. As a result, it is thought that the primary energy supply of geothermal energy will increase gradually due to population growth and technological advances.

Anahtar Kelimeler

Geothermal energy, Mann-Kendall trend analysis, Sen's slope test

Kaynakça

• Açıkkalp, E., Yerel Kandemir, S. (2018). Optimum insulation thickness of the piping system with combined economic and environmental method. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, 40(23), 2876-2885.
• Akın, G. (2016). Yozgat İlinin Jeotermal Kaynakları ve Özellikleri. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 37, 100-112.
• Büyükyıldız, M., Berktay, A. (2004). Parametrik olmayan testler kullanılarak sakarya havazası yağışlarının trend analizi, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(2), 23-38.
• Çukurçayır, M. A., Sağır, H. (2008). Enerji Sorunu, Çevre ve Alternatif Enerji Kaynakları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 257-278.
• Emeç, Ş., Adar, T., Akkaya, G., Delice, E. K. (2019). Efficiency Assessment of Hydroelectric Power Plant in Turkey by Data Envelopment Analysis (DEA). Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 34-45.
• Gocic, M., Trajkovic, S. (2013). Analysis of changes in meteorological cariables using Mann-Kendall and Sen’s slope estimator statistical test in Serbia. Global and Planetary Change, 100, 172-182.
• Kandemir, S. Y. (2016). Assessment of coal deposit using multivariate statistical analysis techniques. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, 38(7), 1002-1006.
• Kayabaşı, R. (2018). Jeotermal Enerji Kaynaklı Atık Isının Seralarda Kullanılması ve Sera Yetiştiriciliğine Etkisi. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi, 3(27), 24-38.
• Kılıç, Ç., Kılıç, F., Keskin, M. (2013). Jeotermal enerji ve Türkiye. Mühendis ve Makine, 54 (639), 45-56.
• Kumbur, H., Özer, Z., Özsoy, D. H., Avcı, D. E. (2005). Türkiye’de geleneksel ve yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyeli ve çevresel etkilerinin karşılaştırılması, III. Ulusal Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, Mersin.
• Külekçi, Ö. C. (2009). Yenilenebilir enerji kaynakları arasında jeotermal enerjinin yeri ve Türkiye açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2), 83-91.
• Mert, B. A., Aydın, A. (2017). Çaldıran/VAN Jeotermal Enerji Kaynakları ve Kullanım Olanaklarının Araştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(1), 12-20.
• Yozgat İl Özel İdare Müdürlüğü (2016), Yozgat Jeotermal Kaynakları ve Jeotermal Kuyu Bilgileri, 1-40, Yozgat.
• Zaim, A., Çavşi, H. (2018). Türkiye’deki jeotermal enerji santrallerinin durumu. Mühendis ve Makine, 59 (691), 45-58.