Karacabey'de (Bursa) Doğal Yayılış Yapan Gümüşi Ihlamur (Tilia tomentosa Moench.)'un Bazı Morfolojik Özellikleri ile Yaprak ve Çiçek Uçucu Bileşenlerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Sayı: 21, 17 - 24, 31.01.2021

Ayşe Gül Sarıkaya Sefa Doğdu

https://doi.org/10.31590/ejosat.782403

Öz

Bu çalışma ile Bursa Karacabey'de doğal yayılış yapan ve ekonomik açıdan değerli olan Tilia tomentosa (Gümüşi Ihlamur)'nın morfolojik özellikleri, uçucu bileşenleri, oranları ve molekülleri belirlenmesi amaçlanmıştır. Yapılan morfolojik ölçüm sonuçlarına göre Gümüşi ıhlamurun yaprakları 36,66-132,12 mm uzunluk ve 39,23-113,92 mm genişlikte, yaprak sapı ise 20,03-69,34 mm uzunluğunda, simoz çiçek kurulu 4-13 çiçekli, brakteleri ise 40,34-109,5 mm uzunluk ve 5,82-21,83 mm genişlikte olduğu tespit edilmiştir. Çiçek, brakte ve yaprakların floral koku bileşenleri gaz kromatografisi/kütle spektrometresi (GC-MS) ile kombine edilmiş Tepe Boşluğu- Katı Faz Mikro Ekstraksiyon (HS-SPME) tekniği ile tespit edilmiştir. SPME (katı faz mikroekstraksiyon yöntemi) analiz yöntemi ile çiçek, brakte ve yapraklarında 42 farklı bileşen belirlenmiş olup, n-Hexanal (%19,35) , (E)-2-Hexenal (%18,45), 2,4 Heptadienal (%14,30) ve Limonene (%12,46) oranlarıyla ana bileşenler olarak belirlenmiştir. Uçucu bileşen sınıflarına bakıldığında aromatik alkollerin yüksek oranda olduğu bulunmuştur. Ihlamurlar geçmişten günümüze birçok alanda değerlendirilmektedir. Ihlamurun sağlık açısından olumlu etkileri olduğundan günümüzde ıhlamura olan ilgi de artmıştır. Ihlamur ile ilgili kapsamlı bilimsel çalışmaların arttırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tilia tomentosa (Gümüşi Ihlamur), Bursa-Karacabey, morfolojik özellikler, SPME, Uçucu bileşen

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK (2209/A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEK PROGRAMI)

Proje Numarası

1919B011900791

Determination to Some Morphological Characteristics and Leaf and Flower Volatile Components of Silver Linden (Tilia tomentosa Moench.) Distributed in Karacabey (Bursa)

Öz

In this study, it was aimed to determine the morphological characteristics, volatile components, ratios and molecules of Tilia tomentosa Moench. (Silver Lime), which is naturally spreading in Bursa Karacabey and is economically valuable. According to the results of the morphological measurements, the leaves of the silver linden are 36,66-132,12 mm in length and 39,23-113,.92 mm in width, the petiole is 20,03-69,34 mm long, the symosis flower board with 4-13 flowers, braces 40,34-109,5 mm in length and 5,82-21,83 mm in width. Floral fragrance components of flowers, brackets and leaves were determined by the Head Space-Solid Phase Micro Extraction (HS-SPME) technique combined with gas chromatography / mass spectrometry (GC-MS). 42 different components were determined in flower, brachte and leaves, n-Hexanal (19,35%), (E) -2-Hexenal (18,45%), 2,4 Heptadienal (14,30%) and Limonene (12,46%) as the main components with the SPME analysis method. It was found that aromatic alcohols were high. Linden is used in many areas from past to present. Since linden has positive health effects, interest in linden has increased today. It is suggested to increase comprehensive scientific studies on linden.

Anahtar Kelimeler

Tilia tomentosa (Silver linden), Bursa-Karacabey, morphological characteristics, SPME, Volatile component

Proje Numarası

1919B011900791

Kaynakça

• Akgül, A. ve Ünver, A. (2001). Bitkisel Caylar. Gıda Mühendisliği Dergisi, Selcuk Universitesi Ziraat Fakultesi. 11: 21-24. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, (2012). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sektör Raporu, 2012.
• Browicz, K., (1968). Tilia. In: Tutin GT, Heywood VH, Burges NA, More DM, ValentinemDH, Walters SM & Webb DA, (eds). Flora europaea, rosacea to umbelliferae. Vol. 2, Second edition Cambridge university press.
• Başer, H.C., (1998). Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Endüstriyel Kullanımı TAB Bülteni 13-14:19-43.
• Başer, K.H.C., (2008). Biological and Phamacological Activities of Carvacrol and Carvacrol Bearing Essantial Oils. Current Farmaceutical Design,14(29), 3106-3120.
• Bursa Orman Bölge Müdürlüğü, Plan Proje Şube Müdürlüğü, (2017). Amenajman Plan verileri, 2017.
• Davis, P.H., (1967). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Vol: 2, Edinburg University Press.
• Demir, D., (2003). Türkiye’de doğal yetişen ıhlamur (Tilia L.) taksonlarının orfolojik ve palinolojik özellikleri. İ.Ü. Fen bilimleri, İstanbul, 141 s.
• Erdemir, D., A., (1998). At Kestanesi Doğanın Harika İlacı. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi. Nobel Kitap Evi, İstanbul.
• Fitsiou, I., Tzakou, O., Hancianu, M., Poiata, A. (2011). Volatile Constituents and Antimicrobial Activity of Tilia tomentosa Moench and Tilia cordata Miller Oils. Journal of Essential Oil Research. Vol: 19, 183-185.
• Gegiu, A., (2008). Contributions to the knowledge of the composition of essential oils from Tilia tomentosa, Tilia americana and Tilia platyphillos. Lucrări Științifice - Universitatea de Științe Agronomice și Medicină Veterinară București. Seria B, Horticultură, No.51, 570-572 ref.5.
• Güner, A., Akyıldırım, B., Alkayış, M. F. Çıngay B., Kanoğlu, S.S., Özkan, A.M., Öztekin, M., Tuğ, G.N. (2012). Türkçe bitki adları. Nezahet Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları Flora Dizisi 1 İstanbul.
• Kırbağ, S., Bağcı E., (2000). Picea abies (L.) Karst. ve Picea orientalis (L.) Link Uçucu Yağlarının Antimikrobiyal Aktivitesi Üzerine Bir Araştırma. Journal of Qafqaz University, III, 183-190.
• Kıvanç, M., Akgül A., (1986). Antibacterial Activities of Essential Oils from Turkish Spices and Citrus. Flavour and Fragrance Journal, 1,175-179.
• Korkusuz, E. E., (2014). Gümüşi Ihlamurun (Tilia tomentosa Moench.) Tohum Özellikleri Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Kubeczka, K.H., (1979). Vorkommen und Analytik Atherischeröle, Georg, Thieme Verlag, Stutgrat.
• Pigott, D., (2012). Lime-trees and basswoods: A biological monograph of the genus Tilia.Cambridge university press, New York, 405 pg. Saatçioglu, F. (1976). Fidanlık Tekniği , . Orm. Fak. Yayın No: 223 , İstanbul.
• Şarer, E., (1991). Uçucu Yağların Biyolojik Etkileri ve Tedavide Kullanımları. 9. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler Kitapçığı, Eskişehir.
• Tan, A. (1992). Türkiye’de Bitkisel Çeşitlilik ve Bitki Genetik Kaynakları, Anadolu J. of AARI 2: 50-64, MARA.
• Toker, M.C., Toker, G., Yılmazer, R., (1997). Ihlamur (Tilia) meyveleri üzerinde morfolojik ve anatomik çalışmalar. Ankara eczacılık fakültesi dergisi, 26 (2) 89-94 pg.
• Toker, G., Başer, K. H. C., Kürkçüoğlu, M., Özek, T., (2011). The Composition of Essential Oils from Tilia L. Species Growing in Turkey. Journal of Essential Oil Research, Vol.:11, 369-374.
• Tuttu, G., Ursavaş, S., Söyler R., (2017). Ihlamur Çiçeğinin Türkiye’deki Hasat Miktarları ve Etnobotanik Kullanımı, Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3 (1) 60-66 Anatolian Journal of Forest Research.Türkiye.
• Yaltırık, F., Efe, A., (2000). Dendroloji ders kitabı. İ.Ü. Orman fak. Yayınları no: 465, İstanbul.
• URL-1, (2018). Ihlamur (Tilia). Erişim tarihi 15.11.2018. Erişim adresi: http://www.agaclar.net/forum/genis-yaprakli-agaclar/438.htm.
• Uslu J. (2004). Ihlamur Profil Sektörü, İstanbul Ticaret Odası Bilgi İşlem Doküman Odası, 2004.