Türkiye’de Defne (Laurus nobilis L.) Bitkisinin Durumu

Yıl 2021, Sayı: 22, 325 - 330, 31.01.2021

Abdurrahim Yılmaz Vahdettin Çiftçi

https://doi.org/10.31590/ejosat.856195

Cited By: 1

Öz

Ülkemizin önde gelen uçucu yağ ve aromatik bitkilerinden birisi olan defne (Laurus nobilis L.)’nin ekonomimizdeki yeri oldukça önemlidir. Yaprağından baharat, yağından sabun, parfüm ve vücut losyonu elde edilen defne bitkisi ilaç sanayinde de değerlendirilmektedir. Ayrıca tentür, çay yapımı ve aromaterapi amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Antifungal ve antimikrobiyal özellikleri sayesinde gıda koruyucu olarak da değerlendirilen defne bitkisinin ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Mide ve bağırsak gazlarını giderici, iştah açıcı ve idrar söktürücü özellikleri de bulunan bu bitki üzerine yapılan detaylı çalışmalar arttıkça değeri daha çok anlaşılmaktadır. Ancak çok yıllık bir bitki olmasından dolayı ıslah çalışmalarına yeterince zaman ayrılamamıştır. Bu sebeple geliştirilen bir çeşit henüz bulunmamaktadır. Son yıllardaki verilere göre dünya defne pazarının yaklaşık %90’ına hâkim olan ülkemizde bu bitkinin potansiyeli daha iyi değerlendirilmeli ve araştırmacıların yönelimi artırılmalıdır. Bu vesile ile bu derleme, defne bitkisine yönelimin artmasını amaçlama niteliği taşıyarak bazı defne kalite parametrelerini, defne kullanım alanlarını, defne pazarını ve ekonomik değerini içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Defne, Laurus nobilis L., Kullanım alanları, Ekonomik Değer

Status of Laurel Plant (Laurus nobilis L.) in Turkey

Öz

Laurel (Laurus nobilis L.), one of our country's leading essential oil and aromatic plants has very important place in our economy. The laurel plant, which has been producing spices from its leaves, soap, perfume and body lotion from its oil, is also used in the pharmaceutical industry. It is also used for tincture, tea making and aromatherapy. Laurel plant, which is also used as a food preservative thanks to its antifungal and antimicrobial properties, is widely used in our country. However, since it is a perennial plant, it hasn't been enough time for breeding works. For this reason, there is no standard variety developed yet. According to recent data, in our country, which dominates about 90% of the world Laurel market, the potential of this plant should be better evaluated and the orientation of researchers should increase. Hereby, this review contains some laurel quality parameters, bay usage areas, laurel market and economic value, aiming to increase the orientation to the laurel plant.

Anahtar Kelimeler

Laurel, Laurus nobilis L., Usage areas, Economic value

Kaynakça

• Acartürk, R. (1997). Şifalı Bitkiler, Flora ve Sağlığımız. Ovak Yayınları, Yayın No:1, Ankara.
• Acıbuca, V., Budak, D.B. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Yeri ve Önemi. Çukurova J. Agric. Food Sci. 33(1): 37-44.
• Ali-Shtayeh, M.S., Yaniv, Z., & Mahajna, J. (2000). Ethnobotanical survey in the Palestinian area: a classification of the healing potential of medicinal plants. Journal of Ethnopharmacology, 73(1-2), 221-232.
• Arslan, N. (2007). Genel Tıbbi Bitkiler Ders Notları (Basılmamış kitap /Online), 2007.
• Ayanoğlu, F., Mert, A., Kaya, A., & Köse, E. (2010). Hatay Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Defne (Laurus nobilis L.) Bitkisinin Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi ve Seleksiyonu, Tübitak Proje No: 108O878, 268s, Hatay.
• Ayanoğlu, F., Kaya, D.A., Mert, A., & Köse, E. (2013). Determination of quality aspects and selection of native grown laurel (Laurus nobilis L.) in Hatay province of Turkey. 1st Mediterranean Symposium on Medicinal and Aromatic Plants (MESMAP-2013) 17-20 April 2013, Gazimagosa, Turkish Republic of Northern Cyprus. pp. 59.
• Bayan AA (2016). International Engineering, Science and Education Conference, 22-26.
• Baydar, H. (2009). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No. 51, Isparta, pp. 234-235.
• Baytop, T. (1984). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İ.Ü., Eczacılık Fakültesi Yayınları No:40, İstanbul, pp. 520.
• Baytop, T. (1994). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları, No: 578, Ankara.
• Baytöre, F. (2014). Yalova ilinde farklı yüksekliklerde doğal olarak yetişen defne (Laurus nobilis L.) populasyonlarında bazı morfolojik ve kalite özellikleri ile ontogenetik varyabilitenin belirlenmesi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekridağ.
• Boza, A. (2011). Karaburun Çeşme ve Dilek Yarımadası’nda Bulunan Doğal Defne (Laurus nobilis L.) Populasyonları Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, İzmir.
• Davis, P.H. (1982). Flora of Turkey, Vol. 7, Edinburg Universty Pres, Edinburg, pp. 947.
• Driver, C., & Arroy, G. (2001). Contributions of Jeffrey Harborne and coworkers to the study of anthocyanins. Phytochemistry, 56, 229-236.
• Duke, J.A. (1987). CRC Handbook of Medicinal Herbs, CRC Pres inc., Florida, pp. 677.
• Duke, J.A. (1997). The green pharmacy: New discoveries in herbal remedies for common diseases and conditions from the world's foremost authority on healing herbs. NY: Rodale Press, New York, pp. 501.
• Duke, J.A., Duke, P.A.K., Judith, L., & DuCellie, J.L. (2008). Duke’s Handbook of Medicinal Plants of the Bible CRC press, USA, pp. 237-240.
• Düzenli, A. & Karaömerlioğlu, D. (2012). Türkiyede Defne ve Defnecilik Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü ISBN:978-605-4610-10-5, Ankara, pp. 5-8.
• Güler, S. (2006). Defne (Laurus nobilis L.) Yaprağı Verimi Üzerinde Etkili Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar (Antalya-Manavgat Yaylaalan Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Isparta.
• Hammer, K.A., Carson, C.F., & Rley, T.V. (1999). Antimicrobial Activity of Essential Oils and Other Plant Extracts. Journal of Applied Microbiology, 86, 985-990.
• Karık, Ü., Çiçek, F., Tutar, M., & Ayas, F. (2015). Türkiye defne (Laurus nobilis L.) populasyonlarının uçucu yağ bileşenleri. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(1), 1-16.
• Kayacık, H. (1977). Orman ve Park ağaçlarının Özel sistematiği. Cilt II.
• Longo, L., & Vasapollo, G. (2005). Anthocyanins from Bay (Laurus nobilis L.) Berries. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53, 8063-8067.
• O.G.M. (2016). Orman Genel Müdürlüğü, Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığı, Defne Eylem Planı 2016-2020, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Erişim: https://www.ogm.gov.tr/ ekutuphane/Yayinlar/ Defne_Eylem_Plani.pdf.
• O.G.M (2017a). Ormancılık İstatistikleri, Tali Orman Ürünleri, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, 2017. Erişim: https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Istatistikler.
• O.G.M. (2017b). Orman Genel Müdürlüğü, Odun Dışı Orman Ürünleri Resmi İstatistikleri, 2017.
• Okigbo, R.N., Eme, U.E., & Ogbogu, S. (2008). Biodiversity and conservation of medicinal and aromatic plants in Africa. Biotechnology and Molecular Biology Reviews, 3(6), 127-134.
• Özel, N., Akbin, G., Öner, H.H.., Altun, N., & Akbin, N.A. (2008). Batı Anadoluda Defne (Laurus nobilis L.) Yayılış Alanlarının Yetiştirme Ortamı Özelliklerinin Belirlenmesi Çevre ve Orman Bakanlığı Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Teknik Bülten No:40, Bakanlık Yayın No: 329, Müdürlük Yayın No: 39, İzmir, pp. 4-73.
• Özer, S. (1987). Ülkemizdeki Bazı Önemli Orman Tali Ürünlerinin Teşhis ve Tanıtım Klavuzu. Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Yayın No: 659, Seri No: 18, Ankara.
• Özhatay, N., Koyuncu, M., Atay, S., & Byfıeld, A. (1997). Türkiye’nin Doğal Tıbbi Bitkilerinin Ticareti Hakkında Bir Çalışma. Doğal Hayatı Koruma Derneği, ISBN:975-96081-9- 7, İstanbul pp. 121.
• Pala, B. (2010). Defne (Laurus nobilis L.) Üzerinde Bazı Agroteknik Çalışmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Ensitütüsü, İzmir.
• Parlak, S., & Demirci, A. (2011). Soil Properties in Natural Habitats of Daphne (Laurus nobilis L.) 2nd International Non-Wood Forest Products Symposium, Isparta, pp. 123.
• Rodilla, J. M., Tinoco, M. T., Morais, J. C., Gimenez, C., Cabrera, R., Benito, D. M., Castillo, L., & Gonzalez-Coloma. A. (2008). Laurus novocanariensis essential oil: Seasonal variation and valorization Biochemical Systematics and Ecology, 36, 167-176.
• Sangun, M.K., Aydın, E., Timur, M., Karadeniz, H., & Çalışkan, M. (2007). Comparison of chemical composition of the essential oil of Laurus nobilis L. leaves and fruits from different regions of Hatay. Journal of Environmental Biology, 28(4) 731-733.
• Sayyah, M., Valizadeh, J., & Kamalinejad, M. (2002). Anticonvulsant activity of the leaf essential oil of Laurus nobilis against pentylenetetrazole- and maximal electroshock-induced seizures. Phytomedicine, 9, 212-216.
• Sayyah, M., Saroukhani, G., Peirovi, A., Kamalinejad, & M. (2003). Analgesic and anti-inflammatory activity of the leaf essential oil of Laurus nobilis Linn. Phytotherapy Research, 17, 733-736.
• Simic M, Kundakovic T, & Kovacevic N. (2004). Preliminary assay on the antioxidative activity of Laurus nobilis extracts. Fitoterapia, 74(6), 613-616.
• Seçmen, Ö., Gemici, Y., Leblebici, E., Görk, G., & Bekat, L. (1992). Tohumlu Bitkiler Sistematiği, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No. 116, İzmir, pp. 241.
• Sezik, E. (2014). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler ve Kalite”, İnönü Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Eczacılık ve Ormancılıktaki Önemi Çalıştayı.
• Sivrikaya, F., Karahalil, U., Keleş, S., & Kırış, R. (2006). Bazı Odun Dışı Orman Ürünlerinin (Reçine, Defne, Sığla) Amenajman Planlama Felsefesi Açısından Değerlendirilmesi, 1. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Trabzon, pp. 413-424.
• Şafak, İ., & Okan, T. (2004). Kekik, defne ve çam fıstığının üretimi ve pazarlaması, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü DOA Dergisi, 10, 101-129.
• Yazıcı, H. (2002). Batı Karadeniz Bölgesinde Yetişen Defne (Laurus nobilis L.) Yaprak ve Meyvelerinden Faydalanma İmkanlarının Araştırılması. Doktora Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Zonguldak.
• Yurtlu, B.Y. (2011). Drying Characteristics of Bay Laurel (Laurus nobilis L.) Fruits in a Convective Hot-Air Dryer, African Journal of Biotechnology Vol. 10(47), 9593-9599.